Volgens Paus Franciscus is de heilige Johannes de Doper het model van een anti-ideologische Kerk: hij is een “stem” maar eigent zich het “woord” niet toe, hij is een licht maar “niet het Licht”, hij bestaat slechts om “naar een Ander te verwijzen”. Leden van de Pauselijke Raad voor Cultuur, van de Pauselijke Commissie voor Sacrale Archeologie en van het Bureau voor Filatelie en Numismatiek van het Vaticaan waren bij de H. Mis aanwezig, die de Paus op het hoogfeest van de Geboorte van de heilige Johannes de Doper in het Sint-Marthahuis opdroeg. Radio Vaticaan geeft citaten uit zijn homilie.
De figuur van Johannes de Doper is niet altijd gemakkelijk te begrijpen : “hij is een profeet, een groot man die eindigde als een arme donder”.
Als hij, naar eigen zeggen, “een stem” is, een stem in de woestijn”, is hij echter “een stem zonder woord, want niet hij is het Woord, dat is een Ander”. Johannes “eigent zich het woord nooit toe”, hij is “degene die aanwijst, die een teken geeft”. Het feest van Johannes valt in de langste dagen van het jaar, wanneer er “meer licht” is: Johannes “was de man van het licht, hij droeg het licht, maar was niet het Licht, hij was een licht dat nadenkt”. Johannes is “als de maan” en wanneer Jezus begon te prediken, “begon” het licht van Johannes “ te tanen”.
“Stem maar niet het Woord, licht maar niet het Licht”: kortom, “de betekenis van het leven van Johannes is naar een Ander te verwijzen”.
Volgens de Paus verwijst de figuur van Johannes naar de Kerk: "De Kerk bestaat om te verkondigen, om de stem te zijn van een woord, van haar Bruidegom, die het Woord is. En de Kerk bestaat om dit woord tot in het martelaarschap te verkondigen. Martelaar in handen van de hoogmoedigen, de meest hoogmoedigen van de aarde”.
Johannes “had zich belangrijk kunnen voordoen”, of “van zich doen laten spreken”, maar hij stelt zich ermee tevreden om “aan te wijzen”, “een stem te laten horen, niet een woord”.
“Waarom is hij heilig? Omdat hij zich de waarheid nooit heeft toegeëigend. Hij wou geen ideoloog zijn. Hij is een man die zichzelf ontkend heeft opdat het Woord zou groter worden”.
Zo ook, luistert de Kerk “zonder ideologie” naar het Woord en is er de stem van: “zij is het mysterium lunae, die licht krijgt van haar Bruidegom en die kleiner moet worden opdat Hij groter zou zijn”. De Paus nodigde uit “steeds de genade te vragen geen ideologische Kerk te worden”.
“Johannes lijkt niets te zijn. Dat is de roeping van Johannes: verdwijnen". Zijn leven is “een groot mysterie”: “deze man, zo groot, zo machtig – iedereen dacht dat hij de Messias was – en die verdwijnt tot in het duister van een gevangenis”.
Weinig is geweten over de laatste dagen van Johannes: de Schrift zegt alleen dat hij “gedood” werd, “zijn hoofd op een schotel, als belangrijk geschenk van een danseres aan een vrouw die overspel bedreef”. Volgens de Paus “kan men niet kleiner worden, niet méér verdwijnen dan op die manier. Dat was het einde van Johannes”.
In de gevangenis had Johannes zijn twijfels, hij vroeg zijn leerlingen om Jezus te ondervragen: “zijt Gij de komende of moeten wij een ander verwachten?”. Hij is “in het donker, in de smart van het leven … niets werd Johannes bespaard”.
Tot besluit wenste de Paus dat de Kerk in het spoor van Johannes zou staan: “een Kerk, steeds ten dienste van het Woord. Een Kerk die niets voor zichzelf neemt. Een Kerk zonder eigen idee, die zich het Evangelie niet toe-eigent. Een “Kerk die alleen stem is”, die het Woord toont, tot in het martelaarschap. Moge het zo zijn!”
Vert. Maranatha-gemeenschap
Bron: zenit.org
Zie ook Overzicht samenvattingen van dagelijkse kleine homilieën van Paus Franciscus
Publicatiedatum: 24 juni 2013
Laatst bewerkt: 26 juni 2013
