
H. Paus Johannes Paulus II - 18 augustus 1985
Excellentie, de President van Kenya, kardinaal Otunga en al mijn broeders in het bisschopsambt.
Dierbare echtgenoten, die uw huwelijksbeloften hernieuwt,
Dierbare broeders en zusters in Christus; beminde pelgrims uit heel de wereld,
Deze woorden werden door de Heer Jezus gesproken toen Hij over zijn eigen dood nadacht. Hijzelf, de eerste van allen, is die graankorrel, die "in de aarde valt en sterft". De Zoon van God, een in wezen met de Vader, God uit God, Licht uit Licht, werd mens. Hij kwam in het leven van gewone mannen en vrouwen als de zoon van de Maagd Maria in Nazareth. En tenslotte onderging Hij de dood op het Kruis als slachtoffer voor de zonden van de wereld. Op precies dezelfde wijze sterft de graankorrel en brengt een rijke oogst voort. Het is de oogst van de Ver lossing van de wereld, de oogst van de redding van de zielen, de kracht van waarheid en liefde waarmee het eeuwig leven in God begint.
Op deze wijze helpt ons de parabel van de graankorrel om het mysterie van Christus te begijpen.
Op het moment dat de tarwekorrel "in de aarde valt en sterft" is er ook het vooruitzicht van brood. Een man oogst op zijn akkers de korenaren die gegroeid zijn uit de afzonderlijke korrel en nadat hij het verzamelde graan in meel veranderd heeft, bakt hij er brood van als voedsel voor zijn lichaam. Op deze wijze helpt de parabel van Christus over de graankorrel ons het geheim van de Eucharistie te begrijpen.
Bij het Laatste Avondmaal nam Christus het brood in zijn handen, zegende het en sprak er deze woorden over uit: "Neemt en eet allen hiervan: dit is Mijn Lichaam, dat gegeven wordt voor u". En het gebroken Brood dat op sacramentele wijze zijn eigen Lichaam was geworden, deelde Hij onder de Apostelen.
Op dezelfde wijze handelde Hij bij de verandering van de wijn in zijn Bloed, en terwijl Hij het onder de Apostelen verdeelde, zei Hij: "Neemt dit allen en drinkt ervan: dit is de beker van Mijn Bloed, het Bloed van het nieuwe en altijddurende verbond. Het zal vergoten worden voor u en voor alle mensen tot vergeving van de zonden". En Hij voegde eraan toe: "Doet dit om Mij te gedenken".
Op deze wijze blijft het geheim van Christus onder ons door het Sacrament van de Eucharistie. Het mysterie van de Verlosser van de wereld die zichzelf gaf voor ons allen, door zijn Lichaam en Bloed te offeren in het Kruisoffer. Dank zij de Eucharistie zijn de woorden van onze Verlosser in vervulling gegaan: "Ik zal u niet als wezen achterlaten Ik keer bij u terug" (Joh. 14, 18).
In dit Sacrament komt Hij altijd bij ons. Wij zijn geen wezen. Hij is met ons!
In de Eucharistie geeft Hij ons ook zijn vrede en helpt Hij ons onze zwakheden en angsten te over winnen. Precies zoals Hij voorspeld had: "Vrede laat ik u, Mijn vrede geef ik u, een vrede die de wereld niet kan geven, dit is Mijn geschenk aan u. Laat uw harten niet in verwarring of bevreesd zijn" (Joh. 14, 27)
En sindsdien, vanaf het begin, bleven de leerlingen en getuigen van de Gekruisigde en Verrezen
Heer, ,,trouw aan de leer van de apostelen, trouw aan hun broederlijke verbondenheid, aan het breken van het brood en aan het gebed" (Hand. 2, 42).
Zij bleven trouw in "het breken van het brood".
Met andere woorden, de Eucharistie vormde het centrum van hun leven, het middelpunt van het leven van de christelijke gemeenschap, het centrum van het leven van de Kerk.
Aldus was het in het begin in Jeruzalem. Zo is het overal geweest waar het geloof in het Evangelie samen met de leer van de Apostelen ingang vond. Van generatie op generatie is het zo geweest bij de verschillende volkeren en naties. Zo is het ook geweest op het Afrikaanse continent sinds het Evangelie door de missionarissen deze landen bereikte, en sinds het zijn eerste vruchten voortbracht in een gemeenschap die samenkwam om de Eucharistie te vieren.
Thans strekt de in Christus verenigde gemeenschap zich uit over bijna het gehele continent. Deze gemeenschap van zeventig miljoen mensen is een groot teken van de vruchtbaarheid van de Eucharistie; de kracht van Christus' Evangelie is ontdekt in Afrika. Vanaf de opgang van de zon tot aan haar ondergang wordt op de Afrikaanse bodem de naam van de Heer geprezen. De zonen en dochters van Afrika geven trouw de leer van de apostelen door en de Eucharistie wordt onafgebroken gevierd tot eer van God en tot welzijn van ieder menselijk wezen op dit continent. De authentieke beleving van het religieuze leven en het bestaan van miljoenen christelijke gezinnen zijn er het bewijs van dat de graankorrel een rijke oogst heeft opgeleverd tot glorie van het Bloed van Jezus en tot eer van geheel Afrika.
Een ander teken van de rijpheid van de christelijke gemeenschap en de groei van de Kerk is het gegeven dat voor het eerst een Internationaal Eucharistisch Congres plaats vindt in het hart van het Afrikaanse continent: de hele wereld prijst de Heer door het 43ste Internationaal Eucharistisch Congres in Nairobi.
Vandaag bereikt het Congres zijn hoogtepunt. Bij deze "Statio Orbis" verkondigt Afrika, verenigd rond haar bisschoppen en verzameld rond de Opvolger van Petrus, voor de hele wereld de reddende waarde van de Eucharistie.
Dit Congres is als een grote bezinning op die eerste christelijke gemeenschap die "trouw was aan de leer van apostelen, aan de onderlinge verbondenheid, aan het breken van het brood en het gebed" (Hand. 2, 42).
Het mysterie van de Eucharistie wordt met vreugde verkondigd door het Eucharistisch Congres voor de hele Kerk en de hele wereld.
In de boodschap die dit congres tot de wereld richt klinkt sterk en helder de echo van Christus' woorden door: "Ik ben het Levend Brood, komend rit de hemel. Eenieder die dit brood eet zal leven in eeuwigheid." (Joh. 6, 51).
De boodschap van het Eucharistisch Congres bevat - zoals ook het geheim van de Eucharistie zelf - en uitnodiging tot liefhebben.
Bij de eerste Eucharistie, op de avond voor Hij op het Kruis zijn leven voor ons gaf, zei onze Verlosser tot zijn leerlingen: ,,Ik geef u een nieuw gebod: bemint elkaar; zoals ik u heb liefgehad zo moet u elkaar liefhebben. Aan de wijze waarop u elkaar liefhebt zal iedereen weten dat u mijn leerlingen bent" (Joh. 13, 34-35).
De liefde van Christus die als geschenk wordt ontvangen moet op haar beurt als geschenk worden gegeven. De liefde van Christus, die wij overvloedig ontvangen in het ene brood en de ene beker moet gedeeld worden met onze naaste: met de naaste die ziek is of dakloos, met de buur die ziek is of in gevangenschap verblijft, met de naaste die tot een andere stam of ras behoort of die niet in Christus gelooft.
Christus' uitnodiging om lief te hebben, tot ons allen in dit Eucharistisch Congres gericht, is vooral bedoeld voor het christelijk gezin.
Het is alsof de Heer sprak tot ieder lid van het gezin. Vrouwen, houdt van uw echtgenoten zoals Christus u heeft liefgehad. Mannen, houdt van uw echtgenotes "zoals Christus van de Kerk hield en zich voor haar opofferde om haar heilig te maken" (Ef. 5, 25). ,,Kinderen, weest gehoorzaam aan uw ouders in de Heer - dat is jullie plicht ... En ouders, maak uw kinderen niet wraakzuchtig, maar corrigeer ze en leidt ze zoals de Heer doet" (Ef. 6, 1.4). Neem als uw model de Heilige Familie van Nazareth: de zuiverheid en de liefdevolle tederheid van Maria, de trouw en eerbaarheid van Jozef en zijn toegewijdheid aan het dagelijkse werk, de nederigheid en de gehoorzaamheid van Jezus.
Christus' uitnodiging om lief te hebben is vooral van betekenis voor de praktijk van de echtelijke liefde. De exclusieve en onverbrekelijke eenheid van man en vrouw komt het beste tot uitdrukking in de wederzijdse zelfgave. Echtparen die er voortdurend naar streven om elkaar lief te hebben en elkaar te ondersteunen delen op een bijzondere wijze in het leven van de allerheiligste Drie-eenheid. Zij weerkaatsen als een spiegel de altijd trouwe liefde van God voor zijn volk. Huwelijksliefde is vruchtbaar, een vruchtbaarheid die vooral getoond wordt in de kinderen. En ieder kind brengt een nieuwe uitnodiging om lief te hebben met een nog grotere edelmoedigheid.
Het vereist veel offers en hard werken om ieder kind te voeden, te kleden en te verzorgen. Daarbij hebben de ouders ook de plicht hun kinderen op te voeden. Zoals het Tweede Vaticaans Concilie zegt: ,,Hun rol als opvoeders is van zo beslissende betekenis, dat er nauwelijks iets is dat kan goedmaken als zij falen, Want het is allereerst aan de ouders gegeven om zo'n liefdevolle gezinssfeer met eerbied voor God en anderen te scheppen, dat de kinderen tot een harmonieuze persoonlijke en sociale ontwikkeling komen. Vandaar dat het gezin de eerste school is "van de sociale deugden die elke maatschappij nodig heeft". 2e Vaticaans Concilie, Verklaring, Over de Christelijke opvoeding, Gravissimum Educationis (28 okt 1965), 3
Hoewel liefde van huwelijkspartners exclusief is in zijn intiemste uitdrukking van zelfgave, wordt deze liefde ook gekenmerkt door de kracht van het edelmoedig verwelkomen van kinderen en door de wens om een groter bereik te willen geven aan hun zorg en dienstbaarheid. In de richting van de leden van het grotere familieverband, de plaatselijke gemeenschap en de maatschappij als geheel. Het christelijk gezin vervult een sleutelrol in kleine christelijke gemeenschappen en in het leven en de zending van de Kerk. Hoewel er geen gezin zonder zonde en egoïsme is en zonder de spanningen die daaruit voortvloeien, toch kunnen al deze dingen door de kracht van de Heilige Geest worden vergeven en overwonnen en kan het gezin meewerken bij de taak die de Kerk heeft tot verzoening, eenheid en en vrede.
Christus' uitnodiging om lief te hebben, gericht tot het christelijk gezin, komt in een nieuw perspectief te staan als we het zien in het licht van de eerste lezing van de liturgie van vandaag. De Heer zegt tot zijn volk door de profeet Hosea: "Ik zal me voor altijd aan u verbinden" zie (Hos. 2, 19-21)
Het christelijk gezin is geroepen om in de wereld een teken te zijn van Gods trouwe liefde voor zijn volk. Maar om dat te zijn wordt het christelijk gezin het eerst van allen uitgenodigd om Gods liefde te ontvangen en daarmee vervuld te worden. Want het christelijk gezin is door de Voorzienigheid ontworpen om een gemeenschap in dialoog met God te zijn. Daarom moeten het gebed en de sacramenten een prominente plaats hebben in het gezinsleven.
Het belangrijkste van alles is de Eucharistie, waarin het liefdesverbond van Christus herdacht en hernieuwd wordt, en waarin man en vrouw de kracht en het voedsel vinden voor hun eigen huwelijksverbond.
Het gebed is van wezenlijke betekenis in het leven van elke christen, maar het gezinsgebed heeft zijn eigen speciale karakter. Wanneer het een vorm van gezamenlijk gebed is, is het gevormd en aangepast aan de omvang en de samenstelling van elk gezin. Weinig activiteiten beïnvloeden een gezin meer dan het samen-bidden. Het gebed bevordert de eerbied voor God en voor elkaar. Het plaatst de vreugden en zorgen, de hoopvolle verwachtingen en de teleurstellingen, elke gebeurtenis en omstandigheid binnen het perspectief van Gods erbarmen en voorzienigheid. Het gezinsgebed opent het hart van ieder lid voor het Heilig Hart van Jezus en helpt het gezin intern meer een te zijn, alsook meer bereid om Kerk en maatschappij te dienen.
De Eucharistie is het Sacrament van het Leven. Het .vult de menselijke ziel met goddelijk leven
en het is het onderpand van het eeuwig leven. Door de Eucharistie spreekt Christus altijd de woorden tot ons die Hij sprak op de avond voor zijn Lijden en Dood: "In Mijn Vaders huis zijn vele kamers; ... Ik ga nu een plaats voor u bereiden en als Ik ben heengegaan en een plaats voor u bereid heb, zal Ik terugkeren om u met Mij mee te voeren, zodat ook u kunt zijn waar Ik ben" (Joh. 14, 2-3).
De viering van de Eucharistie tilt ons uit boven de sleur van het dagelijks leven. Zij richt onze geestelijke blik vooruit en omhoog. De Eucharistie helpt ons hier en nu "Jezus niet uit het oog te verliezen, die ons leidt in ons geloof en het brengt tot volkomenheid" (Heb. 12, 2). Zij helpt ons ook de eindlijn in gedachten te houden van de wedloop die we begonnen in het Doopsel, het werkelijke doel in ons leven, onze uiteindelijke bestemming. Christus wil dat we voor eeuwig met Hem zijn; Hij wil ons eens en vooral binnen voeren in het huis van zijn Vader waar Hij een plaats voor ons heeft bereid. De Eucharistie vermeerdert ons verlangen naar de volheid van het leven en de eenheid in Christus, die we alleen in de hemel zullen vinden. En de Eucharistie is een zekere belofte dat we het bereiken.
Dierbare broeders en zusters, dierbare kardinaal Otunga en al mijn broeders-bisschoppen en priesters, dierbare religieuzen, dierbare ouders, kinderen en jongeren, alleenstaanden en ouden van dagen, u allen die door uw aanwezigheid hier fysiek of geestelijk deelneemt aan het Eucharistisch Congres: de Kerk van Jezus Christus die over de hele aarde geworteld is verkondigt, door mijn ambt als Bisschop van Rome en Opvolger van Petrus, met vreugde en dankbaarheid de Eucharistische boodschap aan de wereld.
De kerk beschouwt dit Congres als het bijzondere resultaat van al haar missionaire en pastorale arbeid vanaf het begin van de evangelisatie op het Afrikaanse continent en voor dit resultaat dankt en prijst zij de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.
Tegelijkertijd verlangt de hele Kerk ernaar om, geïnspireerd door het jonge en levende geloof van Afrika, haar missionaire ijver te hernieuwen zoals het Tweede Vaticaans Concilie het twintig jaar geleden duidelijk maakte; want de Kerk is van nature een missionaire Kerk!
Moge Christus in de Eucharistie, als "de graankorrel" gevallen in de Afrikaanse akker, in zijn lichaam de Kerk, een rijke oogst voor het eeuwige leven voortbrengen!
Amen.