Paus Franciscus - 14 maart 2018
Dierbare broeders en zusters, goedendag!
We gaan verder met de catecheses over de heilige Mis. Tijdens het Laatste Avondmaal “brak Jezus het brood”, nadat Hij het brood en de beker wijn had genomen en God had dank gezegd. Hieraan beantwoordt in de eucharistische liturgie van de Mis de breking van het Brood, voorafgegaan door het gebed dat de Heer ons heeft geleerd, het “Onze Vader”.
Dit is het begin van de Communieritus die de lofprijzing en het smeekgebed van het Eucharistisch gebed verder zet door het gemeenschappelijk bidden van het “Onze Vader”. Dit is niet een van de veel christelijke gebeden, maar het is het gebed van de kinderen van God, het grote gebed dat Jezus ons heeft geleerd. Het “Onze Vader” dat ons op de dag van ons Doopsel werd geschonken, doet in ons dezelfde gevoelens opkomen als die welke Jezus Christus ervaarde. Wanneer we het “Onze Vader” bidden, dan bidden we zoals Jezus bad. Jezus heeft dit gebed gemaakt, en heeft het ons geleerd toen de leerlingen Hem zegden: “Heer, leer ons bidden zoals Gij bidt”. Jezus bad op die wijze. Het is zo mooi te bidden zoals Jezus! In de lijn van zijn onderricht, durven we ons tot God richten en Hem “Vader” noemen omdat wij door water en heilige Geest herboren zijn tot zijn kinderen. Vgl. Ef. 1, 5 Niemand zou Hem waarlijk vertrouwvol “Abba” – “Vader” – kunnen noemen zonder door God te zijn voortgebracht, zonder de inspiratie van de Geest, zoals de heilige Paulus leert. Vgl. Rom. 8, 15 We moeten hieraan denken: niemand kan Hem “Vader” noemen zonder de inspiratie van de Geest. Vaak zegt men het “Onze Vader” zonder te verstaan wat men zegt. Natuurlijk is Hij de Vader, maar voel je dat, wanneer je “Vader’ zegt, dat Hij de Vader is, jouw Vader, de Vader van de mensheid, de Vader van Jezus Christus? Heb je een relatie met deze Vader? Wanneer we het “Onze Vader” bidden treden we in contact met de Vader die ons bemint, maar het is de Geest die ons dit contact schenkt, dit gevoel kinderen van God te zijn.
Is er een gebed dat ons beter op de Communie kan voorbereiden dan het gebed dat Jezus ons heeft geleerd? Buiten de Mis wordt het “Onze Vader” ook ’s morgens en ’s avonds gebeden, in de Lauden en de Vespers. Op die wijze draagt de kinderlijke houding tegenover God en de broederlijke houding tegenover de naaste ertoe bij aan ons leven een christelijk karakter te geven.
In het gebed des Heren – in het “Onze Vader” – vragen we het “dagelijks brood”. Dat is een verwijzing naar het eucharistisch Brood waaraan wij nood hebben om als kinderen van God te kunnen leven. We smeken ook om “de vergeving van onze schulden”, en om waardig te zijn de vergiffenis van God te ontvangen, beloven we vergiffenis te schenken aan onze schuldenaren. Dat is niet gemakkelijk. Vergiffenis schenken aan wie tegenover ons heeft misdaan, dat is niet gemakkelijk. Het is een genade die we moeten afsmeken: “Heer, leer mij vergiffenis schenken zoals Gij mij vergiffenis hebt geschonken”. Het is een genade. Op eigen kracht kunnen we dat niet. Vergiffenis schenken is een genade van de Heilige Geest. Op die wijze maakt het “Onze Vader”, dat ons hart voor God opent, ons bereid tot broederlijke liefde. Aan het einde vragen we God “ons te verlossen van het kwade” dat ons van Hem vervreemdt en van onze broeders scheidt. We begrijpen dat dit beden zijn die heel geschikt zijn om ons op de heilige Communie voor te bereiden. Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Algemeen Statuut van het Romeins Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, Institutio Generalis Missalis Romani (18 mrt 2002), 81
Inderdaad, wat we in het “Onze Vader” vragen wordt verder gezet in het gebed dat de priester in naam van allen bidt: “Verlos ons Heer van alle kwaad. Geef vrede in onze dagen”. Het wordt als het ware bezegeld in de vredewens die van Christus de gave van zijn vrede Vgl. Joh. 14, 27 – zo verschillend van die van de wereld – afsmeekt om de Kerk, volgens zijn wil, tot vrede en eenheid te doen groeien. Door het concrete gebaar van de vredewens voor elkaar, geven de gelovigen uitdrukking aan “hun kerkelijke gemeenschap (communio) en hun wederzijdse liefde (…), voordat zij sacramenteel communiceren”. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Algemeen Statuut van het Romeins Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, Institutio Generalis Missalis Romani (18 mrt 2002), 82 In de Romeinse liturgie komt, vanaf de oudheid, de vredewens vóór de Communie. Hij is gericht op de eucharistische Communie. Volgens de aansporing van de heilige Paulus kan men niet aan het ene Brood communiceren dat ons één Lichaam van Christus maakt, zonder door broederlijke liefde tot vrede te zijn gekomen. Vgl. 1 Kor. 10, 16-17 Vgl. 1 Kor. 11, 29 De vrede van Christus kan niet wonen in een hart dat onbekwaam is om in broederlijkheid te leven en haar te herstellen als men ze heeft verbroken. Het is de Heer die de vrede schenkt. Hij schenkt ons de genade om vergiffenis te schenken aan wie tegen ons heeft misdaan.
Het gebaar van de vredewens wordt gevolgd door de breking van het Brood, die sinds de tijd der apostelen aan heel de Eucharistieviering haar naam heeft gegeven. Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Algemeen Statuut van het Romeins Missaal - Editio typica tertio 2002 / emendata 2008, Institutio Generalis Missalis Romani (18 mrt 2002), 83 Vgl. Catechismus-Compendium, Catechismus van de Katholieke Kerk (15 aug 1997), 1329 De breking van het Brood, het gebaar van Jezus tijdens het Laatste Avondmaal, werd voor de leerlingen een gebaar van openbaring, hieraan herkenden ze Hem na zijn verrijzenis. Denken we aan de leerlingen van Emmaüs, die, wanneer ze verhalen over de ontmoeting met de Verrezen Heer, zeggen “dat ze Hem herkenden aan het breken van het brood”. Vgl. Lc. 24, 30-31.35
De breking van het eucharistisch Brood gaat samen met de aanroeping van ”het Lam Gods”, het beeld waarmee Johannes de Doper Jezus heeft aangewezen als “diegene die de zonde van de wereld wegneemt” (Joh. 1, 29). Het Bijbelse beeld van het lam spreekt van verlossing. Vgl. Ex. 12, 1-14 Vgl. Jes. 53, 7 Vgl. 1 Pt. 1, 19 Vgl. Openb. 7, 14 In het eucharistische Brood, gebroken voor het leven van de wereld, erkent de biddende gemeenschap het ware Lam van God, Christus de Verlosser, en bidt tot Hem: “Ontferm U over ons... geef ons de vrede”.
“Ontferm U over ons”, “geef ons de vrede” zijn aanroepingen die, vanaf het bidden van het “Onze Vader” tot aan het breken van het Brood ons helpen onze ziel voor te bereiden op de deelname aan het eucharistisch Maal, bron van gemeenschap met God en met de broeders.
