De koloniserende belangen die de houtwinning en de mijnbouw - legaal en illegaal - uitbreiden en die de inheemse volkeren, rivierbewoners en afro-afstammelingen verjagen en in het nauw drijven, lokken een protest uit dat de hemel toeschreeuwd:

"Er zijn veel bomen
waar de martelingen plaatsvonden
en de bossen zijn uitgestrekt
gekocht tussen duizend doden" Ana Varela Tafur, «Timareo», en Lo que no veo en visiones, Lima 1992..

"De houthakkers hebben parlementariërs
en onze Amazone, noch wie het verdedigt [...]
Papegaaien en apen worden verbannen [...].
De kastanjeoogst zal niet meer hetzelfde zijn." Jorge Vega Márquez, «Amazonia solitaria», en Poesía obrera, Cobija-Pando-Bolivia 2009, 39

Dit moedigde de meest recente migratiebewegingen van inheemse volkeren naar de buitenwijken van de steden aan. Daar vinden ze geen echte bevrijding van hun drama's, maar de ergste vormen van slavernij, onderwerping en ellende. In deze steden, die gekenmerkt worden door grote ongelijkheid, waar het grootste deel van de bevolking van het Amazonegebied nu leeft, nemen ook de xenofobie, de seksuele uitbuiting en de mensenhandel toe. Daarom komt de kreet van de Amazone niet alleen uit het hart van de bossen, maar ook uit de steden.

Het is voor mij niet nodig om hier de zeer brede en volledige diagnoses te herhalen die voor en tijdens de synode werden gepresenteerd. Laten we niet vergeten dat ten minste één van de gehoorde stemmen:

"We worden beïnvloed door houthakkers, veefokkers en andere derden. Bedreigd door economische actoren die een model toepassen die vreems is aan onze gebieden. De houtbedrijven komen het gebied binnen om het bos te exploiteren, we zorgen voor het bos voor onze kinderen, we hebben het vlees, de vis, de plantaardige middelen, de fruitbomen [...]. De bouw van waterkrachtcentrales en het project voor de aanleg van een waterwegen hebben gevolgen voor de rivieren en de grondgebieden [...]. We zijn een regio van beroofde gebieden". Red Eclesial Panamazónica (REPAM), Brasil, Síntesis del aporte al Sínodo, 120 Bisschoppensynodes, Werkdocument ten behoeve van de speciale Synode voor het Amazonegebied, Instrumentum Laboris (Amazonesynode - 2019) (17 juni 2019), 45

Mijn voorganger, Benedictus XVI, veroordeelde reeds

"de milieuverwoesting van het Amazonegebied en de bedreiging van de menselijke waardigheid van de bevolking" Paus Benedictus XVI, Toespraak, Ontmoeting met de jongeren in het "Paulo Machado de Carvalho" stadion van Pacaembu, São Paulo, "Wanneer je volmaakt wilt worden, ga en verkoop wat je bezit en geef het aan de armen . . . en volg mij" (Mt. 19, 21) - tijdelijk de Engelstalige tekst (10 mei 2007), 2 

Ik wil er graag aan toevoegen dat veel drama's in verband zijn gebracht met een valse "Amazone-mystiek". Berucht is dat het Amazonegebied sinds de laatste decennia van de vorige eeuw wordt voorgesteld als een enorme leegte die moet worden ingenomen, als een ruwe rijkdom die moet worden ontwikkeld, als een wilde onmetelijkheid die moet worden gedomesticeerd. Dit alles met een blik die de rechten van de inheemse volkeren niet erkend of het simpelweg negeren van deze rechten alsof ze niet bestaan of alsof het land dat ze bewonen hen niet toebehoort. Zelfs in de onderwijsplannen van kinderen en jongeren werden de inheemsen gezien als indringers of usurpatoren. Hun leven, hun verlangen, hun manier van vechten en overleven waren niet interessant, en ze werden meer gezien als een obstakel om zich van te ontdoen dan als mensen met dezelfde waardigheid als ieder ander en met verworven rechten.

Sommige slogans droegen bij aan deze verwarring, onder andere die van het "niet opgeven"Cf. Alberto C. Araújo, «Imaginario amazónico», en Amazonia real: amazoniareal.com.br (29 enero 2014)., alsof deze onderwerping alleen vanuit het buitenland kon komen, wanneer ook lokale machten, met het excuus van de ontwikkeling, deelnamen aan allianties met als doel het bos - met de levensvormen die het herbergd - op een ongestrafte en onbegrensde manier te vernietigen . De inheemse volkeren hebben vaak onmachtig de vernietiging gezien van die natuurlijke omgeving die hen in staat stelde zich te voeden, te genezen, te overleven en een levensstijl en cultuur te behouden die hen identiteit en betekenis gaven. De machtsongelijkheid is enorm, de zwakken hebben geen middelen om zich te verdedigen, terwijl de winnaar alles blijft nemen,

"de armen blijven altijd arm, en de rijken worden steeds rijker". H. Paus Paulus VI, Encycliek, Over de ontwikkeling van de volken, Populorum Progressio (26 mrt 1967), 57

Nationale of internationale ondernemingen die het Amazonegebied schade toebrengen en het recht van inheemse volkeren op grondgebied en de afbakening ervan, op zelfbeschikking en op voorafgaande toestemming niet respecteren, moeten eindelijk hun eigen naam krijgen: onrechtvaardigheid en misdaad. Wanneer sommige bedrijven die dorsten naar gemakkelijke winsten zich de gebieden toe-eigenen en zelfs het drinkwater privatiseren, of wanneer de autoriteiten toestemming geven aan houtkap, mijnbouw- of olieprojecten en andere activiteiten die de bossen vernietigen en het milieu vervuilen, worden de economische verhoudingen onterecht getransformeerd en worden ze een instrument dat dodelijk is. Ondertussen is gebruikelijk geworden dat men zijn toevlucht neemt tot middelen die onethisch zijn, zoals het criminaliseren van protesten en zelfs het nemen van het leven van inheemse mensen die zich verzetten tegen projecten, het opzettelijk veroorzaken van bosbranden, of het omkopen van politici en inheemse mensen zelf. Dit gaat gepaard met ernstige schendingen van de mensenrechten en nieuwe vormen van slavernij die vooral vrouwen treft, met de plaag van de drugshandel die de inheemse bevolking probeert te onderwerpen, of met mensenhandel die misbruik maakt van degenen die uit hun culturele context zijn verdreven. We kunnen niet toestaan dat de globalisering

"een nieuw soort kolonialisme" H. Paus Johannes Paulus II, Toespraak, Tot de Pauselijke Academie voor Sociale Wetenschappen (2001) (27 apr 2001), 4

wordt.