Paus Franciscus - 8 december 2014
Als men het fenomeen van mensenhandel, illegale migratie en andere gekende en onbekende vormen van slavernij bekijkt, heeft men de indruk dat dit gebeurt met een algemene onverschilligheid.
Als dit helaas grotendeels waar is, zou ik toch willen herinneren aan het immense stille werk dat vele religieuze congregaties, vooral vrouwelijke, reeds vele jaren voor de slachtoffers verrichten. Deze instituten werken in moeilijke contexten, dikwijls door geweld beheerst, en proberen de onzichtbare ketenen te verbreken die de slachtoffers aan traficanten uitbuiters binden; ketenen van subtiele psychologische mechanismen die de slachtoffers afhankelijk maken van hun beulen door chantage en bedreiging van henzelf en hun verwanten, maar ook door materiële middelen zoals confiscatie van identiteitspapieren en fysisch geweld. De werking van religieuze congregaties draait hoofdzakelijk rond drie assen: hulp aan de slachtoffers, hun rehabilitatie vanuit psychologisch standpunt en opleiding, en hun reïntegratie in de samenleving van afkomst of oorsprong.
Dat immense werk dat moed, geduld en volharding vraagt, verdient de waardering van de hele Kerk en samenleving. Maar op zich alleen volstaat het natuurlijk niet om een einde te maken aan de plaag van uitbuiting van de menselijke persoon. Er is een drievoudig engagement nodig: op institutioneel vlak, door preventie en bescherming van de slachtoffers en door het juridisch optreden tegen de verantwoordelijken. Aangezien criminele organisaties gebruik maken van wereldwijde netwerken om hun doeleinden te bereiken, is ook een gezamenlijke en tevens globale inspanning vereist van de verschillende actoren waaruit de samenleving is samengesteld.
De Staten zouden erover moeten waken dat hun eigen nationale wetgeving inzake migratie, werkgelegenheid, adoptie, verplaatsing van ondernemingen en commercialisering van producten gefabriceerd door het exploiteren van werk, de waardigheid van de mens werkelijk respecteren. Rechtvaardige wetten zijn nodig, op de menselijke persoon gericht, die zijn fundamentele rechten verdedigen en herstellen waar zij geschonden werden, door het slachtoffer te rehabiliteren en zijn veiligheid te verzekeren; evenals doeltreffende controlemechanismen voor een correcte toepassing van deze normen die geen plaats laten voor corruptie en straffeloosheid. Het is tevens nodig dat de rol van de vrouw in de samenleving wordt erkend, ook door inspanningen op cultureel vlak en het vlak van de communicatie om de gehoopte resultaten te bereiken.
Intergouvernementele organisaties zijn, overeenkomstig het subsidiariteitsprincipe, geroepen om gecoördineerde initiatieven te nemen teneinde transnationale netwerken te bestrijden van de georganiseerde misdaad die mensenhandel en illegale migrantenhandel organiseren. Samenwerking op verschillende niveaus is noodzakelijk, met inbegrip van nationale en internationale instituten evenals van organisaties van de burgerlijke samenleving en de wereld der ondernemingen.
Ondernemingen Vgl. Pauselijke Raad "Justitia et Pax", De roeping van de ondernemingsleider. Een reflectie. (5 mrt 2013) hebben inderdaad de plicht aan hun werknemers waardige werkomstandigheden en passende lonen te waarborgen maar ook te waken dat geen vormen van slavernij of mensenhandel in de distributieketen voorkomen. De sociale verantwoordelijkheid van ondernemingen gaat gepaard met de sociale verantwoordelijkheid van de verbruiker. Inderdaad, elke persoon zou moeten beseffen dat “kopen niet slechts een economische handeling is maar ook steeds een morele handeling”. Paus Benedictus XVI, Encycliek, Liefde in Waarheid - Over de integrale ontwikkeling van de mens in liefde en waarheid, Caritas in Veritate (29 juni 2009), 66
Van hun kant hebben organisaties van de burgerlijke samenleving de plicht het geweten te sensibiliseren en te stimuleren tot de noodzakelijke stappen om de cultuur van de slavernij te dwarsbomen en te elimineren.
Door de pijnlijke kreet van de slachtoffers van mensenhandel en de stem van religieuze congregaties die hen naar hun bevrijding begeleiden, heeft de Heilige Stoel de laatste jaren de oproepen tot de internationale gemeenschap vermenigvuldigd opdat de verschillende actoren hun inspanningen zouden verenigen en samenwerken om aan deze plaag een einde te maken. Vgl. Paus Franciscus, Boodschap, Bij gelegenheid van de 103e sessie van de Internationale Arbeiders Organisatie, Aan de heer Guy Ryder, directeur-generaal van de ILO (22 mei 2014) Bovendien werden bepaalde ontmoetingen georganiseerd met als doel het fenomeen van mensenhandel zichtbaar te maken en de samenwerking tussen de verschillende actoren te vergemakkelijken – waaronder specialisten uit de academische wereld en internationale organisaties, politiediensten uit de verschillende landen van afkomst, transit en bestemming van migranten, en vertegenwoordigers van Kerkelijke groeperingen die zich voor de slachtoffers inzetten. Ik wens dat dit engagement de volgende jaren wordt vervolgd en versterkt.
