Ik zou nu willen stilstaan bij twee centrale aspecten van de rijke leer van Bernardus: Jezus Christus en de Allerheiligste Maagd Maria, Zijn Moeder. Zijn ijver voor de intieme en vitale deelname van de christen aan de liefde van God in Jezus Christus geeft geen nieuwe oriëntaties aan het wetenschappelijk statuut van de theologie. Maar beslister dan ooit, maakt de abt van Clairvaux een configuratie van de theoloog en de contemplatieve en mystieke mens. Alleen Jezus – zegt Bernardus met nadruk ten overstaan van de dialectische, complexe rederneringen van zijn tijd – alleen Jezus is “honing in de mond, zang voor het oor, vreugde in het hart” (“
mel in ore, in aure melos, in corde iubilum”). Precies van daar komt de titel die de traditie hem toekent, Doctor “
mellifluus”: inderdaad, zijn lof op Jezus Christus “is vloeiend als honing”. In de uitputtende strijd tussen nominalisten en realisten – twee filosofische stromingen van die tijd – blijft de abt van Clairvaux herhalen dat slechts één naam telt, die van Jezus de Nazarener. “Bitter voor de ziel is ieder voedsel dat niet van deze olie doordrongen is; smakeloos, indien het niet met dit zout op smaak gebracht werd. Wat ge schrijft heeft voor mij geen enkele smaak indien ik er Jezus niet in gelezen heb”. En hij besluit: “Als ge discuteert of spreekt, heeft niets smaak voor mij als ik er de naam van Jezus niet heb in horen klinken”
H. Bernardus van Clairvaux, Homilies over het Hooglied, Sermones in Canticum Canticorum. XV, 6: PL 183, 847. Inderdaad, voor Bernardus ligt ware kennis van God in de persoonlijke en diepe ervaring van Jezus Christus en Zijn liefde. En dat, geliefde broeders en zusters, geldt voor iedere christen: het geloof is voor alles een persoonlijke, intieme ontmoeting met Jezus en moet de ervaring opdoen van Zijn nabijheid, Zijn vriendschap, Zijn liefde; alleen zo leert met Hem steeds beter kennen, beminnen en volgen. Moge dat voor ieder van ons geschieden!
