H. Paus Paulus VI - 6 augustus 1964
Het zou te ver voeren om ook maar in het kort de overvloedige theologische literatuur over de Kerk te vermelden die uit haar midden in de 19e en de 20ste eeuw is voortgekomen. Het zou ook te ver voeren om alle documenten over zo'n veelomvattend en belangrijk onderwerp te vermelden die van het katholiek Episcopaat en van de Apostolische Stoel zijn uitgegaan. Sinds het Concilie van Trente getracht heeft de schade te herstellen van de crisis die in de zestiende eeuw veel leden van de Kerk heeft afgescheiden, heeft de leer over de Kerk gezagvolle beoefenaars gevonden en zich bijgevolg sterk ontwikkeld.
Het zij voldoende hier te verwijzen naar de leer van het Eerste Vaticaans Oecumenisch Concilie over dit onderwerp, om te laten zien hoe nodig het is dat zielzorgers en leraren, maar ook de katholieken en alle christenen, hun aandacht richten op de leer over de Kerk en daarbij stilstaan als bij een noodzakelijke onderbreking op de weg naar Christus en heel Zijn werk. En als het Tweede Vaticaans Oecumenisch Concilie slechts de voortzetting en voltooiing van het eerste genoemd is, dan is dit juist vanwege de verplichting die erop rust de leer over de Kerk opnieuw te onderzoeken en vast te leggen.
Om kort te zijn willen wij hierop niet verder ingaan, want deze stof is U goed bekend uit de catechese en de spiritualiteit, die thans wijd in de Kerk verbreid zijn.
Toch moeten wij althans twee documenten met bijzondere lof vermelden, de Encycliek Paus Leo XIII - Encycliek
Satis Cognitum
Over de eenheid van de Kerk
(29 juni 1886) van Paus Leo XIII uit 1896 en de Encycliek Paus Pius XII - Encycliek
Mystici Corporis Christi
Over het mystieke lichaam van Christus en over de vereniging die wij daarin bezitten met Christus
(29 juni 1943) van Paus Pius XII uit 1943. Deze documenten bieden ons een uitgebreide en heldere leer over die goddelijke instelling, waardoor Christus Zijn verlossingswerk op aarde voortzet en waarover wij hier spreken. Het zij voldoende hier slechts te herinneren aan de aanvangswoorden van het tweede pauselijke document, die in de theologie over de Kerk reeds het hoogste gezag verworven hebben en overvloedige stof bieden voor een geestelijke overweging over dit mysterie van goddelijke barmhartigheid, dat voor ons allen van belang is.
Deze meesterlijke woorden van onze grote voorganger luiden: "De leer over het mystieke Lichaam van Christus, dat de Kerk is, stamt oorspronkelijk uit de mond van Onze Verlosser zelf. Zij werpt het volle licht op de nooit volprezen weldaad van onze innigste vereniging met een zo verheven Hoofd. Zij is ongetwijfeld zo heerlijk en voortreffelijk dat zij alle mensen die door de Geest van God bewogen worden, uitnodigt haar te overwegen, hun verstand verlicht en hen krachtig aanzet tot de heilzame werken, die met haar grondregels in overeenstemming zijn". Paus Pius XII, Encycliek, Over het mystieke lichaam van Christus en over de vereniging die wij daarin bezitten met Christus, Mystici Corporis Christi (29 juni 1943), 1
