Aanstellingen tot lector en acoliet open voor vrouwen

(arsacal.nl) - Paus Fran­cis­cus heeft op 11 januari bekend gemaakt dat de aan­stel­lingen tot lector en acoliet, diensten in de Kerk die op grond van het doopsel en vormsel wordt verricht, geopend zullen wor­den voor vrouwen. Daartoe wordt Wetboek
Codex Iuris Canonici
Codex van het Canonieke recht
(25 januari 1983) van het ker­ke­lijk wet­boek ge­wij­zigd en wordt de liturgie van de aan­stel­lingen aangepast.

Ach­ter­grond

De aan­stel­lingen tot lector en acoliet zijn in het Motu Proprio H. Paus Paulus VI - Apostolische Brief
Ministeria quaedam
Ordening met betrekking tot de eerste tonsuur, de lagere wijdingen en het subdiaconaat in de Latijnse Kerk wordt vernieuwd
(15 augustus 1972) (1972) van H. paus Paulus VI inge­steld om dui­de­lijker aan te geven dat de taken van lector en acoliet wor­den uit­geoe­fend op grond van doopsel en vormsel, over­een­koms­tig de inzet van het tweede Vati­caans concilie om de deelname van christen­ge­lo­vigen leken aan de zen­ding van de kerk dui­de­lijker in het licht te plaatsen. Daar­mee wer­den de lagere wij­dingen ge­wij­zigd en terug­ge­bracht in aantal, al kunnen bis­schop­pen­con­fe­ren­ties nog altijd besluiten meer aan­stel­lingen in te voeren, na goed­keu­ring van de Heilige Stoel. De lagere wij­dingen wor­den nog wel toege­diend binnen ge­meen­schappen die de bui­ten­ge­wone vorm van de Romeinse ritus volgen en in Oosterse kerken, maar de Kerk heeft steeds het bewust­zijn gehad dat deze lagere wij­dingen een ker­ke­lijke in­stel­ling (sacra­mentale) waren en dus door de Kerk kon­den wor­den aangepast aan de (missio­naire) eisen van de tijd.

Wijdingen?

Paus Fran­cis­cus wijst erop dat de aan­stel­lingen inge­steld zijn door de Kerk en wor­den uit­geoe­fend op basis van het alge­meen pries­ter­schap van de gelo­vi­gen. Zij zijn geen deelname aan het wij­dings­sa­cra­ment, wat voor de diaken-, pries­ter- en bis­schops­wij­ding wél geldt. Dat on­der­scheid is dui­de­lijker geaccen­tu­eerd door (sinds 1972) niet langer te spreken van (lagere) wij­dingen maar van aan­stel­lingen en doordat het tweede Vati­caans concilie heeft ver­klaard dat de diaken­wij­ding en de bis­schops­wij­ding sacra­menteel zijn, dus een deelname aan het wij­dings­sa­cra­ment verlenen. De ope­ning van de aan­stel­lingen voor vrouwen kan dus niet wor­den gezien als een eerste stap naar vrouwe­lijke diakens en pries­ters. In de wij­dingen speelt de sacra­men­tele repre­sen­ta­tie door de gewijde be­die­naar van Christus als bruidegom van diens bruid de Kerk een be­lang­rijke rol.

Traditie

Toch was de traditie van lagere wij­dingen, in aantal en soort lokaal vaak ver­schil­lend, al bekend bij de kerk­va­ders van de derde eeuw (vgl. bijv. H. Cyprianus van Carthago). Dat zal ook de reden zijn dat het lang heeft geduurd voordat dit voorbehoud aan mannen is los­ge­la­ten. Al in de Synode over de Leek onder H. paus Johannes Paulus II was over dit thema ge­spro­ken en in de Exhor­ta­tie H. Paus Johannes Paulus II - Postsynodale Apostolische Exhortatie
Christifideles laici
Over de roeping en de zending van de leken in de Kerk
(30 december 1988) vin­den we al een zinspeling op een wijzi­ging H. Paus Johannes Paulus II, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de roeping en de zending van de leken in de Kerk, Christifideles laici (30 dec 1988), 23, einde. Paus Fran­cis­cus wijst er in de Paus Franciscus - Brief
Over de toelating van vrouwen tot de ambten van lectoraat en acolytaat
(10 januari 2021) op dat in de synode van 2008 dit thema opnieuw was be­spro­ken en de toela­ting van vrouwen was gevraagd.

Wijzi­gingsbesluiten

Nu heeft de wijzi­ging dus plaats­ge­von­den in een Motu Proprio Paus Franciscus - Motu Proprio
Spiritus Domini
De Geest van de Heer - over aanpassing van Canon 230 § 1 waardoor aanstelling van vrouwen tot lector en acoliet toegestaan wordt
(10 januari 2021) van paus Fran­cis­cus en toe­ge­licht in een Paus Franciscus - Brief
Over de toelating van vrouwen tot de ambten van lectoraat en acolytaat
(10 januari 2021), beide teksten van 10 januari, feest van de Doop van de Heer, aan de prefect van de Con­gre­ga­tie van de Ge­loofs­leer.

De aan­stel­lingen wor­den te­gen­woor­dig in ons land ge­woon­lijk vooral aan de wij­dings­kan­di­da­ten gegeven, maar de bis­schop­pen­con­fe­ren­tie kan hier een eigen gemeen­schap­pe­lijke toepas­sing voor vaststellen. De aan­stel­lingen kunnen volgens een Nederlandse toepassingsbesluit
Decreet over de aanstelling tot lector en acoliet
(31 januari 1989) vooral wor­den gegeven aan leiders van acolieten- en lectoren­col­leges. Het was dus nooit zo dat ie­der­een die lector was of de Mis diende of de heilige Communie uitreikte, ook een aan­stel­ling tot lector of acoliet kreeg.

Verder is het wachten nog op de wijzi­ging van de Li­tur­gische teksten van de aan­stel­lingen. Het is aan de bis­schop­pen­con­fe­ren­tie om de criteria vast te stellen voor de onder­schei­ding van kan­di­da­ten voor de aan­stel­lingen en de voor­be­rei­ding die daaraan vooraf moet gaan.

Publicatiedatum: 12 januari 2021
Laatst bewerkt: 13 januari 2021