In de hedendaagse sociale context worden er vragen gesteld aan katholieke scholen in verband met de specifieke bijdrage die ze kunnen leveren. Dit is echter geen gemakkelijke taak: het is inderdaad het opkijken tegen steeds grotere obstakels. Katholieke scholen zien een steeds grotere aanwezigheid van studenten met verschillende nationaliteiten en religieuze geloven. In vele landen in de wereld hangen de meeste studenten een niet-katholieke religie aan en is het thema van de interculturele ontmoeting nu onvermijdelijk. Om te vermijden opgesloten te raken in ‘identiteit’ als doel op zich, moet onderwijskundige pedagogie rekening houden met de groeiende multireligieuze component binnen de samenleving, met de daaruit volgende nood om kennis te hebben van verschillende geloven en dialoog zowel met die geloven als met niet-gelovigen.

Het is belangrijk voor katholieke scholen om zich bewust te zijn van de risico’s die opkomen wanneer ze de redenen waarom ze bestaan uit het oog verliezen. Dat kan gebeuren wanneer, bijvoorbeeld, ze zonder na te denken zich aanpassen aan de verwachtingen van een samenleving gekenmerkt door individualisme en wedijver. Het kan ook gebeuren door bureaucratische formalisme, eisen zowel als van consumenten als van families, of de ongebreidelde zoektocht naar goedkeuring van buitenaf. Katholieke scholen zijn geroepen om een plichtsgetrouwe getuigenis af te leggen, door hun pedagogie die duidelijk wordt geïnspireerd door het Evangelie – a fortiori in een cultuur die eist dat scholen neutraal zijn en alle religieuze verwijzingen op het gebied van onderwijs uitbannen. Vgl. Congregatie voor de Katholieke Vorming, De katholieke school op de drempel van het derde millenium (28 dec 1997), 3 Katholieke scholen als zijnde katholiek worden niet gelimiteerd tot een vage christelijke inspiratie of een inspiratie gebaseerd op menselijke waarden. Ze hebben de verantwoordelijkheid om katholieke studenten, bovenop een grondige kennis van religie, de mogelijkheid aan te bieden om te groeien in een persoonlijke nabijheid met Christus en de Kerk. Eigenlijk “is het recht van individuen en gemeenschappen op godsdienstige vrijheid een van de fundamentele mensenrechten, hierbij ook refererend naar de internationale vrede ... Het wordt steeds belangrijker dit recht niet enkel vanuit een negatief oogpunt te verdedigen, als vrijheid van – bijvoorbeeld, verplichtingen of beperkingen die te maken hebben met de vrijheid om de eigen religie te kiezen – maar ook vanuit een positief oogpunt, in z’n verschillende uitdrukkingsvormen, als vrijheid voor – bijvoorbeeld, getuigenis afleggen van de eigen religie, de leerstellingen ervan bekend maken, zich engageren in activiteiten op het gebied van onderwijs en liefdadigheid die het mogelijk maken om de religieuze voorschriften na te volgen, en het bestaan en zich gedragen als sociale lichamen die gestructureerd zijn elk in overeenstemming met de geëigende doctrinele principes en institutionele doelen.” Paus Benedictus XVI, Boodschap, Wereld Vredesdag - 1 januari 2013, Zalig zij die vrede brengen (8 dec 2012), 4

De eerste verantwoordelijkheid van katholieke scholen is die van de getuigenis. Vgl. Congregatie voor de Katholieke Vorming, Samen onderwijzen in katholieke scholen: Een missie gedeeld tussen gewijde personen en de gelovige leken (8 sept 2007), 38 In de verschillende situaties die worden gecreëerd door verschillende culturen moet de christelijke aanwezigheid getoond worden en duidelijk gemaakt worden, deze dient zichtbaar, tastbaar en bewust te zijn. Vandaag zien katholieke scholen zich, door het gevorderd proces van secularisatie, geplaatst in missionaire situatie, zelfs in landen met een eeuwenoude christelijke traditie. De bijdrage die het katholicisme kan leveren aan het onderwijs en aan de interculturele dialoog zit hem in de verwijzing die het maakt naar het centraal staan van de menselijke persoon, die zijn of haar constitutief element heeft in relaties met anderen. Katholieke scholen vinden in Jezus Christus de basis van hun antropologisch en pedagogisch paradigma; ze moeten de ‘grammatica van de dialoog’ volgen, niet als een technische doelmatigheid, want dat wat ze te bieden heeft is primair gezien dat we ze in onszelf zijn. Congregatie voor de Katholieke Vorming, De Katholieke School (19 mrt 1977), 33-37