Hoe kunnen wij overigens de ogen sluiten voor het perspectief van een ecologische ramp waardoor brede zones van de planeet onbewoonbaar en vijandig voor de mens zouden worden? Hoe onverschillig blijven voor de problemen van de vrede die zo vaak bedreigd wordt, voor het spookbeeld van catastrofale oorlogen? Hoe niet aandachtig zijn voor het misprijzen voor de fundamentele mensenrechten van zovele personen, vooral van kinderen? Talrijk zijn de noodsituaties waarvoor we als christen niet ongevoelig kunnen blijven.

Bepaalde radicale eisen van het evangelie vereisen een bijzonder engagement. Die eisen worden vaak het minst begrepen. Men wordt zelfs wrevelig wanneer de Kerk op die gebieden tussenkomt. Toch moeten deze aspecten ter sprake komen als de Kerk het over de liefde heeft. Ik wil hier spreken over de eerbied voor het leven van elk menselijk wezen vanaf de conceptie tot aan zijn natuurlijk einde.

De dienst aan de mens dwingt ons om, bij tij en ontij, te verkondigen dat al wie genieten van de nieuwe mogelijkheden van de wetenschap, vooral op het gebied van de biotechnologie, nooit ontslagen zijn van de eerbied voor de fundamentele vereisten van de ethiek. In deze materies doet men soms beroep op een betwistbare solidariteit die uiteindelijk ongelijkheid schept tussen het ene leven en het andere, met misprijzen voor de eigen waardigheid van elk menselijk wezen.

Opdat het christelijke getuigenis efficiënt zou zijn, vooral in deze delicate en controversiële domeinen, is het belangrijk op een geëigende manier de motieven van de stellingname van de Kerk uit te leggen en daarbij aan te tonen dat het er niet om gaat aan de niet-gelovigen de eisen van het geloof op te dringen, maar wel om de waarden te verdedigen die gegrond zijn op de natuur zelf van elk menselijk wezen. De caritas wordt op deze wijze noodzakelijkerwijze een dienst aan de cultuur, de politiek, de economie, de familie, opdat overal de fundamentele rechten zouden geëerbiedigd worden waarvan de toekomst van het menselijk wezen en van de beschaving afhangen.

Het is duidelijk dat dit alles zal moeten gerealiseerd worden in een specifieke christelijke stijl: het zijn vooral de leken die deze taken moeten behartigen om zo hun eigen roeping te realiseren, zonder ooit aan de bekoring toe te geven de christelijke gemeenschappen tot louter sociale diensten te herleiden. In het bijzonder moeten de betrekkingen met de burgerlijke samenleving gebeuren op een wijze die de autonomie en de bevoegdheid van deze laatste eerbiedigt, volgens de leer die door de sociale leer van de Kerk wordt voorgesteld.

Men kent de inspanningen van het kerkelijk leergezag, vooral in de loop van de twintigste eeuw om de sociale realiteit te lezen in het licht van het evangelie en om op een steeds nauwkeurigere en meer organische wijze bij te dragen tot de oplossing van het sociale vraagstuk dat voortaan een planetair vraagstuk is.

Dit ethische en sociale luik is een absoluut noodzakelijke dimensie van het christelijk getuigenis: we dienen te weerstaan aan de bekoring van een intimistische en individualistische spiritualiteit die niet in harmonie is met de eisen van de liefde en ook niet met de "logica" van de Menswording, en uiteindelijk niet met de eschatologische spanning eigen aan het christendom. Dit eschatologisch aspect maakt ons wel bewust van het relatieve karakter van de geschiedenis, maar het mag ons op geen enkele wijze ertoe leiden ons niet plichtsgetrouw te engageren in de uitbouw van de geschiedenis. In dit opzicht blijft de leer van het Tweede Vaticaans Concilie meer dan ooit actueel: "Door de christelijke boodschap worden de mensen niet afgeleid van de uitbouw van de wereld en worden zij niet verleid om het welzijn van hun medemensen te verwaarlozen, maar zijn zij sterker met allen verbonden in de opdracht om zich voor dit alles in te zetten". 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk in de wereld van deze tijd, Gaudium et Spes (7 dec 1965), 34