Geliefde Broeders in het Bisschopsambt,

Jullie ‘Ad limina’-bezoek heeft plaats in de sfeer van Pasen, een sfeer van lofprijzing en jubel die de gehele Kerk verbindt, getooid in het schitterende licht van de Verrezen Christus. In Hem heeft de mensheid de dood overwonnen en de laatste etappe voltooid van haar opgaan naar de hemelse regionen Vgl. Ef. 2, 6 . Nu kan Jezus vrijelijk terugkeren op zijn stappen en zijn broeders ontmoeten hoe, wanneer en waar Hij wil. In Zijn naam ben ik verheugd jullie te begroeten, toegewijde herders van de Kerk van God die rondgaan in de Regio Noord 2 van Brazilië en dit met de begroeting van de Heer toen Hij zich als verrezen aanboodt aan zijn Apostelen en gezellen: “Vrede zij met u” (Lc. 24, 36).

Jullie aanwezigheid komt bekend voor want ze lijkt op het slot van het verhaal over de leerlingen van Emmaus Vgl. Lc. 24, 33-35 : jullie zijn gekomen om te verhalen wat gebeurd is tijdens het op het weg-zijn met Jezus in jullie bisdommen, verspreid over de immense regio van de Amazone, met hun parochies en andere onderdelen zoals de bewegingen, nieuwe gemeenschappen en kerkelijke basisgemeenschappen, in gemeenschap met hun bisschop vgl. Document van Aparecido, nr. 179. Niets zou mij meer kunnen verheugen dan te weten dat jullie in en met Christus zijn, zoals de diocesane verslagen die jullie hebben ingezonden getuigen en waarvoor ik jullie dank. Ik ben op bijzondere wijze Mgr. Jesus Maria Cizaurre erkentelijk voor de woorden die hij zonet tot mij gericht heeft in jullie naam en in naam van het volk van God dat aan jullie is toevertrouwd en waarin hij zijn trouw en adhesie aan Petrus heeft onderstreept. {...} “Waarlijk, de Heer is verrezen en verschenen aan Simon” (Lc. 24, 34)

In deze verschijning zijn de woorden –indien er deze geweest zijn- verhuld geworden door de verrassing de Meester opnieuw levend te zien. Zijn aanwezigheid zegt alles: ik was dood, maar nu ben ik levend en jullie zullen leven doorheen Mij Vgl. Hand. 1, 18 . En, doordat Hij leeft en verrezen is, kan Christus voor de mensheid “levend brood” (Joh. 6, 51) worden. Daarom ervaar ik dat het centrum en de permanente bron van het dienstambt van Petrus ligt in de Eucharistie, het hart van het christelijk leven en de bron en hoogtepunt van de evangeliserende missie van de Kerk. Jullie kunnen daarom de bezorgdheid van de Opvolger van Petrus begrijpen voor alles wat het meest oorspronkelijke van het katholieke geloof kan verduisteren: vandaag blijft Jezus Christus levend en werkelijk aanwezig in de hostie en de geconsacreerde kelk.

De geringere aandacht die men soms heeft voor de eredienst van het Allerheiligste Sacrament is teken en oorzaak van de verduistering van de christelijke betekenis van het mysterie, zoals wanneer tijdens de Heilige Mis het niet meer Jezus is die verschijnt als de meest voorname en handelende {persoon} maar een gemeenschap die druk in de weer is met vele zaken in plaats van verzameld te zijn en zich te laten aantrekken naar de Enige noodzakelijke: de Heer. Nu, de belangrijkste en fundamenteelste houding van het christengelovige die deelneemt aan de liturgische viering is niet ‘doen’, maar ‘luisteren’, ‘zich openen’, ‘ontvangen’... Het is evident dat in dit geval ‘ontvangen’ niet betekent passief of zonder interesse blijven voor wat aan hem gebeurt maar samenwerken - aangezien men opnieuw in staat is dit te doen door de genade van God- volgens de “echte aard van de ware Kerk, die dit als eigen kenmerk heeft, dat zij menselijk is en tevens goddelijk, zichtbaar maar met onzichtbare werkelijkheden toegerust, bruisend van activiteit en zich wijdend aan de beschouwing, in de wereld aanwezig en toch een vreemdelinge: en dit alles zó, dat het menselijke in haar op het goddelijke is gericht en daaraan ondergeordend, het zichtbare op het onzichtbare, de actie op de contemplatie en het tegenwoordige op de toekomstige woonplaats, waarnaar wij op weg zijn”. 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de heilige liturgie, Sacrosanctum Concilium (4 dec 1963), 2. Indien in de liturgie de figuur van Christus niet naar boven zou komen, Christus die beginsel van de liturgie is en werkelijk aanwezig om deze geldig te maken, dan zouden we niet meer te maken hebben met de christelijke liturgie, welke volledig afhangt van de Heer en ondersteund wordt door Zijn scheppende aanwezigheid.

Hoezeer zijn van dit alles verwijderd diegenen die, in naam van de inculturatie, terechtkomen in het syncretisme door in de viering van de Heilige Mis riten te introduceren uit andere religies en uit culturele eigenheden Vgl. Congregatie voor de Eredienst en de Sacramenten, Het Sacrament van de verlossing - Wat nageleefd en vermeden dient te worden met betrekking tot de allerheiligste Eucharistie, Redemptionis Sacramentum (25 mrt 2004), 79. Het Eucharistisch Mysterie is “een te grote gave” – zo schreef mijn vereerde voorganger Paus Johannes Paulus II - “om tweespalt en minimalisering te accepteren”, in het bijzonder wanneer het “berooft van zijn offerkarakter, wordt beleefd alsof het niet de zingeving en de waarde van een bijeenkomst van een gezellig eten overstijgen” H. Paus Johannes Paulus II, Encycliek, De Kerk leeft van de Eucharistie, Ecclesia de Eucharistia (17 apr 2003), 10.

Aan de basis van de verschillende motieven die aangebracht worden, ligt een mentaliteit die niet in staat is de mogelijkheid van een werkelijke, goddelijke tussenkomst in deze wereld tot hulp van de mens, te aanvaarden. Maar, de mens “ervaart dat hij niet in staat is om de aanvallen van het kwaad uit zich zelf afdoend te overwinnen, zodat iedereen zich als het ware geketend voelt" 2e Vaticaans Concilie, Constitutie, Over de Kerk in de wereld van deze tijd, Gaudium et Spes (7 dec 1965), 13. De belijdenis van een verlossende tussenkomst van God om deze toestand van vervreemding en zonde te veranderen wordt door hen die het deïsme aanhangen gezien als fundamentalistisch en hetzelfde oordeel wordt gegeven ten aanzien van een sacramenteel teken dat het verlossend offer aanwezig stelt. In hun ogen zou de viering van een teken dat beantwoordt aan een vaag sentiment van de gemeenschap méér aanvaardbaar zijn.

Echter, de eredienst kan niet ontstaan uit onze verbeelding; dat zou een schreeuw in de duisternis of een eenvoudige zelfbevestiging zijn. De echte liturgie vooronderstelt dat God antwoordt en ons toont hoe wij Hem kunnen aanbidden. “De Kerk kan het mysterie van Christus die in de Eucharistie aanwezig is, vieren en aanbidden, juist omdat Christus zelf zich als eerste voor de Kerk gegeven heeft in het offer van het Kruis”. Paus Benedictus XVI, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Het Sacrament van de Liefde - Over de Eucharistie, bron en hoogtepunt van het leven en de zending van de Kerk, Sacramentum Caritatis (22 feb 2007), 14. De Kerk leeft van deze aanwezigheid en heeft als bestaansrecht om deze aanwezigheid over geheel de wereld te verspreiden.

“Blijf bij ons, Heer” Vgl. Lc. 24, 39 : zo bidden de zonen en dochters van Brazilië met het oog op het XVIste Nationaal Eucharistisch Congres dat zich over een maand zal voltrekken in Brasilia en dat op deze wijze het gouden jubileum van haar stichting zal zien verrijkt worden met het ‘goud’ van de eeuwigheid, aanwezig in de tijd: de Eucharistische Jezus. Moge Hij werkelijk het hart van Brazilië zijn, het hart van waaruit de kracht voortkomt voor alle mannen en vrouwen in Brazilië om elkaar te erkennen en te helpen als broeders, als leden van de gehele Christus.