Eerst en vooral aarzel ik niet te zeggen dat iedere pastoraal dient te gebeuren in het perspectief van de heiligheid. Is dit niet de uiteindelijke betekenis van de jubileumaflaat als een bijzondere genade, door Christus aangeboden, opdat het leven van elke gedoopte in de diepte zou gezuiverd en vernieuwd worden?

Ik wens dat velen die aan het jubileum deelgenomen hebben, deze genade ontvangen hebben, in het bewustzijn van haar veeleisend karakter. Nu het Jubeljaar voorbij is, herneemt het leven zijn gewone gang, maar het oproepen tot heiligheid blijft meer dan ooit een pastorale noodzaak.

Daartoe dienen we hoofdstuk V van de dogmatische Constitutie over de Kerk, 2e Vaticaans Concilie - Constitutie
Lumen Gentium
Over de Kerk
(21 november 1964), gewijd aan "de universele oproep tot heiligheid", in zijn volle betekenis te herontdekken. Als de concilievaders zoveel belang aan dit onderwerp hebben gehecht, was het niet om een soort spirituele noot aan de ecclesiologie toe te voegen, maar veeleer om een intrinsieke en eigen dynamiek in het daglicht te stellen. De herontdekking van de Kerk als "mysterie", dat wil zeggen als "het verenigde volk dat deel heeft aan de eenheid van Vader, Zoon en de heilige Geest",H. Cyprianus van Carthago, Over het gebed des Heren, De Oratione Domini. 23: PL 4, 553 Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 4 kon alleen maar leiden tot de herontdekking van haar "heiligheid". Heiligheid, in de fundamentele zin van het woord als het toebehoren aan Hem, die de Heilige is bij uitstek, de "driemaal Heilige" Vgl. Jes. 6, 3 . Zeggen dat de Kerk heilig is, betekent dat we haar gezicht als Bruid van Christus tonen, voor wie Hij zich heeft overgeleverd, juist om haar te heiligen Vgl. Ef. 5, 25-26 . Deze gave die we 'objectief' kunnen noemen, wordt iedere gedoopte aangeboden.

Maar de gave houdt op haar beurt een opdracht in die heel ons christelijk leven moet bepalen "want dit is de wil van God: dat u zich heiligt" (1 Tess. 4, 3). Het gaat om een engagement dat zich niet beperkt tot sommige christenen: "Alle christengelovigen, tot welke stand of staat zij ook behoren, zijn geroepen tot de volheid van het christelijk leven en de volmaaktheid van de liefde". 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 40

Deze elementaire waarheid in herinnering brengen en er het fundament van de pastorale programmatie van maken bij het begin van het nieuw millennium, kan op het eerste zicht de schijn wekken weinig operationeel te zijn. Is het mogelijk de heiligheid te "programmeren"? Welke betekenis kan dit woord hebben in een pastoraal plan?

De pastorale programmatie in het teken van de heiligheid stellen, is in de praktijk een keuze met vergaande gevolgen. Het drukt de overtuiging uit dat, indien het doopsel ons waarlijk binnenvoert in de heiligheid van God, door de opname in Christus en de inwoning van zijn Geest, het een misvatting zou zijn tevreden te zijn met een middelmatig leven vanuit een minimalistische ethiek en een oppervlakkige godsdienstigheid. Als men aan een doopleerling de vraag stelt: "Wil je gedoopt worden?", vraagt men hem tezelfdertijd: "Wil je heilig worden?". Dit betekent hem het radicaal karakter van de Bergrede voorhouden. "Jullie zullen dus onverdeeld goed zijn, zoals jullie hemelse Vader onverdeeld goed is" (Mt. 5, 48).

Zoals het Concilie het zelf uitdrukte, mag men dit volmaaktheidsideaal niet verkeerd opvatten, alsof het een uitzonderlijke manier van leven zou veronderstellen die slechts voor enkele 'genieën' in de heiligheid zou haalbaar zijn. De wegen naar de heiligheid zijn veelvuldig en op de maat van ieders roeping. Ik dank de Heer, die mij de mogelijkheid schonk, om de voorbije jaren talrijke christenen zalig en heilig te verklaren. Hierbij waren er veel leken die heilig werden in de meest gewone levensomstandigheden. Het wordt tijd om opnieuw aan allen vastberaden de 'hoge waarde' van het dagdagelijkse christelijke leven voor te houden: heel het leven van de kerkelijke gemeenschap en van christelijke families moet zich in deze richting ontwikkelen. Het is evenwel vanzelfsprekend dat iedere weg naar heiligheid persoonlijk is, en dat het een echte pedagogie van de heiligheid vereist, die in staat is zich aan te passen aan het ritme van elke persoon. In deze pedagogie zullen in het rijke aanbod aan eenieder, de traditionele vormen van persoonlijke - en groepszorg dienen samen te gaan met de recentere vormen, aangereikt door verenigingen en bewegingen die door de Kerk erkend zijn.