Het Tweede Vaticaans concilie heeft de katholieke Kerk geëngageerd in de bevordering van de godsdienstvrijheid. De verklaring 2e Vaticaans Concilie - Verklaring
Dignitatis Humanae
Over de godsdienstvrijheid - Het recht van de persoon en van de gemeenschappen op sociale en burgerlijke vrijheid in godsdienstige aangelegenheden
(7 december 1965) legt in haar ondertitel uit dat zij de bedoeling heeft om "het recht van de persoon en van de gemeenschappen op sociale en burgerlijke vrijheid in godsdienstige aangelegenheden" te proclameren. Opdat deze vrijheid, die door God werd gewild en in de harten van de mens werd gegrift, zou mogen worden uitgeoefend, mag niets in haar weg worden geplaatst, aangezien "de waarheid zich op geen enkele andere wijze oplegt dan door de kracht van de waarheid zelf" 2e Vaticaans Concilie, Verklaring, Over de godsdienstvrijheid - Het recht van de persoon en van de gemeenschappen op sociale en burgerlijke vrijheid in godsdienstige aangelegenheden, Dignitatis Humanae (7 dec 1965), 1. De waardigheid van de persoon en de aard van de zoektocht naar God zelf, vereisen dat alle mensen vrij zijn van elke dwang in godsdienstige aangelegenheden Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Verklaring, Over de godsdienstvrijheid - Het recht van de persoon en van de gemeenschappen op sociale en burgerlijke vrijheid in godsdienstige aangelegenheden, Dignitatis Humanae (7 dec 1965), 2 Vgl. Catechismus-Compendium, Catechismus van de Katholieke Kerk (15 aug 1997), 2106. De maatschappij en de staat mogen een persoon niet dwingen om tegen zijn geweten iets te doen of mogen hem niet beletten om volgens zijn geweten te handelen Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Verklaring, Over de godsdienstvrijheid - Het recht van de persoon en van de gemeenschappen op sociale en burgerlijke vrijheid in godsdienstige aangelegenheden, Dignitatis Humanae (7 dec 1965), 3. Godsdienstvrijheid betekent geen morele toelating om een dwaalleer aan te hangen en geen mogelijke vrijbrief voor dwaling Vgl. Catechismus-Compendium, Catechismus van de Katholieke Kerk (15 aug 1997), 2108.

De gewetensvrijheid en de godsdienstvrijheid "betreffen de mens zowel individueel als sociaal" Catechismus-Compendium, Catechismus van de Katholieke Kerk (15 aug 1997), 2105. Het recht op godsdienstvrijheid moet in de juridische ordening van de maatschappij zo worden erkend dat het burgerrecht gaat worden Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Verklaring, Over de godsdienstvrijheid - Het recht van de persoon en van de gemeenschappen op sociale en burgerlijke vrijheid in godsdienstige aangelegenheden, Dignitatis Humanae (7 dec 1965), 2 Vgl. Catechismus-Compendium, Catechismus van de Katholieke Kerk (15 aug 1997), 2108, maar het is geen onbegrensd recht. De juiste grenzen van de uitoefening van de godsdienstvrijheid moeten voor elke sociale situatie afzonderlijk met politieke voorzichtigheid, volgens de eisen van het algemeen welzijn worden bepaald en door de burgerlijke overheid worden geratificeerd volgens juridische normen die in overeenstemming zijn met de objectieve morele orde. Deze normen zijn nodig "wil men de rechten van alle burgers en hun vreedzaam samen leven doeltreffend beveiligen, de eerzame openbare vrede, dat wil zeggen een geordend samen leven in echte rechtvaardigheid, voldoende behoeden en de openbare zedelijkheid op geëigende wijze behouden" 2e Vaticaans Concilie, Verklaring, Over de godsdienstvrijheid - Het recht van de persoon en van de gemeenschappen op sociale en burgerlijke vrijheid in godsdienstige aangelegenheden, Dignitatis Humanae (7 dec 1965), 7 Catechismus-Compendium, Catechismus van de Katholieke Kerk (15 aug 1997), 2109.

Omwille van haar historische en culturele banden met een natie, kan een bepaalde godsdienstige gemeenschap een bijzondere erkenning van de staat krijgen. Dergelijke erkenning mag op geen enkele manier discriminatie veroorzaken van andere religieuze groepen in de burgerlijke en sociale ordening Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Verklaring, Over de godsdienstvrijheid - Het recht van de persoon en van de gemeenschappen op sociale en burgerlijke vrijheid in godsdienstige aangelegenheden, Dignitatis Humanae (7 dec 1965), 6 Vgl. Catechismus-Compendium, Catechismus van de Katholieke Kerk (15 aug 1997), 2107. De visie op de relaties tussen staten en religieuze organisaties die het tweede Vaticaans concilie heeft ontwikkeld, is in overeenstemming met de vereisten van een rechtsstaat en met de normen van het internationaal recht Vgl. H. Paus Johannes Paulus II, Boodschap, Wereldvredeszondag 1999, In het respect van de mensenrechten ligt het gehiem van de ware vrede (8 dec 1998), 5. De Kerk is er zich goed van bewust dat deze zienswijze niet door iedereen wordt gedeeld; het recht op godsdienstvrijheid wordt jammer genoeg "in vele staten zo geschonden, dat catechese geven of ontvangen er een strafbaar vergrijp wordt" H. Paus Johannes Paulus II, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Catechese geven in onze tijd, Catechesi Tradendae (16 okt 1979), 14.