H. Paus Johannes Paulus II - 30 december 1988
De dienst aan de maatschappij wordt op zeer verschillende wijze uitgedrukt en vervuld: vrij en informeel, maar ook institutioneel: door hulp aan afzonderlijke personen, maar ook door hulp aan allerlei groepen en gemeenschappen van mensen.
Heel de Kerk is als zodanig direct geroepen tot de dienst van de naastenliefde:
“In haar beginperiode verbond de heilige Kerk de agapè met de eucharistische maaltijd en toonde daardoor, dat zij in haar geheel rondom Christus was verenigd door de band van liefde; zo laat zij zich te allen tijde dat teken van liefde herkennen en, terwijl zij zich verheugt over de initiatieven van anderen, maakt zij op caritatief werk aanspraak als haar eigen taak en onvervreemdbaar recht. Barmhartigheid voor armen en zwakken, caritatief werk en onderlinge hulpverlening in alle menselijke noden worden in de Kerk daarom bijzonder in ere gehouden” 2e Vaticaans Concilie, Decreet, Over het lekenapostolaat, Apostolicam Actuositatem (18 nov 1965), 8.
De liefde tot de naaste betekent in de oude en steeds nieuwe vormen van de lichamelijke en geestelijke werken van barmhartigheid de meeste onmiddellijke, gewone en gebruikelijke inhoud van die christelijke bezieling van de tijdelijke orde die de specifieke inzet van de lekengelovigen vormt.
In de liefde tot de naaste verwezenlijken en uiten de lekengelovigen hun deelname aan het koningschap van Jezus Christus, d.w.z. aan de macht van de Mensenzoon die “gekomen is om gediend te worden, maar om te dienen.” (Mc. 10, 45) ; zij oefenen dit koningschap uit en brengen het tot uitdrukking op de meest eenvoudige wijze, omdat de liefde de grootste gave is welke de Geest geeft voor de opbouw van de Kerk Vgl. 1 Kor. 13, 13 en voor het welzijn van de mensheid. De liefde bezielt en ondersteunt inderdaad een werkdadige solidariteit die bedacht is op het geheel van noden van de mens.
Een dergelijke liefde die niet alleen door enkelingen maar ook op solidaire wijze door groepen en gemeenschappen beoefend wordt, is noodzakelijk en zal steeds noodzakelijk zijn: zij kan door niets en niemand vervangen worden en zal door niets of niemand vervangen kunnen worden, ook niet door veelvuldige openbare instellingen en initiatieven, welke zich ook inspannen om een antwoord te geven op de nu vaak zo ernstige en wijdverbreide noden van een volk. Deze liefde wordt op paradoxale wijze meer noodzakelijk naarmate de instellingen, doordat zij in hun organisatie ingewikkelder worden en de hele beschikbare ruimte willen verzorgen, tenslotte meer en meer ondergraven worden door onpersoonlijk functioneren, door overdreven bureaucratie, door onrechtmatige private belangen, door gemakkelijke en algemene onverschilligheid.
Juist in deze context ontstaan en verspreiden zich, in het bijzonder in de georganiseerde maatschappijen, voortdurend verschillende vormen van vrijwillige hulpverlening, die zich uitdrukken in veelvuldige diensten en werken. Als de vrijwillige hulpverlening beoefend wordt als waarachtig belangeloze dienst aan het welzijn van de mensen, vooral van de meest behoeftigen en van hen die het meest vergeten worden door de sociale diensten, dan moet zij een belangrijke vorm van apostolaat genoemd worden, waarin de lekengelovigen, mannen en vrouwen, een hoofdrol vervullen.
