Het samenleven ad experimentum beantwoordt zeer vaak aan vrije feitelijke verbintenissen, zonder burgerlijke of religieuze erkenning. Men moet er rekening mee houden dat de burgerlijke erkenning van die vormen in enkele landen niet gelijkstaat met het huwelijk, daar er een specifieke wetgeving bestaat voor feitelijke verbintenissen. Desondanks groeit het aantal koppels die om geen enkele vorm van registratie vragen. In de westelijke landen - zo merkt men op - ziet de maatschappij deze situatie intussen niet meer als problematisch. In andere (bijvoorbeeld in de Arabische landen) blijft integendeel een huwelijk zonder burgerlijke en religieuze erkenning zeer zeldzaam. Onder de motieven voor een dergelijke situatie wijst men hoofdzakelijk in de westerse landen op het ontbreken van hulp door de staat, waarvoor het gezin niet meer een bijzondere waarde heeft; de opvatting over liefde als een privéaangelegenheid zonder publieke rol; het ontbreken van gezinspolitiek, waardoor men huwen ziet al een economisch verlies. Een bijzonder probleem vormen de immigranten, vooral wanneer zij illegaal zijn, omdat zij vrezen als zodanig te worden geïdentificeerd op het ogenblik dat zij publieke erkenning van hun huwelijk zouden willen.

In verband met de levenswijze in het Westen, die echter ook verspreid is in andere landen, verschijnt het idee van vrijheid dat de huwelijksband ziet als een verlies van de vrijheid van de persoon; hier is de geringe vorming van de jongeren van invloed die denken dat een liefde voor het hele leven niet mogelijk is; bovendien promoten de media op grote schaal die levensstijl onder de jongeren. Dikwijls zijn samenleven en vrije verbintenissen een symptoom van het feit dat jongeren ernaar streven hun jeugd te verlengen en denken dat het huwelijk te verplichtend is, zij hebben angst voor een avontuur dat te groot voor hen is. Vgl. Paus Franciscus, Toespraak, Ontmoeting met ca. 25.000 verloofden - Sint Pietersplein, Drie vragen over het huwelijk (14 feb 2014)

Bij de mogelijke lijnen van pastoraal handelen in dezen houdt men het voor essentieel de jongeren te helpen om uit een romantische visie op de liefde te komen, die alleen maar wordt opgevat als een intens gevoel voor een ander en niet als een persoonlijk antwoord aan iemand anders, binnen een gemeenschappelijk levensplan, waarin zich een groot mysterie en een grote belofte openbaart. De pastorale trajecten moeten de opvoeding tot affectiviteit op zich nemen, in met een proces dat ver teruggaat en reeds in de jeugd begint, evenals ook de steun aan de jongeren in de fases van de verloving door het gemeenschappelijk en liturgisch belang ervan te tonen. Men moet hun leren zich te openen voor het mysterie van de Schepper, dat zichtbaar wordt in hun liefde, opdat zij de reikwijdte van hun consensus begrijpen; het is noodzakelijk de band tussen gezin en maatschappij te herstellen om uit een geïsoleerde visie op de liefde te komen; ten slotte moet op de jongeren de zekerheid overgedragen worden dat zij niet alleen zijn bij het stichten van een eigen gezin, omdat de Kerk hun terzijde staat als “een gezin van gezinnen”. Wat dit betreft, is de dimensie van de “begeleiding” van beslissende betekenis, waardoor de Kerk zich laat zien als een liefhebbende tegenwoordigheid die in het bijzonder de zorg op zich neemt voor de verloofden door hen te bemoedigen onder elkaar en met anderen tochtgenoten te worden.