(arsacal.nl blog van de hulpbisschop van Haarlem-Amsterdam, mgr. J. Hendriks) - Het Pauselijk jaarboek liet dit jaar lang op zich wachten. Dat zal wel te maken hebben gehad met e hervorming van de curie, want de onderdelen van het Romeinse bestuursapparaat worden in dit jaarboek allemaal en in hun samenhang weergegeven. Maar die hervorming van de curie is nu bijna ten einde: op de dag (13 juni) waarop het nieuwe Annuario en het Statistisch jaarboek van de katholieke Kerk werden gepresenteerd, hebben de kardinalen ook de ontwerptekst van de Apostolische Constitutie aan de Paus overhandigd die de organisatie van de curie regelt. Ook de voorlopige titel van dit document is al bekend gemaakt: Paus Franciscus - Apostolische Constitutie
Praedicate Evangelium
Het Evangelie verkondigen - Over de Romeinse Curie en haar dienst aan de Kerk in de wereld
(19 maart 2022). Het wordt de opvolger van de Apostolische Constitutie H. Paus Johannes Paulus II - Apostolische Constitutie
Pastor Bonus
Over de hervorming van de Romeinse Curie
(28 juni 1988), die H. Paus Johannes Paulus II in 1988 (28 juni) publiceerde (21 jaar na de herziening van H. Paus Paulus VI na het concilie). Paus Franciscus, die overigens de zittingen van de raad van kardinalen erg trouw heeft bijgewoond, zal de tekst bestuderen en er een besluit over nemen. Als de Constitutie nog dit jaar uitkomt, zal het dus precies dertig jaar na H. Paus Johannes Paulus II - Apostolische Constitutie
Pastor Bonus
Over de hervorming van de Romeinse Curie
(28 juni 1988) zijn.
De Romeinse Curie bestond tot voor kort uit het Staatssecretariaat, Congregaties, Rechtbanken, Raden en Diensten, commissies en comité's, in deze volgorde in het Annuario vermeld, om zo te zeggen: in volgorde van belangrijkheid. In Staatssecretariaat, Congregaties en rechtbanken wordt uitvoerende bestuursmacht en rechterlijke macht uitgeoefend.
De meest opvallende vernieuwing van de Curie bestaat tot nu ntoe in de creatie van een drietal Dicasteries: Het Dicasterie voor de Leken, Familie en Leven, het Dicasterie voor de dienst aan de integrale menselijke ontwikkeling (caritas, migranten, ecologie en sociale leer van de Kerk) en het Dicasterie voor de communicatie. In de indeling van het Annuario zijn deze geplaatst tussen de Congregaties en de Rechtbanken. Dat is een belangrijke keuze en is een signaal dat er in de Dicasteries uitvoerende bestuursmacht wordt uitgeoefend. Dat maakt de beslissing om niet-geestelijken (en dus ook vrouwen) te benoemen in de leiding van deze Dicasteries des te opmerkelijker, omdat volgens sommige canonisten en theologen het bestuursgezag in de Kerk volledig verbonden zou zijn aan het gewijde ambt. Dit was al doorbroken door Paus Johannes Paulus II die het mogelijk heeft gemaakt leken-rechters in de Kerkelijke rechtbank aan te stellen en ook werd al eerder een vrouwelijke religieuze benoemd tot ondersecretaris van de Congregatie voor de religieuzen, nu is ook de mogelijkheid geopend dat leken in de Dicasteries tot ondersecretaris (na de kardinaal-prefect en de secretaris de derde persoon in het Dicasterie) worden benoemd. Paus Franciscus heeft er drie benoemd: twee in het Dicasterie voor Leken, gezin en Leven en één in het Dicasterie voor de integrale menselijke ontwikkeling. Ook heeft hij de mogelijkheden voor leken-rechters verruimd en een leek als rector van de Pauselijke Lateraanse Universiteit aangesteld. Taken die voor leken open staan, zijn gelijkelijk open voor mannen en vrouwen.
Andere veranderingen in de Romeinse Curie betreffen (tot nu toe) vooral de organisatie van het financieel beheer en toezicht. Wellicht dat daar nog een stap moet worden gezet om de verschillende diensten op financieel gebied goed te laten samen werken.
Natuurlijk ben ik ook benieuwd of de Paus Franciscus - Apostolische Constitutie
Praedicate Evangelium
Het Evangelie verkondigen - Over de Romeinse Curie en haar dienst aan de Kerk in de wereld
(19 maart 2022) nog verrassingen zal brengen.
Voor mij persoonlijk was het nieuwe Annuario ook interessant. Na de keuze van Paus Franciscus hadden de consultoren van de Congregatie voor de Clerus - onder wie ikzelf - bericht gekregen dat hun benoeming - ook al was de termijn verlopen - zou worden verlengd tot het moment dat de Paus nieuwe consultoren zou benoemen. Consultoren hebben de taak de Congregatie van advies te dienen in zaken die aan hen worden voorgelegd. Vorig jaar was het zover dat de Paus consultoren benoemde en ik ontving geen bericht van een herbenoeming. Het was op zich normaal dat de Paus andere mensen koos. Omdat ik toch door de Congregatie voor de Clerus werd benaderd, begon ik echter wat te twijfelen. Het nieuwe jaarboek lost de twijfels op: het vermeldt mij onder de consultoren. Waarschijnlijk is de benoemingsbrief (biglietto di nomina) van het Staatssecretariaat naar het oude bisdom-adres gestuurd en daar verloren gegaan!
Het Annuario is bij verschijnen al weer een beetje achterhaald, want de benoemingen gaan natuurlijk gewoon door. Zo is onze Nederlandse dr. Miryam Wijlens benoemd tot lid van de Pauselijke Commissie voor de Bescherming van Minderjarigen, maar toen lag het Annuario al op de drukpers. Ook de nieuwe president van de Pauselijke Raad voor de Wetsteksten, mgr. Filippo Iannone o.carm., wordt nog niet als zodanig vermeld in het jaarboek.
Het jaarboek geeft ook enige statistiek. Niet zoveel, daarvoor moet men het Statistisch jaarboek van de katholieke Kerk raadplegen. Het Annuario (p. 1130 vv.) vermeldt dat er nu 5173 bisschoppen zijn wereldwijd, ongeveer twee keer zoveel als ten tijde van het tweede Vaticaans concilie (1962-1965)! Er zijn 2882 (aarts)bisdommen.
Publicatiedatum: 19 juni 2018
Laatst bewerkt: 12 november 2018
