Video

Dierbare broeders en zusters,

De centrale vraag die wij ons vandaag stellen is deze: hoe God in onze tijd ter sprake brengen? Hoe het Evangelie meedelen om te weg vrij te maken voor de heilzame waarheid, in harten die dikwijls gesloten zijn en in geesten die dikwijls verstrooid zijn door de zo vele schitteringen van onze samenleving. De evangelisten zeggen ons dat Jezus zelf zich deze vraag gesteld heeft toen Hij het Rijk Gods verkondigde: “Welke vergelijking kunnen we vinden voor het Rijk Gods en in welke gelijkenis zullen we het voorstellen?” (Mc. 4, 30). Hoe God vandaag ter sprake brengen? Het eerste antwoord is dat wij over God kunnen spreken omdat Hij met ons gesproken heeft. De eerste voorwaarde om over God te spreken is dus luisteren naar wat Hij over zichzelf gezegd heeft. God heeft met ons gesproken! God is dus geen verre hypothese over het ontstaan van de wereld; Hij is geen wiskundige intelligentie ver weg van ons. God stelt belang in ons, Hij bemint ons, Hij is persoonlijk in de realiteit van onze geschiedenis binnengekomen, Hij heeft zichzelf meegedeeld tot in de menswording toe. God is dus een werkelijkheid van ons leven, Hij is zo groot dat Hij zelfs tijd voor ons heeft, zich met ons bezighoudt. In Jezus van Nazareth ontmoeten wij Gods gelaat, die uit de hemel is neergedaald om zich in de mensenwereld onder te dompelen en ons de levenskunst aan te leren, de weg naar geluk; om ons van zonde te bevrijden en tot kinderen van God te maken Vgl. Ef. 1, 5 Vgl. Rom. 8, 14 . Jezus is gekomen om ons te verlossen en de goede weg van het Evangelie te tonen.

Over God spreken, betekent vooreerst, goed voor de geest hebben wat we aan de mannen en vrouwen van onze tijd moeten brengen: geen abstracte God, geen hypothese, maar een concrete God, een God die bestaat, die de geschiedenis is binnengekomen en aanwezig is, de God van Jezus Christus, als antwoord op de fundamentele vraag: waarom leven en hoe? Spreken over God vraagt daarom vertrouwd te zijn met Jezus en Zijn Evangelie, het veronderstelt persoonlijke en reële kennis van God en grote geestdrift voor Zijn heilsplan, zonder toe te geven aan de bekoring van succes, maar de methode volgend van God zelf. De methode van God is die van de nederigheid: God heeft zich tot één van de onzen gemaakt; het is de methode die zich in de menswording verwezenlijkt heeft, in het eenvoudige huis van Nazareth en in de grot van Bethlehem, de methode van het mosterdzaadje. Men moet de nederigheid van de kleine stapjes niet vrezen en vertrouwen hebben in het gist dat het deeg doordringt en het op een geheimvolle manier doet rijzen Vgl. Mt. 13, 33 . Om God in de evangelisatie onder de leiding van de Heilige Geest ter sprake te brengen, is het nodig de eenvoud te hervinden, terug te komen tot de essentie van de verkondiging: de Blijde Boodschap van een God die reëel en concreet is, een God die belang stelt in ons, een God die Liefde is en ons in Jezus Christus nabij komt tot op het kruis en die ons in de verrijzenis hoop geeft en ons opent voor een leven zonder einde, het eeuwige leven. De uitzonderlijke specialist in het communiceren, die de heilige Paulus was, geeft ons met grote eenvoud, een les die rechtstreeks naar de kern van het geloof gaat. Hij schrijft in zijn eerste brief aan de Korintiërs: “En wat mijzelf betreft, broeders, toen ik u het getuigenis van God kwam verkondigen, deed ik dat niet met vertoon van welsprekendheid of geleerdheid. Ik had mij voorgenomen u geen enkele wetenschap te brengen dan die van Jezus Christus en zijn kruis” (1 Kor. 2, 1-2). Bijgevolg, de eerste werkelijkheid is dat Paulus niet over een filosofie spreekt die hij wil ontwikkelen, niet over ideeën die hij ergens gevonden heeft of uitgevonden, maar over een werkelijkheid in zijn leven, over God die in zijn leven gekomen is, een reële en levende God die met hem gesproken heeft en die met ons zal spreken; hij spreekt over de gekruisigde en verrezen Christus. De tweede werkelijkheid is dat Paulus zichzelf niet zoekt, hij zoekt geen kring van bewonderaars rond zich en wil evenmin de geschiedenis ingaan als hoofd van een hoogstaande school in kennis, hij zoekt zichzelf niet. Paulus verkondigt Christus en wil mensen winnen voor de ware en werkelijke God. Hij spreekt alleen vanuit het verlangen te spreken over Degene die in zijn leven gekomen is en die het ware leven is, die Hem op de weg naar Damascus veroverd heeft. Over God spreken wil dus zeggen, plaats maken voor Degene die Hem ons laat kennen, die voor ons Zijn gelaat van liefde openbaart; dat betekent zichzelf onteigenen en zich aan Christus aanbieden, ervan bewust dat niet wij de anderen voor God kunnen winnen, maar dat wij hen van God zelf moeten verwachten, Hem aanroepen opdat Hij ze ons geeft. Over God spreken komt altijd voort uit luisteren, uit onze kennis van God die voortkomt uit vertrouwelijkheid met Hem, in een leven van gebed en volgens Zijn Catechismus-Compendium
Tien Geboden
().

Volgens de heilige Paulus, is doorgeven van het geloof, niet het brengen van zichzelf maar open en publiek zeggen wat hij gezien en gehoord heeft toen hij Christus ontmoette, wat hij ervaren heeft in zijn leven dat van nu af door deze ontmoeting getransformeerd is: het is de Jezus brengen die hij in zich aanwezig weet en die de ware richting van zijn leven geworden is, om iedereen te laten begrijpen dat Jezus nodig is voor de wereld en doorslaggevend voor de vrijheid van elke mens. De apostel stelt zich niet tevreden met het verkondigen van woorden, hij betrekt heel zijn bestaan in het grote geloofswerk. Om over God te spreken moet men plaats voor Hem maken, erop vertrouwend dat Hij in onze zwakheid optreedt: zonder vrees plaats voor Hem maken, in eenvoud en vreugde, met de diepe overtuiging dat hoe meer wij Hem in het midden plaatsen, en niet onszelf, des te meer ons mededelen vrucht zal dragen. En dat geldt ook voor de christengemeenschappen: zij zijn geroepen om de transformerende werking van Gods genade te tonen, door hun individualisme te overstijgen, hun afgeslotenheid, egoïsme, onverschilligheid en door dagelijks Gods liefde in de omgang te beleven. Laten wij ons afvragen of onze gemeenschappen dat werkelijk zijn. Wij moeten ons op weg begeven om altijd en werkelijk zo te worden, verkondigers van Christus en niet van onszelf.

Nu moeten wij ons afvragen hoe Jezus communiceerde. Jezus sprak over Zijn Vader - Abba - en over het Rijk Gods, met een blik vol medelijden naar de lasten en moeilijkheden van het leven. Hij spreekt met grote zin voor realisme en, ik zou zeggen, het wezenlijke van Jezus’ verkondiging is dat Hij de wereld transparant maakt en dat ons leven waarde heeft voor God. Jezus toont dat Gods gelaat in de wereld en de schepping verschijnt en Hij toont ons ook hoe God aanwezig is in de dagelijkse gebeurtenissen van ons leven. Dat is zo in de parabels over de natuur, het mosterdzaadje, het veld waarop gezaaid wordt, maar evenzo in ons leven als we denken aan de verloren zoon, Lazarus of andere parabels van Jezus. In de Evangelies zien wij hoe Jezus belang stelt in elke situatie, Hij dompelt zich onder in de werkelijkheid van de mannen en vrouwen van Zijn tijd, met een totaal vertrouwen in de hulp van Zijn Vader. God is werkelijk in de geschiedenis aanwezig, weliswaar verborgen, maar we kunnen Hem ontmoeten als we aandachtig zijn. En de leerlingen die met Jezus leven, de menigte die Hem ontmoet, zien Zijn reactie op de meest verscheiden problemen; zij zien hoe Hij spreekt, hoe Hij zich gedraagt; zij zien in Hem de werking van de Heilige Geest, Gods werking. Verkondiging en leven vermengen zich in Hem: Jezus treedt op en onderricht, en gaat altijd uit van een vertrouwelijke relatie met God Zijn Vader. Deze stijl wordt een essentiële aanwijzing voor ons, gelovigen: onze manier van leven in geloof en naastenliefde wordt een manier om in het huidige moment over God te spreken; een leven in Christus toont de geloofwaardigheid, het realisme van wat wij met woorden zeggen; het zijn niet alleen woorden, maar zij tonen de werkelijkheid, de echte werkelijkheid. Op dit punt moeten wij aandacht hebben voor de tekenen van de huidige tijd, dat wil zeggen de mogelijkheden, verlangens, hindernissen onderscheiden die men in de huidige cultuur tegenkomt, vooral het verlangen naar authenticiteit, de dorst naar transcendentie, de gevoeligheid voor het behoud van de schepping, en zonder vrees het antwoord meedelen dat het geloof in God biedt. Het Jaar van het Geloof is een gelegenheid om met verbeelding die door de Heilige Geest bezield wordt, nieuwe wegen te ontdekken op persoonlijk en gemeenschappelijk vlak, opdat de kracht van het Evangelie overal levenswijsheid en levensoriëntatie wordt.

Ook in onze tijd is het gezin een bevoorrechte plaats om God ter sprake te brengen, de eerste school in het doorgeven van het geloof aan de nieuwe generaties. Het Tweede Vaticaans Concilie spreekt over de ouders als over de eerste Godsgezanten Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 11 Vgl. 2e Vaticaans Concilie, Decreet, Over het lekenapostolaat, Apostolicam Actuositatem (18 nov 1965), 11, die geroepen zijn om hun zending te herontdekken door hun verantwoordelijkheid op te nemen in de opvoeding, in het openen van het geweten van de kleintjes voor Gods liefde, als een fundamentele dienst aan hun leven, als eerste catechisten en leraars in het geloof voor hun kinderen. Het is hierbij vooral belangrijk waakzaam te zijn, dat wil zeggen de gunstige gelegenheden weten aan te grijpen om in het gezin gesprek op gang te brengen over het geloof en kritische reflectie over de talrijke invloeden waaraan kinderen onderworpen zijn. Deze aandacht van de ouders veronderstelt ook gevoeligheid voor de religieuze vragen die in de geest van kinderen kunnen leven, soms zichtbaar, soms verborgen. En dan, de vreugde: het doorgeven van het geloof moet altijd een toonaard van vreugde hebben. Het is de Paasvreugde die de werkelijkheid van verdriet, lijden, vermoeidheid, moeilijkheden, onbegrip en dood niet verzwijgt of verbergt, maar die criteria kan aanreiken om alles te interpreteren in het perspectief van de christelijke hoop. Het goede leven van het Evangelie is juist die nieuwe kijk, de bekwaamheid om elke situatie met Gods ogen te zien. Het is belangrijk alle gezinsleden te helpen begrijpen dat het geloof geen last is, maar de bron van diepe vreugde, en Gods werking op te merken, de aanwezigheid te erkennen van het goede dat geen opzien baart; het geloof biedt waardevolle oriëntaties om een goed leven te leiden. Tenslotte, de bekwaamheid om te luisteren en de dialoog aan te gaan: het gezin moet een midden zijn waarin men leert samen te zijn, geschillen te overstijgen door onderlinge dialoog die bestaat uit luisteren en spreken, waar men leert elkaar te begrijpen en lief te hebben, om voor elkaar een teken te zijn van Gods barmhartige liefde.

God ter sprake brengen wil dus zeggen door woord en leven laten begrijpen dat God geen concurrent is van ons leven, doch eerder Degene die er borg voor staat, Degene die borg staat voor de grootheid van de mens. Zo komen wij terug bij het begin: over God spreken is meedelen, krachtig en eenvoudig, door woord en leven, wat essentieel is: de God van Jezus Christus, de God die ons zo een grote liefde getoond heeft dat Hij voor ons mens werd, stierf en verrees; deze God die vraagt Hem te volgen en ons door Zijn immense liefde te laten omvormen om ons leven en onze relaties te vernieuwen; deze God die ons de Kerk gegeven heeft, opdat wij samen op weg zouden gaan met Zijn woord en sacramenten, om de Stad der mensen te vernieuwen, zodat zij Gods Stad zou worden.

Zie ook:

Samenvatting