
Paus Franciscus - 19 maart 2018
Het is heel moeilijk te vechten tegen de eigen begeerte en de listen en lagen van de duivel en de egoïstische wereld, als wij geïsoleerd zijn. Het is zo’n bombardement dat ons verleidt, dat wij, als wij te zeer alleen zijn, gemakkelijk de zin voor de werkelijkheid, de innerlijke helderheid verliezen en bezwijken.
Heiliging is een gemeenschappelijke weg, die men twee aan twee moet afleggen. Zo weerspiegelen dat enkele heilige gemeenschappen. Bij verschillende gelegenheden heeft de Kerk hele gemeenschappen heilig verklaard die het Evangelie heldhaftig hebben beleefd of die aan God het leven van al hun leden hebben aangeboden. Denken wij bijvoorbeeld aan de zeven heilige stichters van de orde van de Dienaren van Maria, aan de zeven heilige religieuzen van het eerste klooster van de Visitatie van Madrid, aan de heilige Paulus Miki en metgezellen, martelaren, in Japan, aan de heilige Andreas Taegon en metgezellen, martelaren in Korea, aan de heilige Rocco Gonzáles en Alfonso Rodríguez en metgezellen, martelaren in Zuid-Amerika. Denken wij ook aan het recente getuigenis van de trappisten van Tibhirine (Algerije), die zich samen op de marteldood hebben voorbereid. Op dezelfde wijze zijn er veel heilige echtparen, waarbij ieder van de echtelieden een instrument van heiliging is geweest voor de ander. Leven en werken met anderen is ongetwijfeld een weg van geestelijke groei. De heilige Johannes van het Kruis zei tegen een leerling: leef met de anderen,
“opdat allen hun krachten op u zouden besproeven en u trainen". H. Johannes van het Kruis, Voorzorgsmaatregelen, Cautelas. 15: Werken, Gent 19803, 1111
De gemeenschap is geroepen de “in een Gods licht staande ruimte” te scheppen “waarin men de mystieke tegenwoordigheid van de verrezen Heer mag ervaren”. H. Paus Paulus VI, Motu Proprio, Oprichting van de Synode van Bisschoppen voor de universele Kerk, Apostolica Sollicitudo (15 sept 1965), 42 Het Woord samen delen en samen de Eucharistie vieren maakt ons meer tot broeders en zusters en verandert ons langzamerhand in een heilige en missionaire gemeenschap. Dit geeft ook ruimte voor authentieke, in gemeenschap beleefde mystieke ervaringen, zoals dat het geval was met de heilige Benedictus en de heilige Scholastica, of de verheven geestelijke ontmoeting die de heilige Augustinus en zijn heilige moeder Monica samen beleefden:
“Toen de dag aanstaande was waarop zij uit dit leven moest scheiden, een dag die u bekend, maar ons onbekend was, was het door U, naar ik geloof, in uw verborgen wijze van handelen, dat wij samen, zij en ik, geleund stonden aan een venster vanwaar men uitzicht had op de binnentuin van een huis waarin wij vertoefden (...). Wij smachten met de mond van ons hart naar de wateren van boven uit uw bron, de bron des levens die bij u is (...). En terwijl we over haar spraken en naar haar [de Wijsheid] smachtten, raakten wij haar min of meer aan met de gehele beweging van ons hart, [zodat] het eeuwige leven zo was als dit ogenblik van begrijpen waarnaar wij verzuchtten”. H. Augustinus, Belijdenissen, Confessiones. IX, 10, 23-25: PL 32, 773-775
Maar deze ervaringen zijn niet iets dat het meest voorkomt, noch het belangrijkste. Het gemeenschappelijk leven in een gezin, in een parochie, in een religieuze gemeenschap of in welke andere dan ook bestaat uit zeer veel kleine dagelijkse details. Dat gebeurde in de heilige gemeenschap die Jezus, Maria en Jozef vormden, waarin op exemplarische wijze de schoonheid van de trinitaire gemeenschap zich weerspiegeld heeft. En dat gebeurde ook in het gemeenschappelijke leven dat Jezus leidde met zijn leerlingen en de eenvoudige mensen van het volk.
Denken wij eraan hoe Jezus zijn leerlingen uitnodigde te letten op details.
Het kleine detail dat op een feest de wijn aan het opraken was.
Het kleine detail dat er een schaap ontbrak.
Het kleine detail van de weduwe die haar twee muntjes offerde.
Het kleine detail reserveolie te hebben voor de lampen, als de echtgenoot laat is.
Het kleine detail dat Hij zijn leerlingen vraagt om te kijken hoeveel broden zij hadden.
Het kleine detail een vuurtje klaar te hebben en vis op de gril, terwijl Hij bij de dageraad op de leerlingen wachtte.
De gemeenschap die let op de kleine details van de liefde, Vgl. Paus Franciscus, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over vreugde van de liefde, Amoris Laetitia (19 mrt 2016), 133. Ik herinner in het bijzonder aan de drie sleutelwoorden “mag ik?, dank je, sorry”, omdat “geschikte woorden, op het juiste ogenblik gezegd, de liefde beschermen en voeden” waar de leden voor elkaar zorgen en een open en evangeliserende ruimte vormen, is de plaats van de aanwezigheid van de Verrezene, die haar heiligt volgens het plan van de Vader. Soms worden ons door een gave van de liefde van de Heer te midden van deze kleine details troostende Godservaringen geschonken.
“Op een winteravond verrichtte ik, zoals gewoonlijk, mijn kleine dienstwerk, (...) plotseling hoorde ik in de verte de harmonieuze klank van een muziekinstrument: toen stelde ik mij een goed verlichte, geheel van goud schitterende salon voor, elegant geklede meisjes die elkaar complimenten maakten en wereldse beleefdheden uitwisselden; vervolgens viel mijn blik op de arme zieke vrouw die ik ondersteunde; in plaats van een melodie hoorde ik van tijd tot tijd haar jammerend gesteun (...). Ik kan niet uitdrukken wat er in mijn ziel gebeurde, wat ik weet, is dat de Heer haar verlichtte met de stralen van de waarheid, die de duistere schittering van de feesten van de aarde zodanig te boven gaan dat ik niet in mijn geluk kon geloven”. H. Teresia van Lisieux van het Kind Jezus, Manuscrits autobiographiques. C, 29 v - 30r:
Tegen de neiging tot consumptistisch individualisme, dat ons uiteindelijk isoleert in het zoeken naar een van de ander gescheiden welzijn, mag onze weg van heiliging niet ophouden zich te identificeren met het verlangen van Jezus: “opdat zij allen één mogen zijn zoals Gij, Vader, in Mij en Ik in U” (Joh. 17, 21).
Laten wij, hoewel dat vanzelfsprekend lijkt, ten slotte eraan denken dat heiligheid bestaat uit een tot gewoonte geworden openheid voor de trascendentie die tot uitdrukking komt in gebed en verering. Een heilige is een persoon met een biddende geest, die behoefte heeft aan het communiceren met God. Het is iemand die het niet verdraagt te stikken in de gesloten immanentie van deze wereld en te midden van zijn krachtsinspanningen en zelfgave naar God smacht, in de lofprijzing buiten zichzelf treedt en zijn eigen grenzen verbreedt in het schouwen van de Heer. Ik geloof niet in de heiligheid zonder gebed, ook als het niet noodzakelijkerwijs lange ogenblikken of intense gevoelens betreft.