Tot het juridisch-moreel domein van het forum internum behoort ook wat men het “forum internum buiten het Sacrament” noemt, eveneens geheim, maar buiten het Boetesacrament. Ook hier oefent de Kerk haar zending en heilsmacht uit: niet door zonden te vergeven maar door genaden te verlenen, door juridische banden te breken (zoals censuur, bijvoorbeeld) en door zorg te dragen voor al wat de heiliging van de zielen en dus de eigen, intieme en persoonlijke sfeer van iedere gelovige betreft.

Tot het buiten-sacramentele forum internum behoort in het bijzonder de geestelijke leiding, waarbij een gelovige zijn weg van bekering en heiliging toevertrouwt aan een bepaalde priester, mannelijke of vrouwelijke godgewijde of leek.

De priester oefent dit ambt uit krachtens zijn zending om Christus te vertegenwoordigen, dat hem door het Wijdingssacrament verleend werd en dat in de hiërarchische gemeenschap van de Kerk moet uitgeoefend worden door middel van de tria munera: de taak om te onderrichten, te heiligen en te besturen. Leken oefenen het uit krachtens het priesterschap van het volk Gods door het doopsel en de gave van de Heilige Geest.

In geestelijke leiding legt een gelovige het geheim van zijn geweten vrijwillig open voor de geestelijke leider/begeleider, om in het beluisteren en vervullen van Gods wil geleid en gesteund te worden.

Dit bijzonder domein vereist eveneens een zekere geheimhouding ad extra, inherent aan de inhoud zelf van de geestelijke gesprekken en voortvloeiend uit het recht van elke persoon op respect van zijn intimiteit. Vgl. Wetboek, Codex van het Canonieke recht, Codex Iuris Canonici (25 jan 1983), 220. vgl. can. 220 CIC Alhoewel uitsluitend “analoog” met wat voor het Biechtsacrament gebeurt, heeft de geestelijke leider deel aan het geweten van de gelovige, krachtens de “eigen” band met Christus, die hij door de heiligheid van zijn leven heeft, en – als hij priester is – door het Wijdingssacrament dat hij ontving.

Om de bijzondere terughoudendheid van geestelijke leiding te begrijpen, dient men het door het recht bevestigd verbod onder ogen te nemen, om niet alleen aan de Biechtvader, maar ook aan de geestelijke leider raad te vragen om toegelaten te worden tot het priesterambt of omgekeerd, op het seminarie geweigerd te worden als kandidaat voor het priesterschap. Vgl. Wetboek, Codex van het Canonieke recht, Codex Iuris Canonici (25 jan 1983), 240. §2 Vgl. Wetboek, Codex van Canoniek Recht van de Oosterse Kerken, Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium (1 okt 1991), 339. §2 Op gelijkaardige manier, verbiedt de instructie Congregatie voor de Zalig- en Heiligverklaringen
Sanctorum Mater
Over de herziening van de regelingen rond diocesane en eparchale zalig- en heiligverklaringsprocessen (17 mei 2007) van 2007 over het diocesaan en eparchiaal onderzoek van heiligverklaringen, niet alleen het getuigenis van Biechtvaders ten einde het Biechtgeheim te bewaren, maar ook van de geestelijke leiders van een Dienaar Gods, eveneens van al wat zij zouden kunnen vernomen hebben op het vlak van het geweten, buiten het sacrament van de Biecht. Vgl. Congregatie voor de Zalig- en Heiligverklaringen, Over de herziening van de regelingen rond diocesane en eparchale zalig- en heiligverklaringsprocessen, Sanctorum Mater (17 mei 2007), 101. §2

Deze noodzakelijke terughoudendheid zal nog “natuurlijker” zijn voor de geestelijke leider, wanneer hij het mysterie leert kennen van de vrijheid van een gelovige die zich door zijn bemiddeling tot Christus richt en hij erdoor “bewogen wordt”; een geestelijke leider zal zijn zending en leven uitsluitend ten overstaan van God moeten opvatten, ten dienste van Zijn glorie, voor het welzijn van de persoon en van de Kerk en voor het heil van de hele wereld.