Paus wil kerkelijke huwelijksprocessen versnellen wordt aangenomen

(KN/redactie) - In en persconferentie van dinsdag 8 september, die nog geen 24 uur daarvoor bijeen was geroepen, worden twee motu proprio’s gepresenteert, die Paus Franciscus heeft uitgevaardigd. In de aankondiging van de persconferentie heeft het Vaticaan meegedeeld dat het gaat om een aanpassing van het Kerkelijk Wetboek van zowel Wetboek
Codex Iuris Canonici
Codex van het Canonieke recht
(25 januari 1983) als de Wetboek
Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium
Codex van Canoniek Recht van de Oosterse Kerken (1 oktober 1991). Aangenomen wordt dat het zal gaan om de versnelling van huwelijksprocessen.

Er wordt al langer aangedrongen op een versnelling van huwelijksprocessen, die soms wel jaren kunnen duren. Ook Paus Franciscus had al eerder gezegd dat deze processen, die de geldigheid van een huwelijk moeten vaststellen, sneller moeten verlopen. (Vorig jaar augustus naar pas eind september vorig jaar bekend werd) installeerde de Paus een studiecommissie die daartoe voorstellen moest doen. Daarbij moest het principe van de onverbreekbaarheid van huwelijk gehandhaafd blijven.

De katholieke Kerk erkent geen echtscheiding, wel, en alleen onder voorwaarden, een scheiding van tafel en bed, waarbij de huwelijksband wel blijft bestaan. Het aangaan van een nieuwe relatie blijft uitgesloten.

Proces tot nietigverklaren van een huwelijk

Een huwelijksproces is bedoeld om vast te stellen of bij het aangaan van het huwelijk wel aan alle voorwaarden is voldaan. Zo kunnen geestelijke onrijpheid, gebleken onvermogen om een duurzame relatie aan te gaan of het uitsluiten van kinderen gronden zijn voor nietigverklaring.

In de meeste Westerse landen geldt dat de kerkelijke rechtbank van het bisdom waar getrouwd is op verzoek onderzoek doet, waarna een tweede rechtbank van een ander bisdom op basis van de akten de zaak onafhankelijk beoordeelt. Indien beide oordelen verschillen kijkt een derde rechtbank of de Romeinse Rota ernaar en geldt meerderheid van oordeel.

Het gaat uitdrukkelijk om het vaststellen of ten tijde van de huwelijkssluiting aan alle eisen is voldaan. Er wordt geen oordeel uitgesproken over eventuele ‘schuld’ en nog minder is er sprake van straffen.
In 2013 werden wereldwijd ruim 47.000 huwelijken nietig verklaard. Dat is ruim 65% van de in totaal 71.800 zaken. Meer dan de helft van de nietigverklaringen (24.600) vonden plaats in de VS.

Gezinssynode

Paus Franciscus heeft zelf bij herhaling aangegeven dat huwelijksprocessen gratis zouden moeten zijn. Afhankelijk per bisdom kunnen zulke processen behoorlijk in de papieren lopen.
Opmerkelijk is dat de Paus met deze persoonlijke maatregel vooruitloopt op de komende Gezinssynode van oktober. Huwelijksprocessen vormen een van de thema’s die in het werkdocument worden genoemd.

Twee wetboeken

Het gaat om twee motu proprio’s, die zowel het kerkelijk wetboek van de Latijnse als van de Oosterse Kerk aanpast. 'Paus Franciscus - Motu Proprio
Mitis Iudex Dominus Iesus
De Heer Jezus, barmhartige rechter - Enkele aanpassingen van het kerkelijk wetboek aangaande het huwelijksrecht
(15 augustus 2015)' (De milde Rechter, de Heer Jezus) is voor de Latijnse  Kerk, 'Paus Franciscus - Motu Proprio
Mitis et Misericors Iesus
De milde en barmhartige Jezus - Inzake enkele aanpassingen in het kerkelijk wetboek van de Oosterse Kerken aangaande het huwelijksrecht (15 augustus 2015)' (De milde en barmhartige Jezus) voor de Katholieke Kerken van de Oosterse ritus.

Publicatiedatum: 7 september 2015
Laatst bewerkt: 23 december 2015