Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

In de antwoorden wordt er unaniem gewezen op de invloed van het werk op het evenwicht binnen het gezin. Op de eerste plaats wijst men op de moeilijkheid om het gemeenschappelijk gezinsleven te organiseren in de context van een overheersende invloed van het werk, dat van het gezin steeds meer flexibiliteit vraagt. Het ritme van het werk is intens en in sommige gevallen uitputtend; de vaak te lange werktijden strekken zich soms ook uit tot de zondag: dit alles belemmert de mogelijkheid samen te zijn. Door een steeds onrustiger leven worden de momenten van rust en intimiteit in het gezin schaars. In enkele streken wordt de prijs benadrukt die door het gezin wordt betaald voor de economische groei en ontwikkeling, waarbij dan nog het nog grotere effect komt van de gevolgen die teweeg worden gebracht door de economische crisis en de instabiliteit van de arbeidsmarkt. De groeiende onzekerheid betreffende werk heeft samen met de groei van de werkeloosheid en de daaruit voortvloeiende noodzaak zich verder te moeten verplaatsen om werk te vinden een zware terugval op het gezinsleven. Dit brengt onder andere een losser worden van de relaties, een voortschrijdende isolering van mensen met de daaruit voortvloeiende groei van ongerustheid met zich mee.

In de dialoog met de staat en de daarvoor verantwoordelijke openbare instellingen verwacht men van de Kerk een activiteit van concrete steun voor waardig werk, eerlijke lonen, een belastingpolitiek ten gunste van het gezin, evenals het opgang brengen van hulp aan gezinnen en kinderen. Wat dit betreft, wijst men op het herhaaldelijk ontbreken van wetten die het gezin op het gebied van werk en in het bijzonder de werkende jonge moeder beschermen. Men constateert bovendien dat het terrein van de steun en de inzet van staatswege ten gunste van het gezin een gebied is waarop gemeenschappelijk handelen, evenals het scheppen van netwerken met organisaties die dezelfde doeleinden nastreven, raadzaam en vrucht baar is.

Met betrekking tot het gebied van de arbeid wordt ook de invloed onderstreept die migratie op de gezinsstructuur heeft: om het hoofd te bieden aan de problemen van levensonderhoud zien vaders en in toenemende mate ook moeders zich gedwongen het gezin te verlaten om redenen van werk. De afwezigheid van een ouder heeft ernstige gevolgen zowel voor het evenwicht in het gezin als voor de opvoeding van de kinderen. Tegelijkertijd herinnert men eraan hoe het sturen van geld naar het gezin door de afwezige ouder een soort afhankelijkheid bij de andere gezinsleden teweeg kan brengen. Met betrekking tot deze situatie wijst men op de noodzaak om gezinshereniging te faciliteren door middel van het bevorderen van een adequate politiek.

In de antwoorden en opmerkingen wordt herhaaldelijk en op brede schaal verwezen naar de behoeftige economische omstandigheden die de gezinnen in hun greep hebben, evenals naar het gebrek aan materiële middelen, de armoede en de strijd om het bestaan. Het gaat om een wijd verbreid verschijnsel dat niet alleen de ontwikkelingslanden betreft, maar ook nadrukkelijk vermeld wordt in Europa en Noord-Amerika. Men constateert hoe in gevallen van uiterste en groeiende armoede het gezin moet vechten voor zijn bestaan, waarop het het grootste gedeelte van zijn energie concentreert. In enkele opmerkingen vraagt men om een krachtig profetisch woord van de Kerk met betrekking tot de armoede, die het gezinsleven zwaar op de proef stelt. Een Kerk “die arm en voor de armen is”, zo wordt gesteld, zou niet mogen nalaten op dit terrein haar stem luid te laten horen.

Onder de verschillende vormen van druk op het gezin wordt voortdurend ook het consumptsme genoemd, dat een zware terugslag heeft op de kwaliteit van de relaties in het gezin, die steeds meer gericht zijn op het hebben in plaats van op het zijn. De consumptistische mentaliteit wordt in het bijzonder in Europa vermeld met betrekking tot een “kind, koste wat het kost” en de daaruit voortvloeiende methodes van kunstmatige voortplanting. Bovendien wordt er herinnerd aan carrièrezucht en competitiviteit als kritieke situaties die het gezinsleven beïnvloeden. Vooral in het Westen wordt een privatisering van het leven, het geloof en de ethiek onderstreept: men kent aan het geweten en de individuele vrijheid de rol van absolute instantie van waarden toe, die goed en kwaad bepaalt. Bovendien vermeldt men de invloed van een cultuur “van het gevoel” en van het kortstondige. Wat dit betreft, worden de uitdrukkingen van Paus Franciscus aangehaald aangaande de cultuur van het voorlopige en de afval, die een sterke invloed heeft op de broze standvastigheid van affectieve relaties en vaak de oorzaak is van diep onbehagen en onbestendigheid van het gezinsleven.

Herhaaldelijk en geografisch wijd verbreid blijkt in de antwoorden de vermelding van seksuele schandalen binnen de Kerk (in het bijzonder pedofilie) belangrijk, maar ook in het algemeen die van een negatieve ervaring met de geestelijkheid of enkele andere personen. Vooral in Noord-Amerika en in Noord-Europa wordt een aanzienlijk verlies aan morele geloofwaardigheid ten gevolge van seksuele schandalen aangeklaagd. Hierbij komt nog de soms opzichtig welgestelde levenswijze van priesters, evenals de incoherentie tussen hetgeen ze leren en hoe ze leven. Bovendien wordt het gedrag van de gelovigen vermeld die hun geloof beleven en praktiseren “op een theatrale manier” en zo ontrouw worden aan de waarheid en nederigheid die door een evangelische geest worden vereist. In het bijzonder wordt onderstreept dat men een afwijzing waarneemt van mensen die uit elkaar zijn gegaan of gescheiden zijn, of van alleenstaande ouders van de kant van sommige parochiegemeenschappen, evenals een onbuigzame en weinig fijngevoelige houding van priesters of meer in het algemeen de houding van de Kerk, in veel gevallen ervaren als buitensluitend en niet die van een Kerk die begeleidt en steunt. In deze zin voelt men de behoefte aan een open en positieve pastoraal die in staat is weer vertrouwen te geven in het instituut door middel van een geloofwaardig getuigenis van zijn leden.