Ook de Catechismus-Compendium
Catechismus van de Katholieke Kerk
(15 augustus 1997) herinnert ons eraan dat de gave van de genade

“de vermogens van het verstand en de krachten van de wil van een mens te boven gaat”, Catechismus-Compendium, Catechismus van de Katholieke Kerk (15 aug 1997), 1998

en dat

“er tegenover God van de kant van de mens geen verdienste is in de zin van een strikt recht. Tussen Hem en ons is de ongelijkheid grenzeloos”. Catechismus-Compendium, Catechismus van de Katholieke Kerk (15 aug 1997), 2007

Zijn vriendschap gaat ons oneindig te boven, kan door ons niet worden gekocht met onze werken en kan alleen een gave van zijn initiatief van liefde zijn. Deze nodigt ons uit met vreugdevolle dankbaarheid voor die gave die wij nooit zullen verdienen, te leven, daar,

“wanneer iemand in genade is, de genade die hij al heeft ontvangen niet meer kan verdienen”. H. Thomas van Aquino, Summa Theologiae. I-II, q. 114, a. 5

De heiligen vermijden het vertrouwen te stellen in hun daden:

“In de avond van dit leven zal ik voor U verschijnen met lege handen, omdat ik U, Heer, vraag mijn werken niet te tellen. Iedere gerechtigheid van ons is onvolmaakt in uw ogen” H. Teresia van Lisieux van het Kind Jezus, Acte d'offrande à l'Amour miséricordieux. Gebeden, 6

Dit is een van de grote, door de Kerk uiteindelijk verworven overtuigingen en wordt zo duidelijk tot uitdrukking gebracht in het Woord van God dat zij buiten iedere discussie blijft. Deze waarheid zou, evenals het hoogste gebod van de liefde, onze levensstijl moeten kenmerken, omdat zij put uit de kern van het Evangelie en ons niet alleen oproept haar te aanvaarden met de geest, maar ook te veranderen in een aanstekelijke vreugde. Wij zullen echter de belangeloze gave van de vriendschap met de Heer niet kunnen vieren, als wij niet erkennen dat ook ons aardse bestaan en onze natuurlijke vermogens een gave zijn. Wij dienen

“vreugdevol te erkennen dat onze werkelijkheid de vrucht is van een gave en ook onze vrijheid te aanvaarden als genade. Dat is het moeilijke tegenwoordig, in een wereld die gelooft iets vanuit zichzelf te bezitten, de vrucht van eigen originaliteit en vrijheid”. Lucio Gera, Sobre el misterio del pobre. in P. Grelot - L. Gera - A. Dumas, El Pobre, Buenos Aires 1962, 103.

Alleen uitgaande van de in vrijheid aanvaarde en nederig ontvangen gave van God, kunnen wij met onze krachtsinspanningen samenwerken om ons steeds meer te laten veranderen. Catechismus-Compendium, Catechismus van de Katholieke Kerk (15 aug 1997), 2010. Dit is tenslotte de katholieke leer omtrent de “verdienste” die op de rechtvaardiging volgt: het betreft de samenwerking van de gerechtvaardigde voor de groei van het genadeleven. Maar deze samenwerking zorgt er geenszins voor dat de rechtvaardiging zelf en de vriendschap met God onderwerp van een menselijke maat worden. Op de eerste plaats komt toebehoren aan God. Het gaat erom onszelf aan te bieden aan Hem die aan ons voorafgaat, Hem onze vaardigheden aan te bieden, onze inzet, onze strijd tegen het kwaad en onze creativiteit, opdat zijn belangeloze gave groeit en zich in ons ontwikkelt: “Ik smeek u bij Gods erbarming: wijdt uzelf aan Hem toe als een levende, heilige offergave, die Hij kan aanvaarden” (Rom. 12, 1). De Kerk heeft overigens altijd geleerd dat alleen de liefde een groei in het genadeleven mogelijk maakt, omdat, “als ik de liefde niet heb, ik niets ben” (1 Kor. 13, 2).

Er zijn nog ook Christenen die zich ervoor inzetten een andere weg te volgen: die van de rechtvaardiging door eigen krachten, die van de verering van de menselijke wil en de eigen capaciteiten, die zich vertaalt in een egocentrische en elitaire, van ware liefde verstoken, zelfgenoegzaamheid. Dit manifesteert zich in veel houdingen die ogenschijnlijk van elkaar verschillen: een obsessie voor de wet, een fascinatie voor het pronken met maatschappelijke en politieke verworvenheden, vertoon in de zorg voor de liturgie, de leer en het prestige van de Kerk, ijdelheid in verband met de aanpak van praktische aangelegenheden, zich aangetrokken voelen door de dynamiek van zelfredzaamheid en op zich betrokken zelfverwerklijking. Hierin steken sommige Christenen hun energie en tijd in plaats van zich te laten leiden door de Geest op de weg van de liefde, in plaats van enthousiast te worden voor het meedelen van de schoonheid en de vreugde van het Evangelie en het zoeken naar degenen die veraf zijn in de immense, naar Christus dorstende menigten. Vgl. Paus Franciscus, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de verkondiging van het Evangelie in de wereld van vandaag - Naar aanleiding van de Bisschoppensynode 2012 over de nieuwe evangelisatie, Evangelii Gaudium (24 nov 2013), 95

Vaak wordt het leven van de Kerk, tegen de impuls van de Geest in, veranderd in een museumstuk of in het bezit van weinigen. Dit gebeurt, wanneer sommige christelijke groeperingen buitensporig belang hechten aan het in acht nemen van bepaalde eigen normen, gewoonten of stijlen. Zo wordt het Evangelie vaak gereduceerd en de kop ingedrukt door het zijn aantrekkelijke eenvoud en smaak te ontnemen. Het is misschien een subtiele vorm van pelagianisme, omdat het het leven van de genade lijkt te onderwerpen aan bepaalde menselijke structuren., Dit betreft groeperingen, bewegingen en gemeenschappen en dit verklaart waarom ze zo vaak met een intens leven in de Geest beginnen, maar vervolgens gefossiliseerd... of verdorven eindigen.

Zonder het ons te realiseren maken wij het Evangelie ingewikkeld door het feit dat wij denken dat alles afhangt van de menselijke, door kerkelijke normen en structuren geleide inspanning, en worden wij slaven van een schema dat weinig ruimte laat voor de werking van de genade. De heilige Thomas van Aquino herinnerde ons eraan dat de voorschriften die door de Kerk aan het Evangelie werden toegevoegd, met mate gevraagd moeten worden

“om het leven voor de gelovigen niet zwaar te maken”,

omdat anders onze godsdienst zou veranderen in slavernij. Vgl. H. Thomas van Aquino, Summa Theologiae. I-II, q. 107, art. 4