• Database vol kerkelijke documenten
  • Geloofsverdieping
  • Volledig in het Nederlands
  • Beheerd door vrijwilligers

Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

x
Volgens de richtlijnen van het Tweede Vaticaans Concilie biedt de Orde van dienst voor boete en verzoening drie riten, waardoor het mogelijk wordt om de viering van het Sacrament van de Bekering met behoud van de wezenlijke elementen aan te passen aan de pastorale omstandigheden.

De eerste vorm - de verzoening van één boeteling - is de gewone en normale manier waarop het sacrament gevierd wordt en mag niet in onbruik raken of veronachtzaamd worden.

De tweede vorm - de verzoening van meerdere boetelingen met persoonlijke belijdenis en absolutie - biedt weliswaar in haar voorbereidende gedeelten de mogelijkheid om de gemeenschapsdimensie van het sacrament beter te doen uitkomen, maar volgt in haar eigenlijk sacramentele gedeelte, dat bestaat in de persoonlijke belijdenis en absolutie van de zonde, toch de eerste vorm. Zij kan dan ook met die eerste vorm gelijk gesteld worden, in zoverre zij dezelfde gewone rite volgt.

De derde vorm daarentegen - de verzoening van meerdere boetelingen met algemene belijdenis en absolutie - draagt het karakter van een uitzondering en wordt daarom niet aan de vrije keus overgelaten maar valt onder een speciaal daarvoor opgestelde regeling.

De eerste vorm maakt dat de meer persoonlijke - en wezenlijke - aspecten van de bekeringsweg ten volle gewaardeerd en benut worden. Door het gesprek tussen de biechteling en de biechtvader, en door gebruik te maken van de diverse elementen (zoals de Bijbellezingen, de keuzemogelijkheid met betrekking tot de "genoegdoening" en dergelijke), kan men de sacramentele viering beter laten aansluiten bij de situatie van de biechteling. Hoe waardevol deze elementen zijn, ontdekt men als men bedenkt vanuit welke motieven een Christen tot het Sacrament van de Bekering komt: uit behoefte aan persoonlijke verzoening en herstel van de vriendschap met God doordat de genade, die door de zonde verloren was, wordt teruggewonnen; uit behoefte aan toetsing en bevestiging van de geestelijke weg die men gaat, en soms aan een nauwkeuriger zicht op de roeping; dikwijls ook uit een behoefte en verlangen om uit een gesteltenis van geestelijke lauwheid en religieuze crisis te komen. Doordat de eerste vorm van viering zo op de individuele persoon afgestemd is, ontstaat er tenslotte een verbinding tussen het Sacrament van de Bekering en iets dat er weliswaar van verschilt maar er gemakkelijk mee te verenigen is: ik bedoel de geestelijke leiding. Zeker is dan ook dat door de eerste vorm van het sacrament de persoonlijke keuze en verantwoordelijkheid duidelijk worden onderstreept en bevorderd.

De tweede vorm van viering haalt, juist door haar gemeenschapskarakter en haar eigen gestaltegeving, enige andere belangrijke aspecten naar voren: het woord Gods krijgt, wanneer het gezamenlijk beluisterd wordt, een heel bijzondere kracht in vergelijking met de persoonlijke lezing ervan, en doet beter het kerkelijk karakter uitkomen van bekering en verzoening. Deze vorm komt met name tot zijn recht in de verschillende tijden van het liturgisch jaar en in verband met bijzondere gebeurtenissen van pastoraal belang. Het moge hier volstaan erop te wijzen dat bij deze vorm van viering wel hoort dat er een voldoende aantal mensen bij aanwezig is.

Het spreekt uiteraard vanzelf dat men niet op grond van bijkomstige of subjectieve criteria moet kiezen welk van beide vormen men zal gebruiken, maar dat men daarbij te werk moet gaan vanuit de wil om het geestelijk welzijn te dienen, in trouw aan de regelingen van de Kerk ten aanzien van het Sacrament van de Bekering.

Ook is het goed eraan te herinneren dat het voor een evenwichtig geestelijk en pastoraal beleid in deze, getuige een eeuwenlange leerstellige traditie en praktijk, nodig is dat men een groot belang hecht aan het biechten ook als het maar om dagelijkse zonden gaat, en dat men de gelovigen daartoe opvoedt. Want al weet de Kerk en leert zij dat dagelijkse zonden ook op andere wijzen vergeven worden - men denke aan akten van berouw, werken van naastenliefde, gebeden, boetevieringen - toch houdt zij niet op allen te herinneren aan de eigen geestelijke rijkdom van het sacrament, ook waar het over zulke zonden gaat. Het veelvuldig ontvangen van het Sacrament van de Bekering, waartoe sommige groepen van gelovigen verplicht zijn, versterkt het besef dat ook de kleinere zonden God beledigen en een wonde toebrengen aan het Lichaam van Christus dat de Kerk is. De viering van het Sacrament van de Bekering wordt dan een gelegenheid en stimulans "dieper aan Christus gelijkvormig te worden en nauwlettender aan de stem van de Geest gehoor te geven". Congregatie voor de Riten, Ordo van het Sacrament van Boete en Verzoening, Ordo Paenitentiae (2 dec 1973), 7. b Bijzondere nadruk verdient het feit dat de genade die eigen is aan de sacramentele viering een grote geneeskracht bevat en helpt om de wortels van de zonde uit te rukken.

De zorg voor de gestaltegeving van de viering, Vgl. Congregatie voor de Riten, Ordo van het Sacrament van Boete en Verzoening, Ordo Paenitentiae (2 dec 1973), 17 met name voor de plaats van het woord van God, dat als het kan en past aan de gelovigen en met hun medewerking voorgelezen, in herinnering gebracht en uitgelegd wordt, draagt er toe bij dat de praktijk van het bekeringssacrament levendiger wordt, en voorkomt dat zij afglijdt naar formalisme en sleur. Deze verzorging van de viering zal er onder andere ook toe leiden dat in de verschillende kerken vaste tijden worden bepaald voor de viering van het boetesacrament, en dat de gelovigen, met name de kinderen en de jongeren, wordt geleerd zich daar normaal gesproken aan te houden, tenzij er sprake is van een noodsituatie. Want in dat laatste geval moet een herder van zielen altijd klaar staan om degene die bij hem komt te ontvangen.

Document

Naam: RECONCILIATIO ET PAENITENTIA
Over de verzoening en boete in de zending van de Kerk in deze tijd
Soort: H. Paus Johannes Paulus II - Postsynodale Apostolische Exhortatie
Auteur: H. Paus Johannes Paulus II
Datum: 2 december 1984
Copyrights: © 1985, Stg. Verkondiging, Roermond; nr. 13
Vert.: Chr. v. Buijtenen S.J.
Bewerkt: 4 december 2020

Opties

Internetadres
Startpagina van dit document
Inhoudsopgave van dit document
Referenties naar dit document
Referenties vanuit dit document
RK Documenten wordt mogelijk gemaakt door donaties van gebruikers.
© 1999 - 2024, Stg. InterKerk, Schiedam, test