Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

Aan deze algemene analyse van godsdienstige aard kan men enige meer bijzondere overwegingen toevoegen, om op te merken dat onder de handelingen en gedragingen welke tegengesteld zijn aan de wil van God en aan het welzijn van de naaste en onder de 'structuren' welke zij invoeren, de meest karakteristieke nu vooral twee lijken te zijn: enerzijds het exclusieve streven naar voordeel en anderzijds de dorst naar macht met de bedoeling aan anderen de eigen wil op te leggen. Aan ieder van deze gedragingen kan men om ze beter te karakteriseren de uitdrukking "tegen welke prijs ook" toevoegen. Wij staan met andere woorden tegenover de verabsolutering van de menselijke gedragingen, met alle mogelijke gevolgen daarvan. Hoewel deze twee houdingen op zich gescheiden kunnen worden, zodat de ene zonder de andere zou kunnen bestaan, vinden wij ze in het panorama dat zich voor onze ogen opent, onverbrekelijk verbonden, zij het dat de één of de ander overheerst.

Het is duidelijk dat niet alleen de individuen slachtoffer worden van deze tweevoudige zondige houding. Ook de naties en blokken kunnen het worden. En dit begunstigt nog meer de invoering van de "zondige structuren" waarover ik gesproken heb. Als bepaalde normen van modern 'imperialisme' in het licht van deze morele criteria werden gezien, dan zou men ontdekken dat onder bepaalde beslissingen die schijnbaar alleen door de economie of de politiek ingegeven zijn, zich echte vormen van afgoderij verbergen: van het geld, van de ideologieën van de klasse, van de technologie.

Ik heb dat type van analyse vooral willen invoeren om aan te geven wat de werkelijke aard is van het kwaad waarvoor men staat in het vraagstuk van de ontwikkeling van de volken: het gaat om een zedelijk kwaad, de vrucht van vele zonden, die leiden tot "zondige structuren". Een dergelijke diagnose van het kwaad betekent dat men op het niveau van het menselijke gedrag nauwkeurig de weg bepaalt die men moet volgen om het te overwinnen.