Zenon Kardinaal Grocholewski - 28 oktober 2013
De hierboven vermelde theologische en antropologische grondslagen leggen goede fundamenten voor een authentieke interculturele pedagogie, die, door zijn eigen aard, niet gescheiden kan worden van het begrijpen van de mens als persoon. Daarom zijn het op de eerste plaats niet culturen maar personen die in contact treden met elkaar – personen die geworteld zijn in hun eigen geschiedenis en relaties. Vandaar is het verstaan van interpersoonlijke relaties het pedagogische basisparadigma, als middel en doel van het ontwikkelen van de identiteit van een persoon. Dit paradigma volgt het idee van dialoog, zich ervan verzekerend dat het noch abstract noch ideologisch is, maar eerder gekenmerkt wordt door respect, begrip en wederzijdse dienstbaarheid. Dan wordt het gevoed door een idee van cultuur als zijnde gesitueerd in de geschiedenis en als dynamisch, waarbij geweigerd wordt de andere persoon in een soort culturele gevangenis te duwen. Tenslotte is het zich ervan bewust dat de relatieve aard van culturen niet hetzelfde is als relativisme; dit laatste respecteert verschillen maar scheidt deze tegelijk in autonome werelden, en beschouwt ze als geïsoleerd en ondoordringbaar. Ons paradigma wil eerder door welk middel dan ook een cultuur van dialoog voeden, een cultuur van begrip en wederzijdse transformatie om het gemeenschappelijk goed te bereiken.
Vanuit dit perspectief is het verstaan van interculturele relaties noch onderscheidend noch relativistisch. Het beschouwt culturen eerder als ingevoegd in de morele orde, waarin de fundamentele waarde vooreerst de menselijke persoon is. Dit basisfeit erkennen staat mensen van verschillende culturele werelden die in contact komen met elkaar toe om hun eerste gevoelens van bevreemding te overwinnen. Dit is niet zomaar een zaak van wederzijds respect: het proces impliceert dat de subjecten hun vooronderstellingen bevragen en dat iedereen het standpunt van de andere begrijpt en bediscussieert.
Vanuit een pedagogisch oogpunt vraagt de ontwikkeling van zo’n ingewikkeld thema de moed en de moeite om zich nog meer bewust te worden van deze complexe en in essentie multiculturele realiteit. In het bijzonder moet deze discussie in andere woorden gevoerd worden om op een meer intense en brede manier tot een gemeenschappelijk idee van onderwijs te komen. Inderdaad, men probeert tot een idee van onderwijs tot interculturele dialoog te komen, begrepen als de tocht van het individu naar wie hij moet zijn, met een visie op dialoog en wederzijds levenslang leren.