“Door zijn menswording heeft de Zoon van God zich in zekere zin met elke mens verenigd” 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk in de wereld van deze tijd, Gaudium et Spes (7 dec 1965), 22; door zijn woorden en daden heeft Hij de zeer grote en onschendbare waardigheid van de mens belicht; door zijn dood en verrijzenis heeft Hij de gevallen mensheid in zichzelf hersteld en de duisternis van zonde en dood overwonnen; voor hen die in Hem geloven heeft Hij de band met zijn Vader hersteld; door de uitstorting van de Heilige Geest heeft Hij de Kerk, de gemeenschap van gelovigen, gewijd als zijn waarachtig lichaam en deelgenote gemaakt aan zijn eigen profetische, Koninklijke en priesterlijke macht opdat zij in de wereld als de verlenging zou zijn van zijn eigen aanwezigheid en zending, door de waarheid te verkondigen aan de mensen van alle tijden, door hen te leiden naar de schittering van zijn licht, door hun leven er werkelijk door te laten raken en transfigureren.

In deze periode van de zo gekwelde mensengeschiedenis, lijkt het dat de toenemende technische en wetenschappelijke vooruitgang niet gepaard gaat met een gepaste ethische en sociale ontwikkeling, doch eerder met een ware culturele en morele “regressie”, die God vergeet – voor zo ver zij Hem niet opzettelijk vijandig gezind is – en onbekwaam wordt om de essentiële coördinaten van het menselijk bestaan op alle domeinen en niveaus, te erkennen en te respecteren en daarmee ook het leven van de Kerk.

“Als de technische vooruitgang niet hand in hand gaat met vooruitgang in de morele vorming van de mens, met vernieuwing van het innerlijk leven (…), dan is er geen vooruitgang, doch een bedreiging voor mens en wereld”. Zowel op het vlak van private communicatie als van de massa-media, ontwikkelen de “technische mogelijkheden” zich buitensporig, maar niet de liefde voor de waarheid, het engagement om haar te zoeken, de zin voor verantwoordelijkheid ten overstaan van God en de mensen. Er tekent zich een verontrustende disproportie tussen de middelen en de ethiek af. De overdreven communicatie lijkt zich tegen de waarheid te keren en bijgevolg tegen God en iedere mens; tegen Jezus Christus, de mens geworden God, en de Kerk die zijn historische en reële aanwezigheid is.

In de loop van de voorbije decennia, heeft zich een zekere “honger” naar informatie verspreid, die haast abstractie maakt van de betrouwbaarheid en opportuniteit ervan, zodanig dat “de wereld van de communicatie” de plaats lijkt te willen innemen van de werkelijkheid, hetzij door de waarneming van de werkelijkheid te beïnvloeden, hetzij door het begrip ervan te manipuleren. Een bepaalde kerkgemeenschap die in de wereld leeft en er soms de criteria van integreert, is helaas niet gevrijwaard van deze tendens die verontrustende aspecten kan aannemen van een ziekelijke pathologie. Ook onder gelovigen, wordt dikwijls kostbare energie aan de dag gelegd op zoek naar “nieuwe” – of echte “schandalen” – die in de lijn liggen van de gevoeligheid van een bepaalde publieke opinie, met doeleinden en objectieven die zeker niet tot de theandrische natuur van de Kerk behoren. Dat alles tot grote schade van de verkondiging van het Evangelie aan ieder schepsel en de eisen die de zending stelt. Men dient nederig te erkennen dat zelfs de rangen van de geestelijken tot in de hoogste sferen van de hiërarchie, van deze tendens soms niet gevrijwaard zijn.

Door het oordeel van de publieke opinie als ultieme rechtspraak in te roepen, wordt te dikwijls allerlei informatie gepubliceerd, die zelfs tot de meest private en gereserveerde sfeer behoren, wat onvermijdelijk het kerkelijk leven aangaat, en roekeloze oordelen bewerken – of ten minste in de hand werken – zodat de eer van de ander onwettelijk en onherstelbaar geschaad wordt, evenals het recht van elke persoon om zijn intimiteit te bewaren. Vgl. Wetboek, Codex van het Canonieke recht, Codex Iuris Canonici (25 jan 1983), 220 De woorden van de heilige Paulus tot de Galaten klinken in dergelijke omstandigheden bijzonder actueel : “Broeders, gij werdt geroepen tot vrijheid. Alleen, misbruik de vrijheid niet als voorwendsel voor de zelfzucht (…) Maar als ge elkaar blijft bijten en klauwen, vrees ik dat ge elkaar in het eind zult verslinden” (Gal. 5, 13-15).  In deze context lijkt zich een verontrustend “negatief vooroordeel” over de katholieke Kerk te ontwikkelen, wiens bestaan cultureel wordt voorgesteld en sociaal geherinterpreteerd, enerzijds in het licht van de spanningen die zich kunnen voordoen binnen de hiërarchie zelf en anderzijds van de recente en verschrikkelijke misbruikschandalen, begaan door leden van de geestelijkheid. Dit vooroordeel, waarbij de ware aard van de Kerk, haar authentieke geschiedenis en de reële en weldadige invloed vergeten wordt die zij in het leven van de mensen gehad heeft en nog heeft, wordt soms omgezet in een niet te rechtvaardigen “aanspraak” dat de Kerk haar eigen wetgeving over deze domeinen zou afstemmen op die van de Staten waarin zij leeft, als enig mogelijke “waarborg van correctheid en rechtschapenheid”.

Ten overstaan van dit alles heeft de apostolische Penitentiarie deze Notitie opportuun geacht, om te herinneren aan het belang en een beter begrip mogelijk te maken van concepten, die eigen zijn aan de kerkelijke en sociale communicatie, die vandaag vervreemd lijken van de publieke opinie en soms zelfs van burgerlijke rechtsinstanties: het biechtgeheim, de plicht van terughoudendheid eigen aan het forum internum buiten het sacrament, het beroepsgeheim, de criteria en limieten die eigen zijn aan iedere andere communicatie.