Elkaar opnieuw ontmoeten betekent niet dat we teruggaan naar de tijd van voor de conflicten. In de loop van de tijd zijn we allemaal veranderd. Pijn en conflicten hebben ons veranderd. Bovendien is er geen ruimte meer voor holle diplomatie, huichelarij, dubbelzinnigheid, verborgen agenda’s en goede manieren die de werkelijkheid verdoezelen. Wie toen als felle vijanden lijnrecht tegenover elkaar stonden, moeten nu vertrekken van de klare en duidelijke waarheid. Ze moeten leren hoe ze een berouwvolle herinnering kunnen cultiveren, die het verleden kan aanvaarden om de toekomst niet te vertroebelen met hun eigen spijt, problemen en plannen. Alleen door zich te baseren op de historische waarheid van de feiten zullen ze in staat zijn om de volhardende en langdurige inspanning op te brengen om elkaar te begrijpen en om te streven naar een nieuwe synthese in het belang van iedereen. De realiteit is dat

"het vredesproces een blijvend engagement is. Het is een geduldige zoektocht naar waarheid en gerechtigheid, die de nagedachtenis van de slachtoffers eert en stap voor stap een weg opent naar een gemeenschappelijke hoop die sterker is dan het verlangen naar wraak." Paus Franciscus, Boodschap, Voor de viering van de 53e Wereldvrededag (2020), Vrede als weg van de hoop: dialoog, verzoening en ecologische bekering (8 dec 2019)

Zoals de bisschoppen van de DR Congo over een terugkerend conflict hebben geschreven:

"Vredesakkoorden op papier volstaan niet. Het zal nodig zijn om verder te gaan door het recht op de waarheid over het ontstaan van deze terugkerende crisis te erkennen. Het volk heeft het recht te weten wat er gebeurd is." Congo, Message au Peuple de Dieu et aux femmes et aux hommes de bonne volonté (9 mei 2018)

Inderdaad,

"de waarheid is een onafscheidelijke bondgenoot van gerechtigheid en barmhartigheid. Deze drie samen zijn essentieel in het bewerken van vrede, en elk van hen voorkomt anderzijds dat de andere twee verdraaid worden. [...] De waarheid moet niet leiden tot wraak, maar tot verzoening en vergeving. Waarheid betekent dat men aan de door pijn verscheurde families vertelt wat er met hun vermiste familieleden gebeurd is. Waarheid betekent ook bekennen wat geweldplegers gedaan hebben met de minderjarigen die ze gerekruteerd hebben. Waarheid betekent de pijn erkennen van vrouwen die het slachtoffer zijn van geweld en misbruik. […] Elke daad van geweld tegen een mens kwetst de hele menselijke familie; elke gewelddadige dood onteert ons als mensen. […] Geweld leidt tot meer geweld, haat tot meer haat, dood tot meer dood. We moeten die kringloop, die onontkoombaar lijkt, doorbreken." Paus Franciscus, Toespraak, Villavicencio (Colombia), Op de grote gebedsbijeenkomst voor nationale verzoening (8 sept 2017)