H. Paus Johannes Paulus II - 25 maart 1996
De instituten van godgewijd leven hebben altijd een grote invloed gehad bij de vorming en overdracht van de cultuur. Dat was het geval in de Middeleeuwen, toen de kloosters de plaats werden waar men toegang had tot de culturele schatten van het verleden, en zich daar een nieuwe humanistische en christelijke cultuur kon ontwikkelen. Dat is steeds weer het geval geweest wanneer nieuwe volkeren door het licht van het evangelie werden beschenen. Vele godgewijde mensen hebben de cultuur bevorderd en vaak de inheemse culturen bestudeerd en verdedigd. In de kerk van vandaag leeft een bijzonder sterk verlangen om bij te dragen aan het bevorderen van de cultuur, aan de dialoog tussen cultuur en geloof. Vgl. H. Paus Johannes Paulus II, Apostolische Constitutie, Over kerkelijke universiteiten en faculteiten, Sapientia Christiana (15 apr 1979), 11
Godgewijden zullen zich door deze dringende noodzaak aangesproken voelen. Om het woord van God te verkondigen zijn ook zij geroepen om methodes te kiezen die het meest geschikt zijn voor de behoeften van verschillende categorieën van mensen en van onderscheiden beroepsgroepen, zodat Christus’ licht doordringt in alle sectoren van de samenleving, en het zuurdeeg van het heil het maatschappelijk leven van binnenuit omvormt, hetgeen bijdraagt tot het ontstaan van een cultuur die doordrenkt is van evangelische waarden. Vgl. H. Paus Johannes Paulus II, Apostolische Constitutie, Over kerkelijke universiteiten en faculteiten, Sapientia Christiana (15 apr 1979), 11 Door zich hiervoor op de drempel van het derde millennium in te zetten, zal het godgewijde leven ook opnieuw aan Gods wil kunnen beantwoorden, die alle mensen tegemoet gaat die, bewust of niet, al tastend op zoek zijn naar de Waarheid en het Leven. Vgl. Openb. 17, 27
Maar afgezien van de dienst die men aan anderen bewijst, bestaat er ook binnen het godgewijde leven de behoefte om op nieuwe wijze zich de zorg aan te trekken voor de cultuur, zich aan de studie te wijden als een middel voor alomvattende vorming en, gezien de verscheidenheid van de culturen, als een bijzonder actuele weg van ascese. Wanneer men zich minder aan de studie wil geven, kan dat ernstige gevolgen hebben, ook voor het apostolaat, doordat ten gevolge daarvan men zich buitengesloten en minderwaardig gaat voelen, of omdat het oppervlakkige en lichtzinnige initiatieven in de hand werkt.
Rekening houdend met de verscheidenheid van de charisma’s en de reële mogelijkheden van de instituten mag de toeleg op de studie niet beperkt blijven tot de initiële vorming of het behalen van academische graden en het verwerven van vakkennis. Uit deze toeleg blijkt veeleer het onverzadigbaar verlangen naar inniger kennis van God, afgrond van licht en bron van alle menselijke waarheid. Door zich op de situatie toe te leggen geraakt de godgewijde mens niet in een abstract intellectualisme, noch wordt hij gevangen binnen een verstikkend narcisme; integendeel, bij het voortdurend zoeken naar God en de ontdekking van Zijn werken te midden van de complexe realiteit van de moderne wereld, brengt deze toeleg tot dialoog en met elkaar delen, ontwikkelt hij het beoordelingsvermogen, zet hij aan tot bidden en beschouwen. Wanneer de godgewijde mens zich door de Geest laat omvormen, wordt het hem mogelijk de horizon van nauwe menselijke verlangens te verruimen, en te gelijk ieder individu en zijn geschiedenis dieper te begrijpen, en niet stil te blijven staan bij meer in het oog springende maar vaak bijkomstige aspecten. De uitdagingen die van de verschillende culturen uitgaan zijn tegenwoordig niet te tellen: men dient een vruchtbaar contact te onderhouden met nieuwe milieus even goed als met die waarmee het godgewijde leven van oudsher vertrouwd is. Dat dient te gebeuren met een waakzame kritische geest, maar ook met vertrouwen jegens hen die geconfronteerd worden met de typische moeilijkheden van de intellectuele arbeid, vooral wanneer ze te maken krijgen met de tot dusver onbekende problemen van onze tijd, en moeten trachten tot nieuwe analyses en synthesen te komen. Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk in de wereld van deze tijd, Gaudium et Spes (7 dec 1965), 5 Een serieuze en doeltreffende evangelisatie van deze nieuwe kringen waar de cultuur vorm krijgt en wordt overgedragen is niet mogelijk zonder de actieve medewerking van de daarbij betrokken leken.
