Wanneer we onze blik richten op het
Tweede Vaticaans Concilie, dan zien we dat er op dat moment van de voortgang van de Kerk geen bijzondere geloofsdwalingen te corrigeren of te veroordelen waren, en er waren ook geen speciale vragen omtrent de leer of de discipline op te helderen. Daarom kan men begrijpen, dat de kleine groep van kardinalen, die in de Kapittelzaal van het Benedictinessenklooster van de Heilige Paulus buiten de muren aanwezig waren toen de zalige Johannes XXIII op 25 januari 1959 de
H. Paus Johannes XXIII - Toespraak
Aankondiging diocesane Synode, Oecumenisch Concilie en aanpassing Kerkelijk wetboek
Tot college van kardinalen op het feest van St. Paulus-bekering - Vespers in de St. Paulus-buiten-de-Muren, Rome
(25 januari 1959), zeer verrast waren. En de eerste kwestie die zich bij de voorbereiding van deze grote gebeurtenis daarom voordeed was: hoe te beginnen en wat precies moet haar opdracht zijn? Bij de
H. Paus Johannes XXIII - Toespraak
Gaudet Mater Ecclesia
Openingstoespraak Tweede Vaticaans Concilie
(11 oktober 1962) op 11 oktober vijftig jaar geleden gaf Johannes XXIII een algemene aanwijzing: het geloof moest op een “vernieuwde”, indrukwekkende manier spreken - want de wereld veranderde razendsnel -, maar haar eeuwig geldige inhoud moest volledig intact bewaard worden, zonder restricties en compromissen. De paus wilde dat de Kerk over haar geloof en over de waarheden die haar sturen nadacht. Maar het doel van deze serieuze, verdiepende reflexie over het geloof was, dat de relatie tussen de Kerk en het moderne, tussen het Christendom en bepaalde wezenlijke elementen van het moderne denken opnieuw geformuleerd werden, - niet om haar daaraan aan te passen, maar om aan onze wereld, die ertoe neigt zich van God te verwijderen, de aanspraak van het Evangelie in haar volledige grootsheid en helderheid te tonen.
Vgl. Paus Benedictus XVI, Toespraak, Expergiscere homo - Tot de Romeinse Curie bij gelegenheid van het uitwisselen van de Kerstwensen 2005 (22 dec 2005), 6-10 Daarnaar verwijst ook de dienaar van God Paulus VI in zijn
H. Paus Paulus VI - Homilie
Hodie Concilium Oecumenicum
Homilie bij de laatste algemene zitting van het Tweede Vaticaans Concilie
(7 december 1965), met uitzonderlijk actuele woorden. Om tot een goede beoordeling van deze gebeurtenis te kunnen komen, zo zei de paus, “moet men de tijd in ogenschouw nemen, waarin de gebeurtenis plaats vond. Ze vond plaats in een tijd waarin de mensen, zoals iedereen kan waarnemen, meer op het aardse rijk dan op het hemelse Rijk georiënteerd zijn; in een tijd, zo wil ik toevoegen, waarin de verwaarlozing van God tot gewoonte wordt, als zou ze worden ingegeven door de wetenschappelijke vooruitgang; in een tijd, waarin de grondhouding van de mens, die zich van het eigen ik en de eigen vrijheid sterker is bewust geworden, er naar neigt om zijn absolute autonomie op te eisen en zich van ieder transcendent voorschrift te bevrijden; in een tijd, waarin het secularisme wordt gezien als het logische gevolg van het moderne denken en de verstandigste norm voor de eigentijdse ordening van de samenleving ... in deze tijd werd ons Concilie gehouden, tot eer van God, in de naam van Christus, onder invloed van de Heilige Geest”, zo sprak Paulus VI. En tot slot verwees hij naar de kwestie van God als het centrale middelpunt van het Concilie, naar die God, die “werkelijk bestaat, leeft, Persoon is, Die voor ons zorgt, Die oneindig goed is. Hij is niet alleen in zich zelf goed, maar Hij is ook voor ons goed. Hij is onze Schepper, onze Waarheid, onze Zaligheid. Als de mens zich inspant, het verstand en het hart in aanschouwing naar God te richten, dan voltrekt hij de hoogste en meest volkomen act van zijn ziel, de act die ook vandaag nog het hoogtepunt van de talloze bereiken van het menselijk handelen zijn kan en zijn moet, en waaruit zij hun waardigheid ontlenen.”
H. Paus Paulus VI, Homilie, Homilie bij de laatste algemene zitting van het Tweede Vaticaans Concilie, Hodie Concilium Oecumenicum (7 dec 1965), 3
