7 december 1965
Om over te gaan tot praktische en meer urgente gevolgtrekkingen: het Concilie dringt aan op eerbied voor de mens; iedereen moet zijn naaste, zonder enige uitzondering, beschouwen als zijn ”ander ik”; hij moet vóór alles rekening houden met zijn leven en met de middelen, die nodig zijn om dat leven waardig te kunnen beleven Vgl. Jak. 2, 15-16 , anders wordt hij als de rijke, die niet de minste zorg toonde voor de arme Lazarus Vgl. Lc. 16, 18-31 .
Vooral tegenwoordig rust op ons de dwingende plicht om ons zelf de naaste te tonen van iedere mens, wie dan ook, en hem, waar wij hem op onze weg ontmoeten, metterdaad te helpen, of het nu gaat om een oude man, die door allen verlaten is, of om de buitenlandse arbeider, die onrechtvaardig veracht wordt, of om de ontheemde, of om het onwettig geboren kind, dat onverdiend moet lijden om de zonde, die het zelf niet bedreef, of om de hongerige, die een beroep doet op ons geweten en ons herinnert aan het woord van de Heer: ”Al wat gij gedaan hebt voor één dezer geringsten van mijn broeders, hebt gij voor Mij gedaan” (Mt. 25, 40).
Verder: Alles wat een aanslag betekent op het leven zelf, zoals iedere soort van doodslag, volkenmoord, abortus, euthanasie en ook vrijwillige zelfmoord; alles wat een aantasting inhoudt van de integriteit van de menselijke persoon, zoals verminkingen, fysieke of geestelijke folteringen, psychische dwangmiddelen; als wat de menselijke waardigheid kwetst, zoals mensonwaardige levensomstandigheden, willekeurige gevangenneming, deportatie, slavernij, prostitutie, handel in vrouwen en jonge mensen: of ook onterende arbeidsvoorwaarden die de arbeiders verlagen tot louter werktuigen om winst te maken, zonder respect voor hen als verantwoordelijke personen; al deze en dergelijke praktijken zijn inderdaad infaam. Zij zijn een aantasting van de menselijke beschaving en zij werpen meer een smet op hen die zich zo gedragen dan op hen die het onrecht hebben te verdragen. En zij zijn volledig in tegenspraak met de eer van de Schepper.
