« De leken moeten de vernieuwing van de tijdelijke orde als hun eigen taak op zich nemen en in het licht van het evangelie en in de geest van de Kerk in deze rechtstreeks en uiteindelijk beslissend optreden als mens met mensen in deze deskundig en met eigen verantwoordelijkheid samenwerken; overal en in alles moeten zij de gerechtigheid van het rijk van God proberen te vestigen» .

«Als tijdsverschijnsel verdient het groeiende en onstuitbare solidariteitsgevoel van alle volkeren bijzondere vermelding; het is de taak van het lekenapostolaat dit zorgvuldig te bevorderen en tot een oprecht en waarachtig gevoel van broederschap te doen uitgroeien. Ook moeten de leken weten, wat zich op internationaal vlak afspeelt en welke theoretische of praktische problemen en oplossingen zich daar voordoen, vooral omtrent volkeren in de ontwikkelingslanden».

Zonder de medewerking van de leken zijn veel van de problemen die voortkomen uit het in beweging zijn van de volkeren niet op te lossen. De Kerk tracht weliswaar tegemoet te komen in de pastorale behoeften van de migranten, maar spoort tegelijk ook heel het volk van God, met name de gelovige leken wie het apostolaat ter harte gaat, met warmte aan om edelmoedig te werken aan de taak die zij met name hebben, de vernieuwing van de wereld en het realiseren van wat nodig is voor waarheid, liefde en gerechtigheid .

Zowel voor de mensen die wegtrekken uit hun vaderland als voor hen die de vreemdelingen in hun land opnemen betekent het migratieverschijnsel altijd een nieuwe vorm van samenleven met tot dusver onbekende mensen. Juist op dat punt begint de taak van de leken: de migranten als broeders en zusters tegemoet treden en hen niet alleen maar als «loutere productie-instrumenten» te beschouwen, maar als personen die bekleed zijn met de menselijke waardigheid en die bouwen aan een nieuwe en ruimere samenleving.

De migraties brengen ook andere problemen met zich mee: op het gebied van huisvesting, werk, sociale zekerheid; ook problemen die samenhangen met de verschillen in ras, taal en cultuur. De leken moeten ervoor zorgen dat de kwesties worden opgelost volgens de eisen van de naastenliefde, en tegelijk ook van gerechtigheid en billijkheid «zodat het leven van de enkelingen en hun gezinnen niet onzeker en precair wordt» , terwijl tegelijkertijd de economie groeit omdat de volkeren in beweging zijn. Ook dienen de leken alles in het werk te stellen opdat deze rechten, met name die met betrekking tot de eenheid van het gezin , ook in de burgerlijke wetgeving erkend en beschermd worden, en dat alle discriminatie op dit gebied zorgvuldig wordt uitgebannen .

De medewerking van de leken is niet minder nodig voor het stimuleren van de evangelisering van de migranten. De leken moeten de aalmoezeniers of missionarissen hun hulp bieden om gemakkelijker in contact te komen met migranten die veraf of verspreid wonen, en opdat de migranten actief deelnemen aan de liturgie zodat zij de aantrekkingskracht ervaren van de goddelijke eredienst. Wanneer de mogelijkheid zich voordoet dienen de leken beslist op hun eigen wijze het woord Gods verspreiden in de verschillende etnische groepen. Dit is nog noodzakelijker op plaatsen waar de migranten verstoken zijn van alle godsdienstige steun omdat ze veraf of verspreid wonen, of vanwege het gebrek aan priesters uit hun volk of streek. In dergelijke gevallen wordt de leken gevraagd contact met hen op te nemen, hen hartelijk te ontvangen en hen op weg te zetten naar de plaatselijke kerk .

Vooral op de leken berust deze apostolische taak; bij de migraties, op de kantoren en de plaatsen waar gewerkt wordt leven zij in nauwer contact met de niet-katholieken, niet-christenen of met de ongelovigen. Ze moeten speciale zorg besteden aan de jonge mensen op de universiteiten. Leken hebben immers mogelijkheden welke aalmoezeniers of missionarissen vaak missen. Door een echt katholiek leven te leiden in een oprecht apostolische geest kunnen zij 'als mens met mensen deskundig en met eigen verantwoordelijkheid' met goed gevolg aanvullen datgene wat hun broeders in het priesterschap ontberen .

In het bewustzijn van de vele goede dingen die te danken zijn aan de verscheidenheid in cultuur van de migranten, dienen leken met een openbare functie zich ervoor in te zetten dat de Staat en de gezagsdragers deze bijdrage erkennen, en een actief stimuleringsbeleid voeren voor alles wat dienstig is voor de onderlinge samenwerking en het vreedzaam samenleven van de verschillende etnische groepen.

Leken die veel invloed hebben op de openbare mening moeten in de gemeenschap dit algemeen besef bevorderen want het is noodzakelijk om dit doel te bereiken.

Om dezelfde reden dienen de katholieke genootschappen, meer nog dan iedereen voor zich, de migranten grootmoedig te helpen, wanneer zij behoefte hebben aan onderdak, werk, onderwijs en noodzakelijk levensonderhoud. Laat men vooral niet uit het oog verliezen hoe belangrijk het is om de migranten, in samenwerking met de reeds bestaande instellingen, de mogelijkheid te bieden om hun beroepsopleiding af te ronden of een nieuwe akte van vakbekwaamheid te behalen. De katholieke genootschappen moeten concrete hulp verlenen aan de organen voor migranten die verbonden zijn aan de curie van het bisdom of in de verschillende parochies bestaan.

Alle migranten moeten worden uitgenodigd lid te worden van de groepen of verenigingen van lekenapostolaat, in samenwerking met mensen die in hun land reeds lid waren van een genootschap.

Migranten kunnen hun eigen verenigingen hebben, maar men moet ernaar streven aan sommigen van hen de mogelijkheid te bieden lid te worden van verenigingen of vakbonden ter plaatse. Zo wordt er tussen de verschillende etnische groepen een brug geslagen waardoor ze elkaar nader komen. Toch moet in de plaatselijke verenigingen niet alleen gezocht worden naar de individuele deelname van de migranten, maar ook naar de samenwerking met groepen die het lekenapostolaat beoefenen in het gebied van herkomst van de migranten of waarheen zij zijn gegaan.

* * *

Terwijl speciale instructies gegeven zullen worden voor de herziening van de discipline aangaande de reizen van priesters overzee en hun incardinatie in de diocesen daar ter plaatse, de functies van marineaalmoezeniers en hun directeuren en het statuut van het pauselijk College van priesters voor de Italiaanse migranten , hebben wij het volste vertrouwen dat de geestelijke bijstand aan de migranten, die door de voorliggende instructie beter geregeld is en aangepast aan de omstandigheden van deze tijd, met Gods hulp voor het heil van de zielen steeds rijker vruchten zal dragen, en overal gevoelens zal wekken van eendracht en broederschap tussen de mensen, die immers allen Gods geliefde kinderen zijn.

Gegeven te Rome bij de Congregatie van de Bisschoppen, 22 augustus 1969.

Carlo kard. CONFALONIERI
Prefect

+Ernesto CIVARDI
Titulair Aartsbisschop van Sardica
secretaris

Joseph ZAGON
Gedelegeerde voor de Migratiewerken