Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

Wanneer de Paus is overleden, zullen de kardinalen gedurende negen achtereenvolgende dagen de uitvaartplechtigheden voor diens zielenrust houden volgens de Ordo exsequiarum Summi Pontificis vita functi, die evenals de Ordo sacrorum rituum Conclavis als aanvullend deel aan deze constitutie is toegevoegd.

Wanneer de bijzetting plaats heeft in de vaticaanse basiliek, wordt het authentieke document daarvan door de notaris van het kapittel van genoemde basiliek opgemaakt. Daarna moeten de gedelegeerde van de kardinaal-camerlengo en de gedelegeerde van het pauselijk huis afzonderlijk de documenten ondertekenen als bewijsstukken, dat de bijzetting heeft plaats gehad, de eerste ten overstaan van de eerbiedwaardige Apostolische Kamer, de tweede ten overstaan van de prefect van het pauselijk huis.

Als de Paus van Rome buiten de stad overlijdt, is het de taak van het heilig college van kardinalen alles te regelen wat nodig is voor een waardige en passende overbrenging van het ontzielde lichaam naar de vaticaanse basiliek van Sint Pieter.

Wanneer de uitvaartdiensten voor de overleden Paus naar behoren zijn gehouden en intussen het conclaaf in gereedheid is gebracht, komen de kieskardinalen op de vastgestelde dag in de vaticaanse basiliek van Sint Pieter of op een andere plaats, naargelang van de omstandigheden van plaats en tijd, samen, waar datgene zal worden gedaan wat in de Ordo sacrorum rituum Conclavis is bepaald. Aanstonds na de goddelijke morgendienst of, wanneer men dat gunstiger acht, in de namiddag vindt het binnengaan in conclaaf plaats. Wanneer men bij het heiligdom of de kapel is aangekomen en een passend gebed is gestort en het extra omnes uit het heiligdom heeft geklonken, wordt het tweede deel van deze onderhavige constitutie, namelijk 'Over de verkiezing van de paus', gelezen en vervolgens leggen alle kardinalen de eed af volgens de formule die hier volgt en die door de kardinaal-deken of de kardinaal die in orde en leeftijd de eerste is hardop wordt voorgelezen:

Wij allen en ieder afzonderlijk van de in dit conclaaf tegenwoordige kieskardinalen, wij zeggen toe, beloven en zweren, dat wij ongeschonden en nauwgezet, zowel allen tezamen als ieder afzonderlijk, alles zullen onderhouden wat is vervat in de apostolische constitutie H. Paus Paulus VI - Apostolische Constitutie
Romano Pontifici Eligendo
Over de Pauskeuze
(1 oktober 1975) van Paus Paulus VI van 1 oktober 1975. Eveneens zeggen wij toe, beloven en zweren, dat wie van ons door Gods beschikking tot Paus zal worden gekozen nooit zal nalaten de geestelijke en tijdelijke rechten en de vrijheid van de Heilige Stoel onpartijdig en krachtig te bevestigen en te handhaven en zo nodig te verdedigen. Vooral echter beloven en zweren wij, dat wij met de grootste getrouwheid en tegenover allen, ook onze conclavisten, als die er zijn, het geheim zullen bewaren over al die zaken die op enigerlei wijze betrekking hebben op de keuze van de Paus en aangaande wat in het conclaaf of de plaats van de verkiezing wordt behandeld en direct of indirect op de stemming betrekking heeft, en dat wij dit geheim op generlei wijze zullen schenden, niet tijdens het conclaaf en ook niet na de keuze van de nieuwe Paus, tenzij ons door die zelfde Paus speciaal verlof of zekere toestemming is verleend; eveneens dat wij geenszins van welke burgerlijke macht of op welke titel ook een geschenk zullen aannemen om een veto of woord van uitsluiting uit te spreken, ook niet in de vorm van een eenvoudige wens, en dat wij dat veto, hoe dan ook door ons gekend, niet zullen uitspreken, en dat wij geen hulp of dienst zullen verlenen aan geen enkele bijeenkomst of verzet of andere wijze waarmee wereldlijke autoriteiten van welke rang of stand ook of welke bijeenkomst van mensen of welke personen ook zich willen mengen in de pauskeuze.

Vervolgens zeggen de kieskardinalen ieder afzonderlijk:

Ook ik, N. kardinaal N., verplicht mij hiertoe en beloof en zweer dit, en de hand op het Evangelie leggend, voegt hij eraan toe: Zo helpe mij God en deze heilige evangeliën Gods die ik met mijn hand aanraak.

Dan geeft de kardinaal-deken of de eerste in orde en leeftijd van de kardinalen in een korte toespraak en met passende woorden een aansporing de verkiezing op de juiste wijze en met goede intentie, alleen op het welzijn van de algemene Kerk bedacht, te volvoeren.

In de morgen die volgt op de sluiting van het conclaaf komen de kieskardinalen die niet door ziekte verhinderd zijn op een gegeven teken in de aangewezen kapel samen, waar zij het eucharistisch offer celebreren of bijwonen. Na de goddelijke dienst en de aanroeping van de Heilige Geest gaat men terstond over tot de verkiezing, die slechts op een der hierna aangegeven manieren of vormen mag worden gehouden: anders moet de keuze als ongeldig en nietig worden beschouwd, behoudens het bepaalde in n. 76.

Dit alles wat over de riten van de stemming is uiteengezet, moet ook 's morgens en 's middags nauwgezet door de kieskardinalen worden onderhouden, na het volbrengen van de riten en gebeden waarover in genoemde Ordo sacrorum rituum Conclavis.

Ingeval de kieskardinalen moeite hebben overeenstemming te bereiken aangaande de keuze van een persoon, worden, nadat gedurende drie dagen vergeefs stemmingen zijn gehouden volgens de manier die boven is beschreven nn. 65 vv., de stemmingen voor ten hoogste één dag onderbroken, om gebeden te storten voor God en opdat de kiezers de zaak vrijuit met elkaar kunnen bespreken en door de eerste van de kardinaal-diakens een korte geestelijke toespraak kan worden gehouden. Daarna worden de stemmingen volgens dezelfde normen weer hernomen; dat moeten er zeven zijn, tenzij er een uiteindelijke keuze tussenkomt. Dan wordt er weer een tussenpoze ingevoegd, opdat er plaats zij voor gebed, overleg en een aansporing door de eerste van de kardinaal-priesters. Tenslotte worden er, zo nodig, weer zeven stemmingen gehouden op de voorgeschreven wijze; en als die zonder resultaat blijven, worden weer gebeden tot God gestort, overleg gepleegd en een toespraak gehouden door de eerste van de kardinaal-bisschoppen. Dan raadpleegt de kardinaal-camerlengo van de heilige roomse Kerk de kiezers over de verdere procedure. Men wijke niet af van de gewone manier, volgens welke twee derde plus één van de stemmen vereist is, tenzij alle kieskardinalen zonder uitzondering het eens zijn over een andere procedure, die kan bestaan in de manier bij afspraak Alinea 64 of in absolute meerderheid plus één van de stemmen, of in een keuze die slechts tussen twee personen gaat die in de onmiddellijk voorafgaande stemming het meeste aantal stemmen kregen.

Na de aanneming is een gekozene die reeds de bisschopswijding heeft ontvangen onmiddellijk bisschop van de Romeinse Kerk en tegelijk waarlijk Paus en hoofd van het bisschoppencollege; eveneens krijgt hij de volledige en hoogste macht over de gehele Kerk en kan hij die macht metterdaad uitoefenen.

Wanneer de gekozene geen bisschop is, wordt hij direct bisschop gewijd.

Dan, nadat de overige formaliteiten zijn vervuld die voorzien zijn in de Ordo sacrorum rituum Conclavis, komen de kieskardinalen volgens de bepaalde regels naderbij om de nieuw gekozen Paus hun gehoorzaamheid en onderwerping te betuigen. Wanneer dat gedaan is, wordt aan God dank gebracht en vervolgens door de eerste van de kardinaal-diakens aan het afwachtende volk de nieuwe Paus bekendgemaakt, die daarna de apostolische zegen Urbi et Orbi geeft.

Wanneer de gekozene geen bisschop is, worden de gehoorzaamheid en onderwerping aan hem betuigd en wordt het bericht pas aan het volk overgebracht, nadat hij bisschop is gewijd.

Wanneer de gekozene echter buiten het conclaaf verblijft, moeten de regels worden onderhouden die in voornoemde Ordo sacrorum rituum Conclavis zijn vervat. De bisschopswijding van een tot Paus gekozene die nog geen bisschop is, zoals in nn. 88 en 89 wordt vermeld, geschiedt op de in de Kerk gebruikelijke wijze door de deken van het heilig college van kardinalen of, wanneer deze afwezig is, door de sub-deken of, wanneer ook deze verhinderd is, door de oudste kardinaal- bisschop.