
H. Paus Pius X - 27 maart 1905
Dierbare Broeders,
Nu we overeenkomstig onze ambtsplicht uw doorluchtig college voor de derde maal gaan toespreken, doet het ons ten zeerste leed, al wederom onderwerpen te moeten behandelen, die geen vreugde brengen, maar integendeel de droefheid verzwaren. Doch ge weet heel goed, dat het de wil is van God, die in Zijn voorzienigheid alles beschikt, dat de Kerk nooit zonder smarten is, om aldus een bruidegom waardig te zijn, die, om haar voor Zich te maken tot een heerlijke, vlekkeloze bruid, heeft willen gesteld worden tot een teken, dat zou worden tegengesproken.
We klaagden er bij u over, eerbiedwaardige broeders, dat men in Frankrijk plannen beraamt, die een zeer ernstige bedreiging vormen voor de godsdienst. We klaagden over het plan om niet alleen het verdrag te verbreken, dat bij het begin der vorige eeuw tussen de paus en de regering der Franse republiek gesloten was ter bevordering van het gezamenlijk welzijn van de godsdienst en de staat, maar om door een wet voor altijd de scheiding te bezegelen tussen het burgerlijk bestuur en de Kerk.
Wat ons betreft, we hebben met alle ijver en met alle middelen, die in ons vermogen lagen, ook nog in deze laatste dagen getracht, ja we willen zelfs nog blijven trachten, zulk een ramp af te wenden; want niets ligt ons verder dan de wil, ons te onttrekken aan de bepalingen der gesloten overeenkomst, maar desondanks gaat men met zulk een heftigheid te werk, dat men wel vrezen moet, de zaak binnenkort haar beslag te zien krijgen.
We voelen ons diep bedroefd over het lot van het Franse volk, dat we van harte liefhebben, want we weten door ondervinding, dat alle nadeel, aan de Kerk toegebracht, overal ook de staat tot nadeel strekt.
Laten ze dit wèl onthouden, zowel degenen, die in Frankrijk tot de katholieke partij behoren en wier heilige plicht het is, de Kerk te verdedigen, als ook al degenen, die minnaars zijn van vrede en openbare rust, opdat ze hun pogingen verenigen om zulk een zware ramp van hun vaderland af te weren.
{...}
{...}
{...}
{...}