Majesteit,
Zeer geachte nationale, regionale en lokale autoriteiten,
Heer kardinaal, aartsbisschop van Madrid en voorzitter van de Spaanse Bisschoppenconferentie,
Heren kardinalen en broeders in het bisschopsambt,
Beste vrienden,

Het ogenblik is gekomen om afscheid te nemen. Deze in Madrid doorgebrachte dagen, met een zo talrijke vertegenwoordiging van jongeren uit Spanje en de hele wereld, zullen diep in mijn geheugen en mijn hart blijven gegrift.

Majesteit, de Paus heeft zich in Spanje zeer thuis gevoeld. Ook de jongeren, hoofdrolspelers van deze Wereldjongerendagen zijn in de voorafgaande dagen hier en in zeer veel Spaanse steden en plaatsen die zij hebben kunnen bezoeken, heel goed ontvangen. Ik dank u, Majesteit, voor de hartelijke woorden en dat u mij hebt willen begeleiden, zowel bij mijn aankomst, als nu bij mijn vertrek. Ik dank de nationale, regionale en lokale autoriteiten, die met hun medewerking hun invoelingsvermogen met betrekking tot deze internationale gebeurtenis hebben getoond. Ik dank de duizenden vrijwilligers die een goed verloop van alle activiteiten van deze ontmoeting mogelijk hebben gemaakt: de verschillende literaire, muzikale, culturele en religieuze manifestaties van het ‘Festival joven’, de catechesen van de bisschoppen en de onderdelen die door de opvolger van Petrus werden voorgezeten. Ik dank de veiligheidstroepen en ordediensten, evenals hen die hebben meegewerkt door de meest verschillende diensten te verlenen: van de zorg voor de muziek en de liturgie tot het vervoer, de geneeskundige bijstand en het eten en drinken.

Spanje is een grote natie die in een gezonde, open, pluralistische en respectvolle samenleving weet verder te gaan, en wel zonder zijn diep religieuze en katholieke ziel op te geven. Het heeft dit nogmaals laten zien in deze dagen door zijn technische en menselijke capaciteiten in te zetten voor een onderneming die zo belangrijk en beloftevol is, namelijk het bevorderen dat de jeugd meer geworteld raakt in Jezus Christus, de Heiland. Een bijzonder woord van dank is verschuldigd aan de organisatoren van de Wereldjongerendagen: de kardinaal voorzitter van de Pauselijke Raad voor de Leken en heel het personeel van dit decasterie, aan de heer kardinaal aartsbisschop van Madrid, Antonio Maria Rouco Varela, met zijn hulpbisschoppen en heel het aartsbisdom; in het bijzonder aan de WJD-coördinator, monseigneur César Augusto Franco Martínez en zijn talrijke en zo edelmoedige medewerkers. De bisschoppen hebben in hun eigen bisdom met zorg en opoffering gewerkt aan een zorgvuldige voorbereiding van de dagen, samen met de priesters, religieuzen en lekengelovigen. Naar allen gaat mijn dankbaarheid uit samen met het gebed tot de Heer dat hij uw apostolische inspanningen zegene.

En ik mag niet verzuimen met heel mijn hart de jongeren te danken dat zij naar deze Wereldjongerendagen zijn gekomen, voor hun vreugdevolle, enthousiaste en intense deelname. Tot hen zeg ik: mijn dank en complimenten voor het getuigenis dat jullie hebben gegeven in Madrid en de andere Spaanse steden waar jullie zijn geweest. Ik nodig jullie nu uit om in iedere hoek van de wereld de vreugdevolle en diepe geloofservaring te verspreiden die jullie in dit nobele land hebben beleefd. Geef jullie vreugde door, vooral aan hen die hadden willen komen, maar dat om verschillende redenen niet hebben kunnen doen, aan allen die voor jullie hebben gebeden en aan hen wier hart is geraakt door deze dagen. Help met jullie nabijheid en getuigenis jullie vrienden en kameraden te ontdekken dat Christus liefhebben leven in volheid is.

Ik verlaat Spanje tevreden en dankbaar jegens allen, maar vooral jegens God, onze Heer, die het mij heeft toegestaan deze Wereldjongerendagen te vieren, zo rijk aan genade en emoties, zo vol van dynamiek en hoop. Ja, het geloofsfeest dat wij hebben gedeeld, staat ons toe de blik met veel vertrouwen in de Voorzienigheid op de toekomst te richten. Gods voorzienigheid leidt de Kerk door de zee van de geschiedenis. Daarom blijft zij jong en vol van leven, ook al moet zij het hoofd bieden aan moeilijke situaties. Dit is het werk van de heilige Geest die Jezus Christus tegenwoordig stelt in de harten van de jongeren van iedere tijd en hun zo de grootsheid van de goddelijke roeping van ieder menselijk wezen openbaart. Wij hebben ook kunnen ervaren hoe de genade van Christus muren en barrières tussen volken en generaties, opgeworpen door de zonde, laat verdwijnen om van alle mensen één familie te maken, één familie die erkent verenigd te zijn in de ene, gemeenschappelijke Vader en die met haar eigen werk en met respect alles koestert wat Hij ons in de schepping heeft gegeven.

De jongeren antwoorden bereidwillig wanneer men hun oprecht en in waarheid de ontmoeting met Jezus Christus voorhoudt, de enige Verlosser van de mensheid. Zij keren nu terug naar hun huizen als missionarissen van het Evangelie, “geworteld en gegrondvest in Christus, vast in het geloof”, maar zij zullen hulp nodig hebben op hun weg. Ik beveel derhalve bij de bisschoppen, de priesters, de religieuzen en de christelijke opvoeders in het bijzonder de zorg aan voor de jeugd die vol hoop de oproep van de Heer wil beantwoorden. Men moet de moed niet verliezen tegenover de hindernissen die zich op verschillende manieren manifesteren in enkele landen. Sterker dan dit alles is het verlangen naar God, dat de Schepper heeft gelegd in het hart van de jongeren, en de macht van boven, die goddelijke kracht verleent aan hen die de Meester volgen, en aan hen die in Hem voedsel voor het leven vinden. Wees niet bang de jongeren de boodschap van Jezus Christus in al haar volheid voor te houden en hen uit te nodigen om tot de sacramenten te naderen waardoor Hij ons deelgenoot maakt van zijn eigen leven.

Majesteit, alvorens naar Rome terug te keren wil ik de Spanjaarden ervan verzekeren dat zij in mijn gebed voortdurend aanwezig zijn en ik bid in het bijzonder voor de gehuwden en de gezinnen die verschillende moeilijkheden onder ogen moeten zien, voor de behoeftigen en de zieken, voor de ouderen en de kinderen, en ook voor hen die geen werk vinden. Ik bid ook voor de jongeren van Spanje. Ik ben ervan overtuigd dat zij, bezield door het geloof in Christus, het beste van zichzelf zullen geven, opdat dit land de uitdagingen van het huidige ogenblik trotseert en blijft voortgaan op de weg van eendracht, solidariteit, gerechtigheid en vrijheid.

Met deze gedachten vertrouw ik alle kinderen van dit nobele land toe aan de voorspraak van de Maagd Maria, onze Moeder in de hemel, en zegen ik hen met liefde. Moge de vreugde van de Heer uw harten altijd vervullen. Ik dank u.