{...}

{...}

Geloof kan nooit voorondersteld worden want elke generatie dient deze gave te ontvangen door de verkondiging van het Evangelie en dient de waarheid te kennen die Christus ons geopenbaard heeft. De Kerk is dus altijd begaan om iedereen de geloofsinhoud aan te bieden, die ook de leer over de Eucharistie bevat – het centrale mysterie dat “heel het geestelijk goed van de Kerk vervat, namelijk Christus zelf, ons Paaslam” 2e Vaticaans Concilie, Decreet, Over het leven en dienst van de priester, Presbyterorum Ordinis (7 dec 1965), 5 -; een leer, waarvan de diepe waarde en het belang voor het bestaan van de gelovigen, vandaag helaas onvoldoende begrepen wordt. Het is daarom belangrijk dat de verschillende gemeenschappen van Rome de vereiste aanvoelen zich te verdiepen in de kennis van het mysterie van het Lichaam en Bloed van de Heer. Het is tevens noodzakelijk dat in de missionaire geest die wij willen onderhouden, het engagement om dit Eucharistische geloof te verkondigen, toeneemt opdat elke mens Jezus Christus zou ontmoeten, die ons de nabije God, de Vriend van de mensheid, heeft geopenbaard en hiervan te getuigen door een leven dat spreekt van naastenliefde.

In heel Zijn openbare leven heeft Jezus door de verkondiging van het Evangelie en de wonderbare tekenen, de goedheid en barmhartigheid verkondigd van de Vader voor de mens. Deze zending heeft haar hoogtepunt bereikt op Golgotha, waar de gekruisigde Christus het gelaat van God heeft geopenbaard opdat de mens bij het aanschouwen van het kruis, de volheid van de liefde zou erkennen Vgl. Paus Benedictus XVI, Encycliek, God is Liefde, Deus Caritas Est (25 dec 2005), 12. Het offer van Calvarië wordt geheimvol in het laatste avondmaal geanticipeerd, wanneer Jezus bij het delen van het brood en de wijn met de Twaalf, ze omvormt in Zijn Lichaam en Bloed, dat Hij kort nadien als geslachtofferd Lam zou aanbieden. De Eucharistie is de gedachtenis aan de dood en verrijzenis van Jezus Christus, aan Zijn liefde tot op het einde voor ieder van ons; een gedachtenis die Hij aan de Kerk heeft willen toevertrouwen opdat zij doorheen alle tijden zou gevierd worden. Volgens de betekenis van het Joodse werkwoord “zakar”, is “gedachtenis” niet zo maar de herinnering aan iets dat in het verleden plaatshad, doch een viering die deze gebeurtenis actualiseert, zodanig dat de kracht en heilzame doeltreffendheid ervan opnieuw voortgebracht worden; zij stelt het offer tegenwoordig en actualiseert het, dat Christus eens en voor altijd op het kruis gebracht heeft aan de Vader ten bate van de mensheid Vgl. Catechismus-Compendium, Compendium van de Catechismus van de Katholieke Kerk (28 juni 2005), 280. Dierbare broeders en zusters, in onze tijd wordt het woord “offer” niet gewaardeerd, het lijkt zelfs tot andere tijden en een andere levensopvatting te behoren. Doch, juist begrepen, is en blijft het fundamenteel want het openbaart ons met welke liefde God ons in Christus liefheeft.

In de gave die Jezus van zichzelf doet, vinden wij heel het nieuwe van de christelijke eredienst. In de oudheid offerden mensen dieren of eerstelingen van de aarde aan de goden. Jezus daarentegen offert zichzelf, Zijn Lichaam en heel Zijn bestaan: Hijzelf wordt in persoon dit offer dat de liturgie in de Mis opdraagt. Door de consecratie worden brood en wijn namelijk Zijn werkelijk Lichaam en Bloed. De heilige Augustinus nodigde de gelovigen uit niet te blijven staan bij wat hun ogen zien, maar verder te kijken: “Erken in het brood – zei hij – hetzelfde Lichaam dat aan het kruis hing en in de beker hetzelfde Bloed dat uit Zijn zijde vloeide” H. Augustinus, Toespraken. 228 b, 2. Om deze omvorming uit te leggen, heeft de theologie de term “transsubstantiatie” gecreëerd, een term die voor het eerst weerklonk in deze basiliek tijdens het IVe Concilie van Lateranen, waarvan binnen vijf jaar de achthonderdste verjaardag zal gevierd worden. Bij deze gelegenheid werden in de geloofsbelijdenis volgende uitspraken ingelast: “Het Lichaam en Bloed zijn in het sacrament van het altaar werkelijk bevat in de speciën van brood en wijn, het brood dat getranssubstantieerd werd in het Lichaam en de wijn in het Bloed, door Gods kracht” 4e Concilie van Lateranen, Hfd 1. Over het Katholieke geloof, Caput 1: De fide catholica (11 nov 1215), 3. Het is dus fundamenteel dat in de geloofsopvoeding van kinderen, adolescenten en jongeren, evenals in middens waar men Gods woord beluisterd, benadrukt dat Christus waarlijk, reëel en substantieel aanwezig is in het sacrament van de Eucharistie.

De Mis die gevierd wordt met respect voor de liturgische voorschriften en met gepaste waardering voor de rijkdom van tekens en gebaren, begunstigt en bevordert de groei van het Eucharistisch geloof. In de eucharistieviering vinden wij niets uit doch treden wij binnen in een realiteit die ons voorafgaat, die zelfs hemel en aarde omvat en dus ook verleden, toekomst en heden. Deze universele openheid, deze ontmoeting met alle zonen en dochters van God, maakt de grootsheid van de Eucharistie uit: wij gaan de realiteit tegemoet van God die aanwezig is in het Lichaam en Bloed van de Verrezene in ons midden. Daarom zijn de liturgische voorschriften van de Kerk geen externe zaken maar drukken zij de werkelijkheid van de openbaring van het Lichaam en Bloed van Christus concreet uit en zo openbaart het gebed het geloof overeenkomstig het oude principe “lex orandi – lex credendi”. Daarom kunnen wij zeggen dat “de beste catechese over de Eucharistie de Eucharistie zelf is die goed gevierd wordt” Paus Benedictus XVI, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Het Sacrament van de Liefde - Over de Eucharistie, bron en hoogtepunt van het leven en de zending van de Kerk, Sacramentum Caritatis (22 feb 2007), 64. Het is noodzakelijk dat in de liturgie de transcendente dimensie duidelijk uitkomt, de dimensie van het mysterie, van de ontmoeting met het Goddelijke, die ook de horizontale dimensie verlicht en verheft, namelijk de band van gemeenschap en solidariteit die bestaat tussen degenen die tot de Kerk behoren. Wanneer de horizontale dimensie overheerst, begrijpt men namelijk de schoonheid, de diepte en het belang van het mysterie dat gevierd wordt, niet ten volle. Dierbare broeders in het priesterschap, de bisschop heeft u op de dag van uw priesterwijding de opdracht toevertrouwd voor te gaan in de Eucharistie. Neem de uitoefening van deze zending altijd ter harte: vier de Goddelijke geheimen met intense innerlijke participatie opdat de mannen en vrouwen van onze tijd kunnen geheiligd worden, met God in contact gebracht worden, Hij die absolute Waarheid en eeuwige Liefde is.

Bedenken wij ook dat de Eucharistie, verbonden aan het kruis en de verrijzenis van de Heer, aan onze tijd een nieuwe structuur gegeven heeft. De Verrezene heeft zich gemanifesteerd op de dag na de sabbat, de eerste dag van de week, dag van de zon en de schepping. Van in het begin, hebben de christenen hun ontmoeting met de Verrezene - de Eucharistie - op deze eerste dag gevierd, op deze nieuwe dag van de echte Zon van de geschiedenis, de verrezen Christus. Zo begint de tijd steeds opnieuw met de ontmoeting met de Verrezene en geeft deze ontmoeting inhoud en kracht aan het leven van elke dag. Het is daarom heel belangrijk voor ons, christenen, dit nieuwe tijdsritme te volgen, de Verrezene te ontmoeten op de zondag, zodat wij Zijn aanwezigheid die ons en onze tijd transformeert, met ons “meenemen”. Ik nodig u allen bovendien uit de vruchtbaarheid te herontdekken van de Eucharistische aanbidding: voor het Allerheiligste Sacrament ervaren wij op een heel bijzondere manier het feit bij Jezus te blijven, wat Hijzelf in het Evangelie van Johannes als noodzakelijke voorwaarde vooropstelt om veel vrucht te dragen Vgl. Joh. 15, 5 en te vermijden dat onze apostolische activiteit zich herleidt tot steriel activisme, doch in tegendeel het getuigenis van Gods liefde zou zijn.

Gemeenschap met Christus is altijd ook gemeenschap met Zijn Lichaam de Kerk, zoals de apostel Paulus in herinnering brengt: “Geeft niet het brood dat wij breken, gemeenschap met het lichaam van Christus? Omdat het brood één is, vormen wij allen tezamen één lichaam, want allen hebben wij deel aan het ene brood” (1 Kor. 10, 16-17). Het is namelijk de Eucharistie die een gewone mensengroepering omvormt tot Kerkgemeenschap: de Eucharistie maakt de Kerk. Het is dus fundamenteel dat de viering van de Mis werkelijk het hoogtepunt is, de dragende structuur van het leven van iedere parochiegemeenschap. Ik roep u allen op, ook langs de liturgische groepen, beter zorg te dragen voor de voorbereiding en viering van de Eucharistie opdat zij die eraan deelnemen de Heer zouden kunnen ontmoeten. Zij is de verrezen Christus die in ons heden aanwezig komt en ons rond Hem verzamelt. Door ons met Hem te voeden, worden wij bevrijd van de banden van individualisme en door middel van de gemeenschap met Hem worden wij onszelf, samen, één, Zijn mystiek Lichaam. Zo worden de verschillen overstegen die te wijten zijn aan beroep, sociale klasse, nationaliteit, omdat wij ons ontdekken als leden van één enkele grote familie, die van de kinderen Gods, waarin aan ieder een bijzondere genade gegeven wordt voor het gemeenschappelijk nut. De wereld en de mensen hebben geen bijkomende sociale integratie nodig, zij hebben de Kerk nodig, die in Christus is als een sacrament, “dat wil zeggen het teken en het instrument, van de innige vereniging met God en van de eenheid van heel het menselijk geslacht” 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk, Lumen Gentium (21 nov 1964), 1, geroepen om over alle volken het licht van de verrezen Heer te laten stralen.

Jezus is gekomen om ons de liefde van de Vader te openbaren, want “de mens kan zonder liefde niet leven” H. Paus Johannes Paulus II, Encycliek, De Verlosser van de mensen, Redemptor Hominis (4 mrt 1979), 10. De liefde is namelijk de fundamentele ervaring van iedere mens, die betekenis, zin geeft aan het leven van elke dag. Door de Eucharistie gevoed, leven ook wij, naar het voorbeeld van Christus, voor Hem, om getuigen te zijn van de liefde. Als wij het sacrament ontvangen, treden wij in bloedgemeenschap met Jezus Christus. Volgens Hebreeuwse opvatting, verwijst het bloed naar het leven; zo kunnen wij zeggen dat wij door het Lichaam van Christus te nuttigen, het leven van God opnemen en de werkelijkheid met Zijn ogen leren zien, door de logica van deze wereld los te laten om de Goddelijke logica van de gave en het gratuite te volgen. De heilige Augustinus zegt dat hij in een visioen de stem van de Heer dacht te horen die zei: “Ik ben het voedsel van de volwassenen. Wordt groot en ge zult Mij eten, echter zonder Mij in u te veranderen als voedsel voor uw vlees; gij zult echter in Mij veranderen” H. Augustinus, Belijdenissen, Confessiones. VII, 10, 16. Als wij Christus ontvangen, verspreidt de liefde van God zich in ons, verandert zij ons hart radicaal en maakt ons bekwaam tot daden die krachtens het goede dat zich verspreidt, het leven van onze naasten kunnen veranderen. De liefde is bekwaam een waarachtige en blijvende verandering van de samenleving te bewerken door werkzaam te zijn in de harten en geesten van de mensen; en wanneer zij waarachtig beleefd wordt, is zij “de voornaamste drijfveer voor de waarachtige ontwikkeling van iedere mens en van de gehele mensheid” Paus Benedictus XVI, Encycliek, Liefde in Waarheid - Over de integrale ontwikkeling van de mens in liefde en waarheid, Caritas in Veritate (29 juni 2009), 1. Het getuigenis van de liefde is voor een leerling van Jezus geen voorbijgaand gevoel doch in tegendeel, het is wat het leven in alle omstandigheden vorm geeft. Ik moedig u allen aan, in het bijzonder de Caritas en de diakens, u in te zetten op dit delicate en fundamentele domein van de opvoeding tot naastenliefde, als permanente dimensie van het persoonlijke en het gemeenschapsleven.

{...}

{...}

{...}