Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

Daarmee kom ik op het tweede grote thema, dat zich uitstrekt over het voorbije jaar van Assisi tot aan de Synode over de Nieuwe Evangelisatie - de kwestie van dialoog en verkondiging. Laten we eerst spreken over de dialoog. Ik zie voor de Kerk in onze tijd vooral drie dialoogterreinen waar ze in de worsteling om de mens en zijn mens-zijn aanwezig moet zijn: de dialoog met de staten; dialoog met de samenleving en daaraan verbonden de dialoog met de culturen en met de wetenschap, en ten slotte de dialoog met de religies. In al deze dialogen, spreekt de Kerk vanuit het Licht dat het geloof haar schenkt. Ze belichaamt echter tegelijk het geheugen van de mensheid, dat vanaf de aanvang, door alle tijden heen, het geheugen is van de ervaringen en het lijden van de mensheid, waarin ze het mens-zijn leerde, haar grenzen en haar grootheid, haar mogelijkheden en haar beperkingen. De cultuur van de humaniteit, waarvoor ze instaat, is gegroeid uit de ontmoeting tussen Gods openbaring en het menselijk bestaan. De Kerk vertegenwoordigt het geheugen van het mens-zijn tegenover een beschaving van het vergeten, die alleen nog maar zich zelf en de eigen maatstaven kent. Maar zoals een mens zonder geheugen zijn identiteit verliest, zo verliest ook een mensheid zonder geheugen haar identiteit. Wat de Kerk onthult werd in de ontmoeting van de openbaring en de menselijke ervaring, overstijgt weliswaar het bereik van het eigen verstand, maar is geen afzonderlijke wereld, waarmee de niet gelovigen niets van doen zouden hebben. In het mee-denken en mee-verstaan van de mens verbreedt het de horizon van de rede en gaat daarmee ook diegenen aan, die het geloof van de Kerk niet kunnen delen. In de dialoog met de staat en met de samenleving heeft de Kerk voor individuele vraagstukken zeker geen kant-en-klare oplossingen achter de hand. Ze zal met de andere maatschappelijke krachten zoeken naar die antwoorden die het meeste recht doen aan de juiste maat van mens-zijn. Wat ze heeft onderkent als constitutieve en niet-onderhandelbare kernwaarden van het mens-zijn, daarvoor moet ze met grote helderheid opkomen. Daar moet ze er alles aan doen, om overtuiging te doen postvatten, die dan tot politiek handelen kan worden.