21 november 1964
In deze ene en enige Kerk van God hebben reeds in het begin zich enkele scheuringen voorgedaan Vgl. 1 Kor. 11, 18-19 Vgl. Gal. 1, 6-9 Vgl. 1 Joh. 2, 18-19 , die de apostel scherp veroordeelt. Vgl. 1 Kor. 1, 11. vv Vgl. 1 Kor. 11, 22 In latere eeuwen echter zijn er grotere onenigheden ontstaan en hebben omvangrijke gemeenschappen zich afgescheiden van de volledige gemeenschap van de katholieke Kerk, soms niet zonder de schuld van mensen van beide partijen. Hen echter, die nu geboren worden in dergelijke gemeenschappen en er gevormd worden tot het geloof in Christus, kan men niet beschuldigen van de zonde van afscheiding, en de katholieke Kerk koestert jegens hen een broederlijke eerbied en liefde. Want zij, die in Christus geloven en geldig gedoopt zijn, hebben een zekere, zij het onvolmaakte, gemeenschap met de katholieke Kerk. Ongetwijfeld bestaan er, op grond van verschillen van allerlei aard, tussen hen en de katholieke Kerk, in de leer en soms ook in de discipline, en eveneens met betrekking tot de structuur van de Kerk, talrijke en soms ernstige beletselen voor een volledige kerkelijke gemeenschap, die de oecumenische beweging uit de weg tracht te ruimen. Toch worden deze mensen, door het geloof in het Doopsel gerechtvaardigd, in Christus ingelijfd Vgl. Concilie van Florence, Decreet, Sessio VIII - 8e Sessie: Decreet voor de Armeniërs, Exsultate Deo - Decretum pro Armenis (22 nov 1439), 4-6 en daarom dragen zij met recht de erenaam van Christen en worden zij door de kinderen van de katholieke Kerk met recht erkend als broeders in de Heer. Vgl. H. Augustinus, Enarrationes in Psalmos. Ps. 32, II, 29: PL 36, 299
Bovendien kunnen er onder de elementen of waarden, die alle samen de Kerk opbouwen en levend maken, verschillende, ja soms zeer vele en uitermate belangrijke worden aangetroffen buiten het zichtbaar geheel van de katholieke Kerk, zoals: het geschreven Woord van God, het genadeleven, het geloof, de hoop en de liefde, en andere innerlijke gaven van de Heilige Geest en zichtbare elementen. Al deze zaken, die van Christus voortkomen en tot Hem voeren, behoren rechtens tot de enige Kerk van Christus.
Ook zien wij, dat bij de van ons gescheiden broeders talrijke heilige handelingen van de christelijke godsdienst worden verricht, en deze kunnen op allerlei wijzen, volgens de verschillende situatie van iedere Kerk of gemeenschap, zeer zeker en werkelijk het genadeleven voortbrengen, en ze zijn een geschikte weg om de toegang tot de heilsgemeenschap te ontsluiten.
Daarom zijn ook de afgescheiden Kerken Vgl. 4e Concilie van Lateranen, Hfd 4. Over de hoogmoed van de Grieken ten opzichte van de Latijnen, Caput 4. De superbia Graecorum contra Latinos (11 nov 1215) Vgl. 2e Concilie van Lyon, 4e Zitting - Geloofsbelijdenis van Keizer Michael Palaiologos, Sessio IV - Professio fidei Michaelis Palaeologi (6 juli 1274) Vgl. Concilie van Florence, Bul, Sessio VI - 6e Zitting: Over de eenheid met de Grieken, Laetentur caeli - Decretum pro Graecis (6 juli 1439) en gemeenschappen, ofschoon zij volgens onze overtuiging bepaalde tekorten vertonen, geenszins zonder betekenis en waarde in het heilsmysterie. Want de Geest van Christus weigert niet, zich van haar te bedienen als heilsmiddelen, die hun kracht ontlenen aan de volheid zelf van genade en waarheid, aan de katholieke Kerk toevertrouwd.
Maar de van ons gescheiden broeders, hetzij individueel, hetzij collectief in hun gemeenschappen en Kerken, bezitten toch niet de eenheid, door Jezus Christus geschonken aan allen, die Hij heeft doen herboren worden en gezamenlijk tot leven heeft gewekt voor één lichaam en voor een nieuw leven, de eenheid, waarvan de Heilige Schrift en de eerbiedwaardige overlevering van de Kerk getuigen. Want alleen door de katholieke Kerk van Christus, die het algemeen heilsmiddel is, kan men deelachtig worden aan heel de volheid van de heilsmiddelen. Wij geloven nl., dat de Heer alle goederen van het nieuwe Verbond alleen aan het apostelcollege, met Petrus als hoofd, heeft toevertrouwd, en wel om op aarde het éne Lichaam van Christus te vormen, waarin allen, die reeds op enigerlei wijze deel uitmaken van het volk Gods, volledig moeten worden ingelijfd. En al blijft dit volk gedurende zijn aardse pelgrimstocht in zijn leden blootgesteld aan de zonde, toch groeit het in Christus en wordt het door God volgens zijn mysterievolle plannen met zachtheid geleid, om eens blij te komen tot de gehele volheid van de eeuwige heerlijkheid en het hemelse Jeruzalem.
Omdat iedere vernieuwing van de Kerk Vgl. 5e Concilie van Lateranen, Constitutie, Sessie 12 - Constitutie tot het opleggen van belastingen - sluiting van het Concilie, Sessio XII - Constituti (16 mrt 1517). Mansi 3Z, 988 B-C. wezenlijk bestaat in een grotere getrouwheid jegens haar roeping, ligt hierin ongetwijfeld de zin van de beweging tot eenheid. Christus roept de Kerk op haar aardse pelgrimstocht tot deze voortdurende hervorming, die zij als menselijke en aardse instelling steeds weer nodig heeft. Zou er dus door de tijdsomstandigheden op het gebied van het zedelijk leven, van de kerkelijke tucht of ook in de formulering van de leer goed te onderscheiden van de geloofsinhoud zelf iets in verval zijn geraakt, dan moet dit op het juiste ogenblik en op de vereiste manier worden gecorrigeerd.
Deze vernieuwing is daarom van grote oecumenische betekenis. In de verschillende uitingen van het kerkelijk leven, waarin de vernieuwing reeds gaande is, zoals de Bijbelse en liturgische beweging, de verkondiging van Gods woord en de catechese, het lekenapostolaat, de nieuwe vormen in het religieuze leven, de spiritualiteit van het huwelijk, de leer en de activiteit van de Kerk op sociaal gebied, moet men waarborgen en voortekenen zien van een gelukkige vooruitgang van het oecumenisme in de toekomst.
