Prot. N. 602/20

De zondag van het Woord van God, ingesteld door Paus Franciscus en elk jaar te houden op de derde zondag van de gewone tijd, Vgl. Paus Franciscus, Motu Proprio, "Toen maakte Hij hun geest toegankelijk" - Waarmee ingesteld wordt de "Zondag van het Woord van God", Aperuit illis (30 sept 2019) herinnert ons, herders en gelovigen, aan het belang en de waarde van de Heilige Schrift voor het christelijk leven, evenals aan de relatie tussen het Woord van God en de liturgie: "Als christenen zijn wij een volk, dat onze pelgrimstocht door de geschiedenis maakt, ondersteund door de Heer, aanwezig in ons midden, die tot ons spreekt en ons voedt. Een dag die gewijd is aan de Bijbel moet niet gezien worden als iets wat geschiedt eenmaal per jaar, maar als eenmaal voor het hele jaar, want het is voor ons dringend noodzakelijk om intiem vertrouwd te worden met de Heilige Schriften de Verrezen Heer, die niet ophoudt het Woord en het Brood te breken in de gemeenschap van gelovigen. Daarom is het voor ons nodig om een blijvend vertrouwelijke band aan te gaan met de Heilige Schrift; anders blijft het hart koud en blijven de ogen gesloten, getroffen als we zijn door tallozen vormen van blindheid': Paus Franciscus, Motu Proprio, "Toen maakte Hij hun geest toegankelijk" - Waarmee ingesteld wordt de "Zondag van het Woord van God", Aperuit illis (30 sept 2019), 2 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Goddelijke openbaring, Dei Verbum (18 nov 1965), 25. "Daarom is het noodzakelijk, dat alle clerici, vooral de priesters en alle anderen die als diaken of catechist rechtmatig de dienst van het Woord vervullen, door geregelde vrome lezing en zorgvuldige studie met de Schrift vergroeid raken. Niemand van hen zij, terwijl hij de overvloedige rijkdommen van het goddelijk Woord aan de hem toevertrouwde gelovigen moet meedelen, vooral in de heilige liturgie, 'een holle uiterlijke prediker van het woord Gods, waarnaar hij innerlijk niet luistert'. Insgelijks spoort de Heilige Kerkvergadering met bijzondere nadruk alle christengelovigen en vooral de leden van religieuze gemeenschappen aan, om door veelvuldige lezing van de goddelijke geschriften 'de alles overtreffende kennis van Christus Jezus' (Fil. 3,8) te verwerven. 'Want wie de Schrift niet kent, kent Christus niet'"

Deze zondag is dus een goede gelegenheid om enkele documenten van de Kerk te herlezen 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Goddelijke openbaring, Dei Verbum (18 nov 1965) Paus Benedictus XVI, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de Heilige Schrift - naar aanleiding van de Bisschoppensynode 2008 "Het Woord van God in het leven en de zending van de Kerk", Verbum Domini (30 sept 2010) en vooral de Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten
Ordo Lectionum Missae
Ordening voor de lezingen van de Mis - Editio typica altera
(21 januari 1981), die een synthese vormen van de theologische, rituele en pastorale principes met betrekking tot het woord van God dat tijdens de Mis wordt verkondigd, maar die ook gelden in elke liturgische viering (Sacramenten, sacramentalien, Getijdengebed).' 

Door middel van de Bijbelse lezingen die verkondigd worden in de liturgie spreekt God tot zijn volk en verkondigt Christus zelf zijn Evangelie; 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de heilige liturgie, Sacrosanctum Concilium (4 dec 1963), 7.33 Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Algemeen Statuut van het Romeins Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, Institutio Generalis Missalis Romani (18 mrt 2002), 29 Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Ordening voor de lezingen van de Mis - Editio typica altera, Ordo Lectionum Missae (21 jan 1981), 12 Christus is het centrum en de volheid van de hele Schrift, zowel het Oude als het Nieuwe Testament. Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Ordening voor de lezingen van de Mis - Editio typica altera, Ordo Lectionum Missae (21 jan 1981), 5 Het luisteren naar het Evangelie, het hoogtepunt van de Liturgie van het Woord, Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Algemeen Statuut van het Romeins Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, Institutio Generalis Missalis Romani (18 mrt 2002), 60 Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Ordening voor de lezingen van de Mis - Editio typica altera, Ordo Lectionum Missae (21 jan 1981), 13 wordt gekenmerkt door een bijzondere verering, die Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Ordening voor de lezingen van de Mis - Editio typica altera, Ordo Lectionum Missae (21 jan 1981), 17 Vgl. H. Paus Johannes Paulus II, Apostolische Constitutie, Caeremoniale Episcoporum ex decreto sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II instauratum (14 sept 1984), 74 niet alleen door gebaren en acclamaties, maar ook door het Evangelieboek zelf tot uitdrukking komt. Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Ordening voor de lezingen van de Mis - Editio typica altera, Ordo Lectionum Missae (21 jan 1981), 36.113 Een van de rituele mogelijkheden die geschikt zijn voor deze zondag zou de intredeprocessie met het Evangeliarium kunnen zijn Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Algemeen Statuut van het Romeins Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, Institutio Generalis Missalis Romani (18 mrt 2002), 120.133 of, wanneer geen evangelieprocessie plaatsvindt, het eenvoudigweg plaatsen van het Evangelie-boek op het altaar.' Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Algemeen Statuut van het Romeins Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, Institutio Generalis Missalis Romani (18 mrt 2002), 117

De ordening van de Bijbelse lezingen die de Kerk in het Lectionarium heeft vastgelegd, opent de weg naar het begrijpen van het geheel van Gods woord. Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Algemeen Statuut van het Romeins Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, Institutio Generalis Missalis Romani (18 mrt 2002), 57 Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Ordening voor de lezingen van de Mis - Editio typica altera, Ordo Lectionum Missae (21 jan 1981), 60 Het is daarom noodzakelijk om de aangegeven lezingen te respecteren, zonder ze te vervangen of te verwijderen, en alleen versies van de Bijbel te gebruiken die zijn goedgekeurd voor liturgisch gebruik. Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Ordening voor de lezingen van de Mis - Editio typica altera, Ordo Lectionum Missae (21 jan 1981), 12.14.37.111 De verkondiging van de teksten van het Lectionarium vormt een band van eenheid tussen alle gelovigen die ze horen. Een begrip van de structuur en het doel van de Liturgie van het Woord helpt de bijeenkomst van de gelovigen om Gods reddende woord te ontvangen. Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Ordening voor de lezingen van de Mis - Editio typica altera, Ordo Lectionum Missae (21 jan 1981), 45

Het zingen van de antwoordpsalm, het antwoord van de biddende Kerk, wordt aanbevolen; Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Algemeen Statuut van het Romeins Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, Institutio Generalis Missalis Romani (18 mrt 2002), 61 Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Ordening voor de lezingen van de Mis - Editio typica altera, Ordo Lectionum Missae (21 jan 1981), 19-20 de functie van de psalmist Noot van de vertaler: Deze noot maakt geen deel uit van de notitie en is toegevoegd om te helpen bij het lezen van het document: de functie van psalmist wordt vaak vervuld door de cantor of lector. in elke gemeenschap moet daarom worden versterkt. Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Ordening voor de lezingen van de Mis - Editio typica altera, Ordo Lectionum Missae (21 jan 1981), 56

Gedurende het hele liturgische jaar worden in de homilie de mysteries van het geloof en de normen van het christelijke leven verklaard vanuit de Bijbelse lezingen. Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Ordening voor de lezingen van de Mis - Editio typica altera, Ordo Lectionum Missae (21 jan 1981), 24 Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Directorium homiletiek (29 juni 2014), 16 "De herders op de eerste plaats dragen de grote verantwoordelijkheid om de Heilige Schrift uit te leggen en allen op toegankelijke wijze te laten verstaan. Omdat het het boek van het volk is, moeten zij die geroepen zijn om dienaar van het Woord van God te zijn, een dringende behoefte voelen om het voor de eigen gemeenschap toegankelijk te maken"" Paus Franciscus, Motu Proprio, "Toen maakte Hij hun geest toegankelijk" - Waarmee ingesteld wordt de "Zondag van het Woord van God", Aperuit illis (30 sept 2019), 5 Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Directorium homiletiek (29 juni 2014), 26 Bisschoppen, priesters en diakens moeten zich engageren om dit ambt met bijzondere toewijding uit te voeren, gebruik makend van de middelen die de Kerk voorstelt." Vgl. Paus Franciscus, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de verkondiging van het Evangelie in de wereld van vandaag - Naar aanleiding van de Bisschoppensynode 2012 over de nieuwe evangelisatie, Evangelii Gaudium (24 nov 2013), 135-144 Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Directorium homiletiek (29 juni 2014)

Bijzonder belang komt toe aan de stilte die de overweging bevordert en het mogelijk maakt dat het Woord van God innerlijk wordt ontvangen door degene ernaar luistert. Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Algemeen Statuut van het Romeins Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, Institutio Generalis Missalis Romani (18 mrt 2002), 56 Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Ordening voor de lezingen van de Mis - Editio typica altera, Ordo Lectionum Missae (21 jan 1981), 28

De Kerk heeft altijd bijzondere aandacht besteed aan hen die het woord van God in de samenkomst verkondigen: priesters, diakenen en lectoren. Dit dienstwerk vereist een specifieke innerlijke en uiterlijke voorbereiding, vertrouwdheid met de te verkondigen tekst en de nodige oefening in het duidelijk verkondigen ervan, waarbij elke vorm van improvisatie moet worden vermeden. Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Ordening voor de lezingen van de Mis - Editio typica altera, Ordo Lectionum Missae (21 jan 1981), 14.49 Het is mogelijk om aan de lezingen korte en geschikte inleidingen (monitiones) te laten voorafgaan. Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Ordening voor de lezingen van de Mis - Editio typica altera, Ordo Lectionum Missae (21 jan 1981), 15.42

Omwille van de waarde die het Woord van God heeft, nodigt de Kerk uit om zorg te dragen voor de ambo vanwaar het wordt verkondigd. Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Algemeen Statuut van het Romeins Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, Institutio Generalis Missalis Romani (18 mrt 2002), 309 Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Ordening voor de lezingen van de Mis - Editio typica altera, Ordo Lectionum Missae (21 jan 1981), 16 Het is geen functioneel meubelstuk, maar de plaats die past bij de waardigheid van het woord van God, in overeenstemming met het altaar: in feite spreken we over de tafel van Gods woord en de tafel van het Lichaam van Christus, waarbij we zowel naar het ambo als vooral naar het altaar verwijzen. Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Ordening voor de lezingen van de Mis - Editio typica altera, Ordo Lectionum Missae (21 jan 1981), 32 De ambo is voorbehouden voor de lezingen, het zingen van de antwoordpsalm en de Paasboodschap; de preek en de intenties van het universele gebed kunnen van hier uitgesproken worden, terwijl het minder geschikt is om er naar toe te gaan voor toelichtingen, mededelingen of voor het leiden van de zang. Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Ordening voor de lezingen van de Mis - Editio typica altera, Ordo Lectionum Missae (21 jan 1981), 33

De boeken met de lezingen uit de Heilige Schrift zetten degenen die er naar luisteren aan tot een verering voor het mysterie van God die spreekt tot zijn volk. Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Ordening voor de lezingen van de Mis - Editio typica altera, Ordo Lectionum Missae (21 jan 1981), 35 Vgl. H. Paus Johannes Paulus II, Apostolische Constitutie, Caeremoniale Episcoporum ex decreto sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II instauratum (14 sept 1984), 115 Daarom wordt gevraagd om zorgen te dragen voor de materiele waarde en het juiste gebruik ervan. Het is ongepast om gebruik te maken van folders, fotokopieën en andere hulpmiddelen ter vervanging van liturgische boeken. Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Ordening voor de lezingen van de Mis - Editio typica altera, Ordo Lectionum Missae (21 jan 1981), 37

Vóór of na de dagen van de Zondag van het Woord van God is het gepast vormingsbijeenkomsten te bevorderen om de aandacht te richten op het belang van de Heilige Schrift in de liturgische vieringen; het kan een gelegenheid zijn om beter te begrijpen hoe de Kerk in het gebed de Heilige Schrift leest met continue, semi-continue en typologische lezingen en welke de criteria zijn met betrekking tot de liturgische verdeling van de verschillende Bijbelboeken in de loop van het jaar ende tijden ervan, en met betrekking tot de structuur van de cycli van de lezingen in de mis op zon- en weekdagen. Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Ordening voor de lezingen van de Mis - Editio typica altera, Ordo Lectionum Missae (21 jan 1981), 58-110 Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Directorium homiletiek (29 juni 2014), 37-156

De zondag van het Woord van God is ook een gunstige gelegenheid om het verband tussen de Heilige Schriften het Getijdengebed, het bidden van de Psalmen en Kantieken van het Officie en de Bijbelse lezingen te verdiepen. Dit kan gebeuren door het bevorderen van de gemeenschapsviering van de Lauden en de Vespers. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Liturgie van de Getijden volgens de Romeinse ritus (tweede standaarduitgave 1985), Algemene inleiding op het getijdengebed, Institutio Generalis de Liturgia Horarum (7 apr 1985), 140. "De lezing van de heilige Schrift, die naar oud gebruik in de liturgie niet alleen tijdens de eucharistieviering maar ook tijdens het getijdengebed plaatsvindt, moet bij alle christenen in hoge eer worden gehouden, vooral omdat deze lezing door de kerk zelf wordt bepaald en niet aan de keuze of de gemoedsgesteltenis van een afzonderlijke persoon wordt overgelaten. De schriftlezing is immers bedoeld om het mysterie van Christus' bruid te ontvouwen. ( ... ) Bovendien gaat de lezing van de heilige Schrift in de liturgische viering altijd samen met gebed." Onder de vele heiligen, die allemaal getuigen zijn van het Evangelie van Jezus Christus, kan de heilige Hieronymus als voorbeeld worden gesteld vanwege de grote liefde die hij had voor het woord van God. Paus Franciscus noemt hem "een onvermoeibare geleerde, vertaler en exegeet" Hieronymus had een grondige kennis van de Schrift, en een ijver om hun leer bekend te maken. In zijn aandachtig luisteren naar de Schrift leerde Hieronymus zichzelf kennen en vond hij het gelaat van God en van zijn broeders en zusters. Hij werd ook bevestigd in zijn voorliefde voor het gemeenschapsleven" Vgl. Paus Franciscus, Apostolische Brief, 1600e verjaardag van het overlijden van de heilige Hiëronymus, Scripturae Sacrae affectus (30 sept 2020)

Deze notitie is bedoeld als een bijdrage om in het licht van de Zondag van het Woord van God het besef te wekken van het belang van de Heilige Schrift voor ons leven als gelovigen vanuit de weerklank ervan in de liturgie die ons plaatst in een levende en permanente dialoog met God. "Het Woord van God, dat vooral in de Eucharistie wordt aanhoord en gevierd, voedt en versterkt de christenen innerlijk en stelt hen in staat tot een authentiek evangelisch getuigenis in het dagelijks leven" Vgl. Paus Franciscus, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de verkondiging van het Evangelie in de wereld van vandaag - Naar aanleiding van de Bisschoppensynode 2012 over de nieuwe evangelisatie, Evangelii Gaudium (24 nov 2013), 174

Vanuit de Congregatie voor de Goddelijke Eredienst en de Regeling van de Sacramenten, 17 december 2020 

Robert Card. Sarah
Prefect 

+ Arthur Roche Aartsbisschop
secretaris