Het huidige panorama van de opvoeding is enigszins complex en veranderlijk. Er zijn streken waar het katholieke geloof grote instemming blijft vinden, maar waar het aantal kinderen en jongeren die geboren en opgegroeid zijn in gewone gezinnen, een duidelijke daling vertoont. In andere streken moeten de particuliere Kerken andere opvoedkundige uitdagingen trotseren in een context waarin de buitenechtelijke vormen van samenleven, homoseksualiteit of burgerlijke huwelijken niet geoorloofd zijn, hoewel de Kerk echter in verschillende gradaties deze moeilijke of ongeordende toestanden intussen overal tegenkomt. Dit verschijnsel neemt toe ook daar waar de tegenwoordigheid van gezinnen met twee ouders die regulier verenigd zijn in een kerkelijk huwelijk, nog aanzienlijk is.

Uit de antwoorden komen naar aanleiding van ongeordende toestanden en hun invloed op de opvoeding drie elementen naar voren. Omtrent de verbintenissen tussen personen van hetzelfde geslacht constateert men uit de antwoorden dat deze, nog tot “liberaal-progressieve” landen beperkte realiteit voor het ogenblik geen specifieke pastorale vragen oproept. Er is reeds gewezen op enkele pastorale aanwijzingen aan het einde van deel twee. Een tweede element dat in overweging moet worden genomen, is het huidige bestaan en toenemen van eenoudergezinnen: vaak betreft het moeders die in armoedige omstandigheden voor hun kinderen moeten zorgen. Het verschijnsel stelt vooral vragen aan de fijngevoeligheid van de Kerken van Latijns-Amerika en van Azië, waar niet zelden deze moeders gedwongen worden de opvoeding van de kinderen toe te vertrouwen aan de familieclan. Op de derde plaats is in het Zuiden van de wereld het verschijnsel van de “straatkinderen” zeer belangrijk: zij worden door de ouders in moeilijkheden aan hun lot overgelaten, zijn wees door de gewelddadige dood van hun ouders, soms worden zij toevertrouwd aan hun grootouders.