"Omdat Hij de Zijnen in de wereld liefhad, toonde Hij hun Zijn liefde tot het uiterste toe" (Joh. 13, 1) God houdt van Zijn schepping, van de mensen; Hij houdt ook van hen in de zonde en laat hen niet alleen. Hij heeft hen lief tot het einde; Hij gaat met zijn liefde tot het uiterste: Hij daalt af van Zijn goddelijke heerlijkheid en neemt het juk van een slaaf op zich. Hij daalt af tot de diepste grond van onze val. Hij knielt neer voor ons en toont ons de dienst van een slaaf. Hij wast onze smerige voeten, zodat we aan de tafel van de Heer toegelaten worden, opdat we waardig zijn, aan Zijn tafel plaats te mogen nemen - iets dat wij vanuit onszelf noch kunnen noch durven te doen. God is geen God verweg, te ver weg en te groot om zich met de kleine wederwaardigheden van ons bezig te houden. Omdat Hij groot is, kan Hij zich ook inlaten met de kleine dingen. Omdat Hij groot is, is de ziel van de mens - dezelfde mens, die vanwege de eeuwige Liefde geschapen is - niet klein, echter zij is groot en waardig voor Zijn liefde. De heiligheid van God is niet alleen een gloeiende macht waarvoor we schrikken en we terugdeinsen; zij is de macht van Liefde, en daarom een reinigende en heiligmakende macht.

God daalt af en wordt slaaf; Hij wast ons de voeten, opdat we aan Zijn tafel kunnen deelnemen. Daarin komt het gehele geheim van Jezus Christus tot uitdrukking. Daarin wordt zichtbaar wat de Verlossing betekent. Het bad, waarin Hij ons wast, is Zijn liefde, die bereid is, de dood te ontmoeten. Alleen de liefde heeft deze reinigende kracht, die ons vuil wegneemt en ons tot op het niveau van God brengt. Het bad, dat ons reinigt, is Hij zelf, die zich geheel en al schenkt - tot in de diepte van Zijn lijden en Zijn dood. Hij stopt niet met deze liefde te zijn, die ons wast. In de Sacramenten van de reiniging - in de Doop en in het Boetesacrament - knielt Hij telkens voor onze voeten en brengt ons een slavendienst, de dienst van de reiniging; Hij maakt het ons mogelijk God te zien. Zijn liefde is oneindig, zij gaat werkelijk tot het laatste toe.

"Allen zijt rein, ofschoon niet allemaal" zegt de Heer (Joh. 13, 10) In deze woorden openbaart zich het grote geschenk van de reiniging, dat Hij ons geeft, omdat Hij met ons aan tafel wil zitten, omdat Hij ons voedsel wil zijn. "Ofschoon niet allemaal": Er is ook het gehiem van de weigering, die met het Judasgebeuren kenbaar wordt en ons juist op Witte Donderdag, de dag waarop Jezus Zich geeft, tot nadenken moet stemmen. De liefde van de Heer kent echter geen grenzen, maar de mens kan zijn eigen grenzen stellen. "Allen zijt rein, ofschoon niet allemaal" Wat is het dat de mens onrein maakt? Het is de afwijzing van de liefde, het niet geliefd willen zijn, het niet-liefhebben. Het is de hoogmoed, die meent geen reiniging nodig te hebben en die zich afsluit van de reddende goedheid van God. Het is de hoogmoed, die niet erkennen en bekennen wil, dat wij reiniging nodig hebben. In Judas zien wij het wezen van deze afwijzing nog duidelijker: hij meet Jezus aan de maatstaven van macht en succes. Alleen macht en succes zijn voor hem reëel, de liefde telt niet. En hij is hebzuchtig: het geld is belangrijker dan de gemeenschap met Jezus, belangrijker dan God en Zijn liefde. En zo wordt hij ook een leugenaar, die een dubbel spel speelt en met de waarheid breekt; een, die in de leugen leeft en zo de betekenis van de hoogste waarheid - God - verliest. Op deze wijze verhardt hij; hij is niet meer in staat om zich te bekeren en de vertrouwvolle terugkeer van de verloren zoon te maken en afscheid te nemen van een, het leven vernietigende, levenswijze.

"Allen zijt rein, ofschoon niet allemaal" De Heer waarschuwt ons voor die zelfgenoegzaamheid, die grenzen stelt aan Zijn grenzeloze liefde. Hij nodigt ons daartoe uit, Zijn deemoed na te doen, ons deze deemoed eigen te maken, ons door haar te laten "aansteken". En ook wanneer we ons nog zo verloren voelen, nodigt Hij ons uit, naar Huis terug te keren en Zijn reinigende goedheid toe te laten, ons te laten troosten en ons te laten binnenleiden in de gemeenschap van de tafel met Hem, God zelf.

Voegen we een laatste woord toe aan dit eindeloos rijke gedeelte van het Evangelie: "Ik heb jullie een voorbeeld gegeven..." (Joh. 13, 15); "Ook jullie moeten elkaar de voeten wassen" (Joh. 13, 14). Waarin bestaat dit "elkaar de voeten wassen.? Wat betekent het concreet? Ieder goed werk voor een ander - in het bijzonder voor de noodlijdenden en diegenen, die men niet voor vol aanziet - is zo een dienst van de voetwassing. Daartoe roept de Heer ons: daal af, de deemoed en de moed voor het goede te leren en ook de bereidheid, afkeur te accepteren en toch vertrouwen te houden in het goede en erin te volharden. Maar er is nog een diepere dimensie: de Heer neemt ons vuil met de reinigende kracht van Zijn goedheid weg. Elkaar de voeten wassen betekent vooral: elkaar onvermoeibaar vergeven, steeds weer met elkaar opnieuw te beginnen, zelfs wanneer het geen zin lijkt te hebben. Het betekent zich door elkaar te laten reinigen: elkaar te verdragen en te accepteren, dat men door de ander verdragen wordt; zich elkaar te laten reinigen en zich op deze manier elkaar de heiligende kracht van de woorden van God te schenken - ons in het Sacrament van de goddelijke liefde te laten binnentreden. De Heer reinigt ons en op basis daarvan durven wij tot de tafel te naderen. Vragen wij Hem om ons allen de genade te schenken eens voor altijd gast te mogen zijn van het eeuwige bruiloftsmaal. Amen.

Zie ook:
Overzicht Goede Week 2006