Vraag: Heiligheid, veel mensen denken tegenwoordig dat het te moeilijk is om voor het hele leven trouw te beloven; velen vinden dat de uitdaging om voor altijd samen te leven mooi is, maar te veeleisend, bijna onmogelijk. We vragen uw woorden om dit voor ons te verhelderen.

Antwoord van de Paus: Ik ben dankbaar om de getuigenis en om de vraag. Ik zal het uitleggen: ze hebben me de vragen van tevoren voorgelegd … begrijpt u? En ik heb ze dus kunnen overwegen en kunnen nadenken over een enigszins uitgebreid antwoord.

Het is belangrijk om jezelf af te vragen of het mogelijk is om “voor altijd” van de ander te houden. Dit is een vraag die gesteld moet worden: is het mogelijk om “voor altijd” van elkaar te houden? Vandaag de dag zijn zoveel mensen bang voor het maken van definitieve keuzes. Een jongen vroeg aan zijn bisschop: “ik wil graag priester worden, maar voor een periode van tien jaar.”  Hij was bang voor een definitieve keuze. Maar het is een algemene angst die past bij onze cultuur. Keuzes voor het leven maken lijkt onmogelijk. Tegenwoordig verandert alles snel; niets is lang blijvend… En die mentaliteit leidt ertoe dat zovelen die zich voorbereiden op het huwelijk zeggen: “we zijn bij elkaar zolang de liefde duurt.” En dan? Gegroet en vaarwel… en zo eindigt het huwelijk.

Wat verstaan we onder “liefde”? Is het alleen maar een gevoel, een psycho-fysieke staat? Natuurlijk, als het dat is, kan men niet op iets vasts bouwen. Maar als, in plaats daarvan, liefde een relatie is, dan is het een relatie die groeit, en we kunnen ook zeggen, bij wijze van voorbeeld, dat het als een huis gebouwd is. En dat huis is samen gebouwd, niet door iemand alleen! In dit geval betekent bouwen het koesteren en ondersteunen van groei. Beste verloofden, jullie bereiden jezelf voor om samen te groeien, dit huis te bouwen, voor altijd samen te leven. Je wilt dit niet bouwen op het zand van gevoelens die komen en gaan, maar op de rots van ware liefde, de liefde die van God komt. Het gezin komt voort uit deze onderneming van liefde die wil groeien, zoals een huis wordt gebouwd als een plaats van liefde, van hulp, van hoop, van steun. Zoals de liefde van God vast en eeuwigdurend is, zo willen we ook dat de liefde is, die het gezin sticht om vast en eeuwigdurend te zijn. Laten we onszelf alsjeblieft niet overwinnen door de “cultuur van het voorwaardelijke”! Die cultuur die tegenwoordig iedereen overheerst, die cultuur van het voorwaardelijke, is niet de weg!

Dus hoe wordt deze angst voor “altijd” genezen? Dat gebeurt dag na dag door onszelf toe te vertrouwen aan de Heer Jezus in een leven dat een dagelijkse geestelijke reis wordt, bestaande uit stappen – kleine stappen, stappen van gezamenlijke groei – bestaande uit de plicht om volwassen vrouwen en mannen in het geloof te worden. Want, geliefde verloofden, “altijd” is niet slechts een kwestie van tijd! Een huwelijk slaagt niet omdat we het alleen maar hebben volgehouden – de kwaliteit is belangrijk. De uitdaging voor christelijke echtgenoten is om samen te zijn en om elkaar voor altijd lief te kunnen hebben. Het wonder van de broodvermenigvuldiging komt in mij op: ook voor jullie kan de Heer liefde vermeerderen en het elke dag vers en goed aan jullie schenken. Hij heeft een oneindige voorraad! Hij schenkt jullie de liefde die de basis is van jullie vereniging en Hij vernieuwt het iedere dag, Hij versterkt het. En Hij vergroot het nog meer als het gezin zich uitbreidt met kinderen. Op deze reis is gebed altijd belangrijk en noodzakelijk. Hij voor jullie en jullie voor Hem en iedereen en de twee samen. Vraag Jezus om jullie liefde te vermeerderen. In het Onze Vader zeggen we: “Geef ons heden ons dagelijks brood.” Echtgenoten kunnen ook leren zo te bidden: “Heer, geef ons heden onze dagelijkse liefde,” want de dagelijkse liefde van echtgenoten is het brood, het ware brood van de ziel, die hen ondersteunt om verder te gaan. En het gebed: kunnen we proberen of het we kunnen zeggen? “Heer, geef ons heden onze dagelijkse liefde.” Allemaal samen!

{Allen zeggen: “Heer, geef ons heden onze dagelijkse liefde.”}

Nog een keer!

{Allen zeggen: “Heer, geef ons heden onze dagelijkse liefde.”}

Dit is het gebed van verloofden en echtgenoten. Leer ons elkaar lief te hebben, het goede te wensen voor elkaar! Hoe meer jullie je aan Hem toevertrouwen, hoe meer jullie liefde “voor altijd” zal zijn, vernieuwd kan worden en alle moeilijkheden kan overwinnen. Dat is wat ik had gedacht aan jullie te willen zeggen, in antwoord op jullie vraag. Dank jullie wel!

Vraag 2: Heiligheid, dagelijks samenleven is iets moois, het geeft vreugde en steun. Maar het is een uitdaging om tegemoet te treden. We geloven dat we moeten leren van elkaar te houden. Is er een “stijl” van leven voor een paar, een spiritualiteit van elke dag die we zouden kunnen leren? Kunt u ons hiermee helpen, Heilige Vader?

Paus antwoordt: Samenleven is een kunst, een geduldige, prachtige en fascinerende reis. Die eindigt niet als je elkaar gevonden hebt. In plaats daarvan begint het dan pas echt! Deze dagelijkse reis heeft regels die in die drie zinnen die jullie hebben genoemd kunnen worden samengevat, zinnen die ik zo vaak tegenover gezinnen heb herhaald: toestemming – dat wil zeggen: “Mag ik”, zoals jullie hebben gezegd – dank je en pardon.

“Mag ik – Toestemming?” Dit is het beleefde verzoek om het leven van de ander met respect en zorg binnen te treden. Het is noodzakelijk om te leren vragen: mag ik dit doen? Ben je tevreden als we het zo doen? Dat we dit ondernemen, dat we de kinderen zo opvoeden? Zou je uit willen vanavond? In het kort, toestemming vragen betekent beleefd het leven van anderen binnen te kunnen treden. Maar begrijp dit goed: beleefd het leven van anderen binnen te kunnen treden. En dat is niet makkelijk, dat is niet makkelijk. Soms gebruiken we in plaats ervan nogal zware middelen, alsof we bergschoenen aanhebben! Ware liefde dringt zich niet met strengheid en agressie op. In de Fioretti van Sint-Franciscus komen we deze uitdrukking tegen: “Weet dat beleefdheid één van de eigenschappen van God is … en beleefdheid is de zuster van de naastenliefde, die haat uitdooft en liefde bewaart” (Hoofdstuk 37). Ja, beleefdheid bewaart de liefde. En vandaag de dag is er in onze gezinnen, in onze wereld die zo vaak gewelddadig en arrogant is, behoefte aan veel meer beleefdheid. En dit kan thuis beginnen.

“Dank je.” Het lijkt makkelijk om dit te zeggen, maar we weten dat dat niet zo is… Maar het is wel belangrijk! We leren het aan kinderen, maar daarna vergeten we het! Dankbaarheid is een belangrijk gevoel! Ooit, in Buenos Aires, zei een oudere vrouw tegen mij: “dankbaarheid is een bloem die in edele aarde groeit.” Edelmoedigheid van de ziel is nodig om die bloem te laten groeien. Herinneren jullie je het Evangelie van Lukas? Jezus geneest tien melaatsen, en slechts één komt terug om Jezus te bedanken. En de Heer vraagt: “en waar zijn de andere negen?” Dit geldt ook voor ons: kunnen we danken? In jullie relatie, en later in jullie huwelijk, is het belangrijk om het bewustzijn in stand te houden dat de andere persoon een geschenk van God is, en voor Gods geschenken geef je dank! En deze innerlijke houding om elkaar voor alles te danken. Het is niet een vriendelijk woord om bij vreemden te gebruiken, om goed gemanierd te zijn. Het is nodig om “dank je ” tegen elkaar te kunnen zeggen, om goed samen verder te gaan in jullie huwelijksleven.

Ten derde: “Verontschuldigen.” We maken zoveel fouten in het leven. Wij allemaal. Is er misschien iemand hier die nog nooit een fout heeft gemaakt? Als die hier is, laat hem dan de hand opsteken: een persoon die nog nooit een fout heeft gemaakt? We maken ze allemaal! Iedereen! Misschien gaat er geen dag voorbij dat we niet één foutje maken. De Bijbel beweert dat de rechtvaardige man zeven keer per dag zondigt. En we maken dus fouten… Vandaar dan de noodzaak om dit simpele woordje te gebruiken: “sorry.” Over het algemeen is ieder van ons geneigd de ander te beschuldigen en onszelf te rechtvaardigen. Dat begon met onze vader Adam, toen God hem vroeg: “Adam, heb je gegeten van dat fruit?” “Ik? Nee! Zij gaf het aan me!” We beschuldigen de ander om maar geen “sorry” of “pardon” te hoeven zeggen. Het is een oud verhaal! Het is een instinct dat aan de wortel ligt van zo vele rampen. Laten we leren onze fouten te erkennen en om vergeving te vragen. “Het spijt me dat ik vandaag mijn stem verhief”; “Het spijt me dat ik voorbijliep zonder te groeten”; “Het spijt me dat ik te laat was,” “dat ik deze week zo stil ben geweest,”  als ik teveel heb gepraat zonder ooit te luisteren”; “Het spijt me dat ik het vergeten was”; “Het spijt me dat ik boos was en dat op jou afreageerde” … Er zijn zoveel “sorries” die we elke dag kunnen zeggen.

Een christelijk gezin groeit ook op deze manier. We weten allemaal dat het perfecte gezin niet bestaat, of de perfecte man, of de perfecte vrouw. We zullen het niet hebben over de perfecte schoonmoeder… Wij, zondaars, bestaan. Jezus, die ons goed kent, leert ons een geheim: sluit nooit een dag af zonder de ander om vergeving te vragen, zonder de vrede terug te laten keren in jullie huis, in jullie gezin. Ruzie tussen echtgenoten is gewoon, er is altijd wel iets, we hebben ruzie gemaakt… Misschien was je boos, misschien vloog er een bord door de lucht, maar weet alsjeblieft dit: sluit nooit de dag af zonder vrede te hebben gesloten! Nooit, nooit, nooit! Dit is een geheim, een geheim om liefde te bewaren, vrede te sluiten. Het is niet nodig om een mooie toespraak te houden....soms is een gebaar voldoende… vrede is gesloten. Sluit nooit… want als je de dag afsluit zonder vrede te sluiten is wat je vanbinnen meedraagt koud en hard en is het moeilijker om vrede te sluiten. Onthoud goed: sluit nooit de dag af zonder vrede te sluiten! Als we leren elkaar om vergeving te vragen en elkaar te vergeven, zal het huwelijk standhouden, zal het vooruitgaan. Wanneer oudere echtgenoten, die hun 50e huwelijksdag vieren, naar audiënties komen of naar de Mis hier in Sint-Martha, stel ik ze de vraag: "Wie heeft wie verdragen?" Dat is prachtig! Ze kijken elkaar allemaal aan, ze kijken mij aan, en ze zeggen me: “Allebei!” En dat is prachtig. Dat is een prachtige getuigenis!

Vraag 3: Heiligheid, in deze maanden zijn we bezig met zoveel voorbereidingen voor ons huwelijk. Kunt u ons wat advies geven om ons huwelijk goed te vieren?

De Paus antwoordt: Maak er een echt feest van – want het huwelijk is iets om te vieren – een christelijk feest, geen werelds feest. De meest diepgaande reden voor vreugde op die dag wordt aangegeven in het Evangelie van Johannes: herinneren jullie je het wonder op het huwelijksfeest in Kana? Op een gegeven moment was de wijn op en leek het feest verpest. Stel je voor het feest af te moeten sluiten met thee! Nee, dat gaat niet! Zonder wijn is er geen feest! Op voorstel van Maria openbaart Jezus zich voor het eerst op dat moment en geeft een teken: Hij verandert het water in wijn en redt hiermee het huwelijksfeest. Wat er tweeduizend jaar geleden in Kana gebeurde, gebeurt in feite in elk huwelijksfeest: wat jullie huwelijk volledig en diepgaand waar maakt zal de aanwezigheid van de Heer zijn, die zich openbaart en Zijn genade schenkt. Het is Zijn aanwezigheid die de “goede wijn  schenkt, Hij is het geheim van de ware vreugde, die werkelijk het hart verwarmt. Dat is de aanwezigheid van Jezus op het feest. Moge het een prachtig feest zijn, maar met Jezus! Niet met de geest van de wereld, nee! Dit voelen we wanneer de Heer er is.

Maar tegelijkertijd is het goed als jullie huwelijk(sdag) zinnig is en onderstreept wat werkelijk belangrijk is. Sommigen maken zich drukker om uiterlijke kenmerken, het banket, foto’s, kleding en bloemen. Die zijn belangrijk voor een feest, maar alleen als ze verwijzen naar de ware reden van de vreugde: de zegen van de Heer over jullie liefde. Zorg ervoor dat de uiterlijke tekenen van jullie feest, net zoals de wijn in Kana, de aanwezigheid van de Heer laten zien en jullie en iedereen aan de oorsprong en reden van jullie vreugde herinneren.

Maar er is nog iets anders dat jullie gezegd hebben dat ik zou willen aangrijpen, want ik wil het niet laten passeren. Het huwelijk is ook dagelijks werk; ik zou kunnen zeggen een ambacht, het werk van een goudsmid, want de man maakt het zijn taak om zijn vrouw meer vrouw te laten zijn, en de vrouw heeft de taak haar man meer man te laten zijn. Om ook in menselijkheid te groeien, als man en als vrouw. En dit gebeurt tussen jullie onderling. Dat heet samen groeien. Dat komt niet uit de lucht vallen! De Heer zegent het, maar het komt voort uit jullie handen, uit jullie houding, uit jullie manier van leven, uit jullie manier van van elkaar houden. Laat jezelf en elkaar groeien! Handel steeds zo zodat de ander groeit. Werk hieraan. En zo, ik weet het niet, maar ik denk als jullie op een dag ergens in jullie land de straat opgaan, de mensen zullen zeggen: “Kijk eens naar haar, wat een prachtige vrouw, hoe sterk ze is!” … “Met zo’n man kun je dat wel snappen!” En ook tegen jullie: “Kijk eens hoe hij is! Met zo’n vrouw snap je dat wel!” Dit moet je bereiken: elkaar samen in liefde laten groeien. En de kinderen zullen dit erfgoed hebben: een vader en een moeder te hebben gehad die samen groeiden, die elk de ander meer een man en meer een vrouw maakten!