Wij moeten ons plaatsen binnen de context van het Bijbelse "begin" waarin de geopenbaarde waarheid over de mens als "beeld en gelijkenis van God"
de onveranderlijke basis vormt voor de christelijke antropologie. Vgl. H. Ireneüs van Lyon, Tegen de ketters, Adversus Haereses. V,6,1: V,16,2-3: SC 153,72-81 en 216-221 Vgl. H. Gregorius van Nyssa, Over de schepping van de mens, De hominis opificio. 16: PG 44, 180 Vgl. H. Gregorius van Nyssa, Preek bij het Hooglied, In Canticum homilia. 2: PG 44,805-808 Vgl. H. Augustinus, Enarrationes in Psalmos. 4,8: CCL 38,17 God schiep de mens als zijn beeld; als het beeld van God schiep hij hem; man en vrouw schiep hij hen" (
Gen. 1, 27). Deze beknopte tekst bevat de fundamentele antropologische waarheden: de mens is het hoogtepunt van heel de scheppingsorde in de zichtbare wereld; de mensheid, die haar oorsprong vindt in het tot het bestaan geroepen worden van de man en de vrouw, bekroont heel het scheppingswerk;
de man en de vrouw zijn beiden in gelijke mate mens; zij zijn beiden geschapen naar het beeld van God. Dit beeld en deze gelijkenis met God, die wezenlijk zijn voor de mens, worden door de man en de vrouw, als echtgenoten en ouders, overgedragen op hun nakomelingen: "Wees vruchtbaar en wordt talrijk; bevolk de aarde en onderwerp haar" (
Gen. 1, 28). De Schepper vertrouwt de "heerschappij" over de aarde toe aan het menselijk geslacht, aan alle mensen, aan alle mannen en alle vrouwen, die hun waardigheid en roeping putten uit het gemeenschappelijke "begin".
In
Genesis vinden wij nog een andere beschrijving van de schepping van de mens – man en vrouw –
Vgl. Gen. 2, 18-28
waarnaar verderop verwezen zal worden. Maar reeds nu dient bevestigd te worden dat uit wat de Bijbel opgetekend heeft de waarheid over het persoon-zijn van de mens naar voren komt.
De mens is een persoon, de man en de vrouw in gelijke mate, want beiden zijn geschapen naar het beeld en de gelijkenis van de persoonlijke God. Wat de mens op God doet gelijken – anders dan heel de wereld van de levende schepping, inbegrepen de wezens die begiftigd zijn met zintuigen
animalia - is het feit dat de mens ook een redelijk wezen is
animal rationale. Manlius Severinus Boëtius, Liber de persona et duabus naturis. III: PL 64,1343: “persona est naturae rationalis individua substantia” Vgl. H. Thomas van Aquino, Summa Theologiae. I q. 29, a. 1 Dank zij deze eigenschap kunnen de man en de vrouw "heersen" over de andere schepselen van de zichtbare wereld.
Vgl. Gen. 1, 28
In de tweede beschrijving van de schepping van de mens Vgl. Gen. 2, 18-25
is de taal waarmee de waarheid over de schepping van de man en vooral van de vrouw uitgedrukt wordt, anders, in zekere zin minder nauwkeurig, meer beschrijvend en overdrachtelijk, zou men kunnen zeggen; ze staat dichter bij de taal van de mythen die toen bekend waren.
Toch treft men geen enkele wezenlijke contradictie aan tussen de twee teksten. De tekst van
Genesis 2, 8-25 helpt om goed te begrijpen wat wij in de beknopte tekst van
Genesis 1, 27-28 vinden en als wij hem samen met deze tekst lezen,
helpt hij tevens
om nog dieper de fundamentele waarheid te begrijpen die erin vervat is
over de mens die naar het beeld en de gelijkenis van God geschapen is, als man en vrouw.
In de beschrijving van
Genesis 2, 18-25 wordt de vrouw door God geschapen "uit de rib" van de man en als een ander "ik", een partner, geplaatst naast de man, die alleen is in de hem omringende wereld van de levende schepselen en daaronder geen enkele "hulp" vindt die bij hem past. De vrouw die zo tot het bestaan wordt geroepen, wordt door de man onmiddellijk herkend als "been van zijn gebeente en vlees van zijn vlees"
Vgl. Gen. 2, 23
en juist daarom wordt zij "vrouw" genoemd. In de Bijbelse taal geeft deze naam de wezenlijke gelijkheid met de man aan: ‘is - ‘issah, wat de moderne talen over het algemeen helaas niet kunnen uitdrukken.
"Mannin issah zal zij heten, want uit een man is zij genomen." (
Gen. 2, 23)
De Bijbelse tekst verschaft voldoende gronden om de wezenlijke gelijkheid van de man en de vrouw vanuit het gezichtspunt van het mens-zijn te leren kennen.
Vgl. onder de Kerkvaders die de fundamentele gelijkheid van de man en de vrouw tegenover God bevestigen Vgl. Origenes van Alexandrië, In Jesu Nave. IX, 9: PG 12,878 Vgl. H. Clemens van Alexandrië, De pedagoog, Paedagogos. I,4: SC 70,128-131 Vgl. H. Augustinus, Preken, Sermones. 51,II,3: PL 38,334v. Beiden zijn vanaf het begin personen, in tegenstelling tot de andere levende wezens van de hem omringende wereld.
De vrouw is een ander "ik" in het gemeenschappelijke mens-zijn. Vanaf het begin blijken zij een "eenheid van de twee" en dat betekent die overwinning van de oorspronkelijke eenzaamheid, waarin "de mens niet een hulp vond die bij hem paste."
Vgl. Gen. 2, 20
Gaat het hier alleen om een "hulp" voor het werk, voor "het onderwerpen van de aarde"?
Vgl. Gen. 1, 28
Het gaat zeker om de levensgezellin met wie de man zich kan verenigen als met een echtgenote en "één vlees" kan worden, wat de reden is waarom hij "zijn vader en zijn moeder verlaat" (
Gen. 2, 24). De Bijbelse beschrijving spreekt dus over de
instelling van het huwelijk door God in de context van de schepping van de man en de vrouw, als onmisbare voorwaarde voor de overdracht van het leven aan de nieuwe generaties van mensen, waarop het huwelijk en de echtelijke liefde van nature gericht zijn: "Wees vruchtbaar en wordt talrijk; bevolk de aarde en onderwerp haar" (
Gen. 1, 28).
