(otheo.be – kro-ncrv.nl/katholiek) - Eind oktober heeft paus Franciscus zijn vierde encycliek uit zijn pontificaat gepresenteerd: “", “Hij heeft ons liefgehad”.
De encycliek handelt over de ‘menselijke en goddelijke liefde van het heilig Hart van Jezus‘. De heilig-Hartdevotie was onder katholieken populair in de 18de, 19de eeuw en in de eerste helft van de 20ste eeuw. Paus Franciscus probeert aan te tonen dat deze devotie juist in onze tijd nog uiterst relevant is. Ook koppelt hij deze devotie aan zijn twee sociale encyclieken: ‘Paus Franciscus - Encycliek
Laudato Si
Wees geprezen - over de zorg voor het gemeenschappelijke huis
(24 mei 2015)’ en ‘Paus Franciscus - Encycliek
Fratelli tutti
Alle mensen - Over broederschap en sociale vriendschap
(4 oktober 2020)’.
Hij verkent de traditie en relevantie van het denken over 'de menselijke en goddelijke liefde van het hart van Jezus Christus', en roept op tot een hernieuwing van authentieke devotie om de tederheid van het geloof, de vreugde van het dienen en de vurigheid van een vorm van missie op te wekken. Het is een meditatie over verschillende aspecten van de liefde van de Heer, die het pad van kerkelijke vernieuwing kan verlichten en 'iets betekenisvols kan zeggen aan een wereld die haar hart verloren lijkt’.
Het document van bijna 31.000 woorden bestaat uit 220 genummerde alinea’s, verdeeld over vijf thematische delen:
I. Het belang van het hart;
II. Gebaren en woorden van liefde;
III. Dit is het Hart dat zoveel heeft liefgehad;
IV. Het Hart dat te drinken geeft;
IV. Liefde voor liefde.
Het eerste hoofdstuk gaat over het belang van het hart en legt uit waarom het nodig is om 'terug te keren naar het hart' in een wereld waarin we louter consumenten en slaven van de markt dreigen te worden. De paus analyseert daarbij wat we bedoelen met het hart in de Bijbel. In het grote filosofische denken wordt eerder voorrang gegeven aan concepten als rede, wil of vrijheid: het meest menselijke – het hart – wordt overgeslagen.
Het tweede hoofdstuk is gewijd aan de daden en woorden van liefde van Christus. Er wordt verteld over zijn ontmoetingen met de Samaritaanse vrouw, Nicodemus, de prostituee, de overspelige vrouw en de blinde. Maar uiteindelijk is er ook het kruis waarin de liefde het sterkst uitgedrukt wordt.
In het derde hoofdstuk, met een overzicht van het kerkelijk spreken over de devotie tot het heilig Hart van Jezus, zegt hij dat het essentieel is voor ons christelijk leven. De paus roept vervolgens op tot hernieuwde devotie tot het Hart van Christus, vooral om 'nieuwe manifestaties van een ontlichaamde spiritualiteit' tegen te gaan die zich in de samenleving voordoen.
Aan de hand van de H. Schrift, getuigenissen van de vroege christenen, maar ook recente heiligen en mystieke schrijvers geeft de paus aan hoe diep de devotie de eeuwen heeft doordesemd. De kern van de verschijningen aan Margaretha Maria Alacoque is daarbij leidend: de kern van haar boodschap luidt: 'Dit is het hart dat de mens zo liefhad dat het niets heeft gespaard, zelfs niet zichzelf leeg te maken en te verteren om hun zijn liefde te tonen.'
In het vijfde en laatste hoofdstuk van de encycliek ontwikkelt paus Franciscus de gemeenschappelijke, sociale en missionaire dimensie van elke authentieke toewijding aan het Hart van Christus. Hier komt Charles de Foucauld ter sprake en de 'universele broederschap', dat nu in een de religieus overstijgende wijze wordt verwoord.
De Nederlandstalige versie komt binnenkort beschikbaar:
Publicatiedatum: 28 oktober 2024
Laatst bewerkt: 2 december 2024
