Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

De ervaring van de laatste decennia laat enerzijds zien hoe naïef het is te vertrouwen op de overschatte zelfredzaamheid van de markten bij hun toewijzing van de hulpbronnen, los van elke ethiek. Anderzijds toont ze de dwingende noodzaak van een goede regelgeving, die de vrijheid en de bescherming van alle actoren samenhoudt en ernaar streeft, vooral voor de meest kwetsbaren, een systeem van gezonde en passende interacties uit te bouwen. Daarom moeten de politieke, economische en financiële machten altijd gescheiden en autonoom blijven. Tegelijkertijd moeten ze voorbij iedere schadelijke onduidelijkheid streven naar de verwezenlijking van welzijn voor allen en niet alleen voor de bevoorrechten. Vgl. H. Paus Johannes Paulus II, Encycliek, De ontwikkeling van de mens en de samenleving
Twintig jaar na Populorum Progressio van Paus Paulus VI, Sollicitudo Rei Socialis (30 dec 1987), 28

Zo’n regelgeving wordt des te noodzakelijker omwille van het immorele gedrag van bepaalde actoren in de financiële wereld, een van de hoofredenen van de recente economische crisis. Bovendien draagt de actuele supranationale dimensie van het economische systeem ertoe bij om de door ieder land uitgevaardigde regels gemakkelijk te omzeilen. En de extreme volatiliteit en mobiliteit van de kapitaalinvesteringen in de financiële wereld laten toe dat de aandeelhouders gemakkelijk alle normen die geen onmiddellijke winst opleveren naast zich neerleggen. Dikwijls gebruiken ze hun dominante positie om druk uit te oefenen, zelfs op de politieke macht in kwestie.

Het is dan ook duidelijk dat de markten betrouwbare en sterke richtlijnen nodig hebben. Zowel voorzorgsmaatregelen op macroniveau als normatieve richtlijnen, die algemeen geldig en aanvaard zijn. Die regels moeten ook voortdurend bijgewerkt worden, aangezien de markten continu in beweging zijn. Deze richtlijnen moeten een serieuze controle waarborgen op de betrouwbaarheid en de kwaliteit van alle economische en financiële producten, vooral van de meest complexe. Als de snelheid van de innovatieprocessen buitensporige systeemrisico’s met zich meebrengt, moeten de economische actoren de eisen en de beperkingen die nodig zijn voor het algemeen welzijn aanvaarden. Ze moeten niet proberen deze te omzeilen of te beperken.

De huidige globalisering van het financiële systeem vereist een stabiele, duidelijke en daadwerkelijke coördinatie tussen de verschillende nationale regelgevingsinstanties van de markten, met de mogelijkheid en soms ook de verplichting om tijdig tot bindende maatregelen te komen, als het algemeen welzijn in gevaar is. Deze regelgevingsinstanties moeten altijd onafhankelijk blijven en zich aan de eisen van rechtvaardigheid en algemeen welzijn gebonden weten. De begrijpelijke moeilijkheden in dit verband mogen het onderzoek naar en de realisatie van zo’n regelgevingssystemen niet ontmoedigen. Die moeten leiden tot akkoorden tussen de verschillende landen maar met een effectieve supranationale geldigheid. Vgl. Paus Benedictus XVI, Encycliek, Liefde in Waarheid - Over de integrale ontwikkeling van de mens in liefde en waarheid, Caritas in Veritate (29 juni 2009), 67

De regels moeten voor een volledige transparantie van de handelsovereenkomsten zorgen om elke vorm van onrecht en ongelijkheid uit te sluiten en een zo evenwichtig mogelijk handelsverkeer te waarborgen. Dit is vooral nodig omdat de ongelijke concentratie van informatie en macht eerder geneigd is de sterkste economische actoren te versterken, waardoor hegemonieën ontstaan die unilateraal niet alleen de markten, maar ook de politieke en regelgevende systemen kunnen beïnvloeden. Waar een sterke deregulering plaatsvindt, ligt het voor de hand dat het juridische en institutionele vacuüm een voedingsbodem worden voor zowel morele risico’s en wanpraktijken als voor een irrationele euforie op de markten, die na de speculatieve zeepbellen plotse destructieve ineenstortingen en systeemcrisissen veroorzaakt. Vgl. Pauselijke Raad "Justitia et Pax", Nota, Voor een hervorming van de internationale financiële en monetaire systeem vanuit het perspectief van een overheidsinstantie in de wereldwijde competentie (24 okt 2011), 1