In sommige gevallen verplicht de aandacht voor de eigen waardigheid en het welzijn van de kinderen een duidelijke grens te stellen aan buitensporige eisen van de ander, aan groot onrecht, geweld of een gebrek aan respect dat chronisch is geworden. Men moet erkennen dat

"er gevallen zijn waarbij een uit elkaar gaan onvermijdelijk is. Soms kan het zelfs moreel noodzakelijk worden, wanneer het er juist om gaat de zwakste partner of kleine kinderen te behoeden voor ernstigere wonden die door aanmatiging en geweld, vernedering en uitbuiting, desinteresse en onverschilligheid worden veroorzaakt." Paus Franciscus, Audiëntie, Sint Pietersplein, Het gezin - 20. Kwetsuren (I) (24 juni 2015), 4

In elke geval

"moet het uit elkaar gaan gezien worden als een laatste middel, nadat iedere andere redelijke poging zinloos is gebleken." H. Paus Johannes Paulus II, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de taken van het christelijk gezin in de wereld van deze tijd, Familiaris Consortio (22 nov 1981), 83

De Synodevaders hebben erop gewezen dat

"een bijzonder onderscheidingsvermogen onmisbaar is om hen die uit elkaar zijn gegaan, gescheiden, in de steek gelaten zijn, te begeleiden. Vooral moet het lijden –aanvaard en gerespecteerd worden van hen die ten onrechte moeten ondergaan dat ze uit elkaar gaan, scheiden of in de steek gelaten worden, of door mishandelingen van de echtgenoot gedwongen zijn het samenleven te verbreken. Vergeving voor geleden onrecht is niet gemakkelijk, maar het is een weg die de genade mogelijk maakt. Vandaar de noodzaak van een pastoraal van verzoening en bemiddeling door gespecialiseerde, in de bisdommen te vestigen adviescentra." Bisschoppensynodes, 3e Buitengewone Algemene Bisschoppensynode, Relatio Synodi - Familiesynode 2014 (18 okt 2014), 47

Tegelijkertijd

"dienen personen die gescheiden, maar niet opnieuw gehuwd zijn en vaak getuigen zijn van huwelijkse trouw, aangemoedigd te worden in de eucharistie het voedsel te vinden dat hen ondersteunt in hun toestand. De lokale gemeenschap en de herders moeten deze personen begeleiden met zorg, vooral wanneer er kinderen zijn of hun toestand van armoede ernstig is." Bisschoppensynodes, 3e Buitengewone Algemene Bisschoppensynode, Relatio Synodi - Familiesynode 2014 (18 okt 2014), 50

De mislukking van een huwelijk wordt veel traumatischer en pijnlijker, wanneer er armoede is, omdat men veel minder middelen heeft om het bestaan een nieuwe richting te geven. Een arm iemand die de beschermende omgeving van het gezin verliest, wordt dubbel blootgesteld aan hulpeloosheid en alle soorten gevaren voor zijn integriteit.

Het is belangrijk mensen die gescheiden zijn en een nieuwe verbintenis beleven, te laten voelen dat zij deel uitmaken van de Kerk, dat “zij niet geëxcommuniceerd zijn” en niet als zodanig worden behandeld, omdat zij altijd deel uitmaken van de kerkelijke Communio. Vgl. Paus Franciscus, Audiëntie, Aula Paulus VI, Het gezin - 21. Kwetsuren (II) (5 aug 2015), 3 Deze situaties 

"vereisen een aandachtige onderscheiding en een begeleiding met groot respect, waarbij ieder taalgebruik en iedere houding die hun het gevoel geeft gediscrimineerd te worden, vermeden dient te worden en hun deelname aan het leven van de gemeenschap bevorderd dient te worden. De zorg voor hen op zich nemen is voor de christengemeenschap geen verzwakking van haar geloof en haar getuigenis omtrent de onontbindbaarheid van het huwelijk, integendeel, juist in deze zorg brengt zij haar naastenliefde tot uitdrukking." Bisschoppensynodes, 3e Buitengewone Algemene Bisschoppensynode, Relatio Synodi - Familiesynode 2014 (18 okt 2014), 51 Vgl. Bisschoppensynodes, Relatio Finalis - Synode 2015 (24 okt 2015), 84

Anderzijds "heeft" een groot aantal Synodevaders

"de noodzaak onderstreept de procedures voor de erkenning van de zaken van nietigverklaring meer toegankelijk en soepeler, zo mogelijk kosteloos, te maken." Bisschoppensynodes, 3e Buitengewone Algemene Bisschoppensynode, Relatio Synodi - Familiesynode 2014 (18 okt 2014), 48

De traagheid van de processen veroorzaakt ongemak en vermoeit de mensen. Mijn twee recente documenten over deze materie Vgl. Paus Franciscus, Motu Proprio, De Heer Jezus, barmhartige rechter - Enkele aanpassingen van het kerkelijk wetboek aangaande het huwelijksrecht, Mitis Iudex Dominus Iesus (15 aug 2015) Vgl. Paus Franciscus, Motu Proprio, De milde en barmhartige Jezus - Inzake enkele aanpassingen in het kerkelijk wetboek van de Oosterse Kerken aangaande het huwelijksrecht, Mitis et Misericors Iesus (15 aug 2015) hebben tot een vereenvoudiging van de procedures, om te komen tot een eventuele nietigverklaring van het huwelijk, geleid.

hebben geleid tot een vereenvoudiging van de procedures van een eventuele nietigverklaring van een huwelijk. Hiermee heb ik ook “duidelijk” willen

"maken dat de bisschop zelf in zijn Kerk, waarover hij als herder en hoofd is aangesteld, juist hierom rechter is onder de aan hem toevertrouwde gelovigen." Paus Franciscus, Motu Proprio, De Heer Jezus, barmhartige rechter - Enkele aanpassingen van het kerkelijk wetboek aangaande het huwelijksrecht, Mitis Iudex Dominus Iesus (15 aug 2015). Preambule III

Daarom

"vormt het in praktijk brengen van deze documenten dus een grote verantwoordelijkheid voor de diocesane ordinaris, die geroepen is enkele zaken zelf te beoordelen en in ieder geval een gemakkelijkere toegang van de gelovigen tot gerechtigheid te garanderen. Dit houdt de voorbereiding in van voldoende personeel dat bestaat uit geestelijken en leken en dat zich op de eerste plaats wijdt aan deze kerkelijke dienst. Daarom zal het noodzakelijk zijn om aan gescheiden personen of paren in crisis een dienst van informatie, advies en bemiddeling, verbonden met de gezinspastoraal, ter beschikking te stellen, die ook de mensen zal kunnen opvangen met het oog op een onderzoek voorafgaand aan een huwelijksproces. Vgl. Paus Franciscus, Motu Proprio, De Heer Jezus, barmhartige rechter - Enkele aanpassingen van het kerkelijk wetboek aangaande het huwelijksrecht, Mitis Iudex Dominus Iesus (15 aug 2015), 2-3" Bisschoppensynodes, Relatio Finalis - Synode 2015 (24 okt 2015), 82

De Synodevaders hebben ook gewezen op

"“de gevolgen van het uit elkaar gaan of de scheiding voor de kinderen, die in elk geval de slachtoffers zijn van de situatie." Bisschoppensynodes, 3e Buitengewone Algemene Bisschoppensynode, Relatio Synodi - Familiesynode 2014 (18 okt 2014), 47

Welke overwegingen men ook wil inbrengen, zij zijn de eerste zorg, die door geen enkel belang of geen enkele doelstelling mag worden overschaduwd. Tot de gescheiden ouders richt ik dit verzoek:

"Neem het kind nooit, nooit in gijzeling! Jullie zijn door zeer veel moeilijkheden en om zeer veel redenen uit elkaar gegaan, het leven heeft jullie deze beproeving gegeven, maar laten de kinderen niet degenen zijn die de last van dit uit elkaar gaan dragen, laten zij niet gebruikt worden als gijzelaars tegen de andere partner, laten zij opgroeien, terwijl zij horen dat mama geen kwaad spreekt over papa, hoewel ze niet meer samen zijn, en dat papa geen kwaad spreekt over mama." Paus Franciscus, Audiëntie, Sint Pietersplein, Het gezin - 15. De opvoeding (20 mei 2015), 2

Het is onverantwoord het beeld van een vader of moeder te beschadigen met als doel de genegenheid van een kind te kopen, zich te wreken of zich te verdedigen, omdat dat het innerlijk leven van dat kind zal schaden en moeilijk te genezen wonden zal veroorzaken.

Hoewel de Kerk de conflictsituaties begrijpt die de echtgenoten moeten doormaken, mag zij niet ophouden de stem te zijn van de zwaksten, en dat zijn de kinderen, die vaak in stilte lijden. Vandaag

"vraag ik mij af of wij niet ondanks onze blijkbaar ontwikkelde gevoeligheid en al onze verfijnde psychologische analyses ook doof geworden zijn voor de wonden van de ziel van een kind. [...] Voelen wij het gewicht van de berg die de ziel van een kind verplettert in de gezinnen waar men elkaar slecht behandelt en elkaar kwaad doet tot aan het verbreken van de huwelijkse trouw toe?" Paus Franciscus, Audiëntie, Sint Pietersplein, Het gezin - 20. Kwetsuren (I) (24 juni 2015), 2

Deze slechte ervaringen dragen er niet toe bij dat die kinderen rijpen om in staat te zijn tot definitieve bindingen. Daarom moeten de Christengemeenschappen gescheiden ouders die een nieuwe verbintenis zijn aangegaan, niet in de steek laten. Integendeel, zij moeten hen in hun midden opnemen en begeleiden in hun opvoedkundige taak. Immers,

"hoe zouden wij deze ouders op het hart kunnen drukken alles eraan te doen hun kinderen tot een christelijk leven op te voeden door hun het voorbeeld van een overtuigd en in praktijk gebracht geloof te geven, als wij hen op een afstand zouden houden van het christelijk leven van de gemeenschap, als waren zij geëxcommuniceerd? Men moet ervoor zorgen niet nog andere lasten toe te voegen dan die de kinderen in deze situaties al moeten dragen!" Paus Franciscus, Audiëntie, Aula Paulus VI, Het gezin - 21. Kwetsuren (II) (5 aug 2015), 2

De wonden van de ouders helpen genezen en hen geestelijk een plaats bieden is ook een goed voor de kinderen, die behoefte hebben aan het familie-aspect van de Kerk, die hen moet opnemen bij deze traumatische ervaring. Scheiding is een kwaad en de groei van het aantal scheidingen is zeer verontrustend. Daarom is ongetwijfeld onze belangrijkste pastorale taak ten opzichte van de gezinnen de liefde te versterken en de wonden helpen genezen, zodat wij kunnen voorkomen dat dit drama van onze tijd zich uitbreidt.