14 januari 2011
Johannes Paulus II evalueerde de resultaten van de internationale apostolische reizen met zijn medewerkers, om erachter te komen wat goed gegaan was en de veranderingen voor komende reizen uit te werken. Na de reis naar Polen in 1991, merkte de Paus op dat, tijdens de Mis in Warschau, de jonge mensen kwamen en gingen, bier en coca-cola dronken, en weer terugkwamen. “Zo was het niet tijdens eerdere reizen,” merkte hij op, ” er is iets veranderd in de mentaliteit van de maatschappij. Het heeft geen zin te kijken naar de ‘eerste plaatsen’. De VIPs zitten altijd hetzelfde, maar de ‘randen’ zijn belangrijk en onze aandacht waard.” Het is waard op te merken dat de Paus niet het woord ‘massa’ gebruikte: hij heeft altijd gekeken naar een aandacht gehad voor ‘mensen’. Hij had aandacht voor de rol van de leken in het leven en de missie van de Kerk. Het is zeer belangwekkend dat, toen hij nog kapelaan was op de universiteit van Krakow, hij gebruikte maakte van een korte periode van ‘politieke dooi’ in 1957 om – samen met de aartsbisschop van Wroclaw, Boleslaw Kominek – een symposium in de stad te organiseren voor meer dan 100 studenten uit heel Polen (voor het eerst in decennia!) over het thema “De rol van de leken in de Kerk” (en dat was jaren voor Vaticanum II!). Later, tijdens de zomervakanties, organiseerde hij geestelijke oefeningen bij de Zisters Ursulinnen van de Roomse UNie in Bado Slaskie voor een iets kleinere groep deelnemers aan het symposium van Wroclaw, juist om de ‘vorming van de leken’ te stimuleren.
Met de Wereldjongerendagen gaf de Paus zijn steun aan de verschillende activiteiten van leken in het leven en de missie van de Kerk, en zo bereidde hij de weg voor de zeer belangrijke initiatieven, enkele jaren later, tijdens het pontificaat van Benedictus XVI: het houden van een belangrijk Congres voor de lekengelovigen in Azië, in september 2010 in Korea.; de ontmoetingen van Afrikaanse bisschoppen die leken nog meer aanmoedigen om verantwoordelijke posities in te nemen op het gebied van evangelisatie, sociale activiteiten en het onderwijsbeleid van de Kerk; de grote vertegenwoordiging van lekengelovigen in de continentale Missie van Zuid-Amerika.
Zijn pontificaat overziend, neemt Benedictus XVI notie van de generatieverandering op wereldschaal, en trekt dezelfde conclusie als zijn voorgangern, namelijk dat ‘de tijden veranderd zijn’. Ondertussen is er een nieuwe generatie opgekomen, met nieuwe problemen. De generatie van eind jaren ’60, met haar eigen eigenaardigheden, is gekomen en gegaan. Zlefs de volgende, mer pragmatische, generatie veroudert. Vandaag moet men zich afvragen: “Hoe gaan we om met een wereld diezichzelf bedreigd, en waarin vooruitgang een gevaar is geworden? Moeten we niet helemaal opnieuw beginnen, vanuit God?” (Paus Benedictus XVI - Interview / Column
Licht van de wereld. De Paus, de Kerk en de tekenen van de tijd
Een gesprek met Peter Seewald (22 november 2010)). Benedictus XVI doet dus een oproep “dat een nieuwe generatie Katholieken mag opkomen, mensen die van binnen zijn vernieuwd, die zichzelf willen toewijden aan politiek zonder enig minderwaardigheidscomplex” (een idee dat vaak herhaal wordt door de Paus, namelijk in de Boodschap voor de 46e Sociale Week voor Italiaanse Katholieken, 12 oktober 2010). Hij gaat verder met het oproepen tot een nieuwe generatie van goede intellectuelen en wetenschappers, bewust van het feit “dat een wetenschappelijk perspectief dat de ethische en religieuze dimensie van het leven negeert gevaarlijk kortzichtig wordt, net zoals religie zou zijn als het een legitieme bijdrage van de wetenschap voor het begrijpen van de wereld zou afwijzen” Paus Benedictus XVI, Toespraak, Ontmoeting met docenten, leerlingen en studenten, Sports Arena van St. Mary's University College, Tot de opvoeders (17 sept 2010); de Paus roept op tot een “nieuwe generatie van toegewijde Katholieke leken die in staat zijn om, op competente en morele wijze, te zoeken naar oplossingen van duurzame ontwikkeling” (7 september 2008).
