Wanneer de naaste een migrant is, ontstaan er complexe uitdagingen. Vgl. Verenigde Staten van Amerika, Pastorale brief over de migratie, Strangers no longer: together on the journey of hope (1 jan 2003) Het ideaal zou natuurlijk zijn om onnodige migratie te vermijden door in de landen van herkomst voor iedereen de voorwaarden te creëren voor een waardig leven en een integrale ontwikkeling. Maar zolang er geen serieuze vorderingen in die richting geboekt worden, zijn we verplicht het recht van mensen te respecteren om een plaats te vinden die niet alleen voldoet aan hun basisbehoeften en die van hun familie, maar hen ook de kans biedt om zichzelf als persoon ten volle te ontplooien. Onze inspanningen voor migranten kunnen we in vier werkwoorden samenvatten: verwelkomen, beschermen, bevorderen en integreren. In feite

"gaat het niet om het opleggen van steunprojecten van bovenaf, maar om via deze vier benaderingen samen op weg te gaan om steden en landen op te bouwen die, met behoud van hun respectieve culturele en religieuze identiteit, openstaan voor verschillen en die in een geest van menselijke broederlijkheid weten te waarderen." Paus Franciscus, Audiëntie, Sint Pietersplein, Catechese over de apostolische reis naar Marokko (3 apr 2019), 4

Daarvoor moeten cruciale stappen gezet worden, vooral uit bekommernis voor diegenen die omwille van humanitaire crises op de vlucht zijn. We denken bijvoorbeeld aan: de uitbreiding en vereenvoudiging van de toekenning van visa, goedkeuring van programma’s voor individuele en gemeenschappelijke ondersteuning, opening van humanitaire corridors voor de meest kwetsbare vluchtelingen, de zorg voor passende en waardige huisvesting, de waarborg van persoonlijke veiligheid, toegang tot essentiële diensten en adequate consulaire bijstand, het recht om altijd over persoonlijke identiteitsdocumenten te beschikken, billijke toegang tot het rechtstelsel, de mogelijkheid om bankrekeningen te openen en de garantie van het minimum dat nodig is om te overleven, bewegingsvrijheid en mogelijkheid om te werken, bescherming van minderjarigen en het garanderen van hun regelmatige toegang tot het onderwijs, tijdelijke opvang- en introductieprogramma’s, garanderen van godsdienstvrijheid, het bevorderen van integratie in de samenleving, het ondersteunen van gezinshereniging en het voorbereiden van lokale gemeenschappen op het integratieproces. Vgl. Paus Franciscus, Boodschap, 104e Werelddag van Migranten en Vluchtelingen - 14 januari 2018, Migranten en vluchtelingen opnemen, beschermen, steunen en integreren (15 aug 2017)

Voor de migranten die niet recent zijn aangekomen en al langer deel uitmaken van het maatschappelijke weefsel is het belangrijk om het begrip ‘burgerschap’ toe te passen

"dat gebaseerd is op de gelijkheid van rechten en plichten, waarbij iedereen gelijke rechten geniet. Daarom is het van cruciaal belang om in onze samenlevingen het concept ‘volwaardig burgerschap’ in te voeren en af te zien van het discriminerende gebruik van de term ‘minderheden’. Want discriminatie versterkt isolement en gevoelens van minderwaardigheid, het maakt de weg vrij voor vijandigheid en verdeeldheid en berooft sommige burgers van wat ze al verwezenlijkt hebben en van hun religieuze en burgerlijke rechten." Paus Franciscus, Toespraak, Abu Dhabi - Verenigde Arabische Emiraten, Document over broederlijkheid onder de mensen voor wereldvrede en voor het samenleven (4 feb 2019)

Zelfs wanneer landen dergelijke essentiële stappen zetten, zijn ze niet in staat om in hun eentje adequate oplossingen te implementeren

"omdat de gevolgen van de door elke staat gemaakte keuzes onvermijdelijk op de internationale gemeenschap als geheel neerkomen." Paus Franciscus, Toespraak, Tijdens de traditionele uitwisseling van de goede wensen - Sala Regia, Vaticaan, Tot het bij de Heilige Stoel geaccrediteerde Corps Diplomatique, Nieuwjaar 2016 (11 jan 2016) 

Daarom kunnen de antwoorden alleen maar gezamenlijk gevonden worden, door een vorm van mondiaal bestuur (global governance) in verband met migratie uit te werken. In elk geval is er nood aan

"projecten op middellange en lange termijn die verder gaan dan een noodoplossing. Ze moeten enerzijds de integratie van migranten in de gastlanden daadwerkelijk ondersteunen en anderzijds de ontwikkeling van de landen van herkomst bevorderen, door een solidariteitsbeleid dat de hulp niet afhankelijk maakt van ideologische strategieën en praktijken die vreemd zijn aan of indruisen tegen de cultuur van de volkeren voor wie ze bestemd zijn." Paus Franciscus, Toespraak, Tijdens de traditionele uitwisseling van de goede wensen - Sala Regia, Vaticaan, Tot het bij de Heilige Stoel geaccrediteerde Corps Diplomatique, Nieuwjaar 2016 (11 jan 2016)