HANDVEST VAN DE RECHTEN VAN HET GEZIN
voorgelegd door de heilige Stoel aan alle personen, instellingen en gezagsdragers
die betrokken zijn bij de zending van het gezin
in de wereld van vandaag

Het Pauselijke Raad voor het Gezin
Handvest van de Rechten van het gezin
(22 oktober 1983) is het resultaat van een wens van de bisschoppensynode die in 1980 te Rome gehouden is over het thema van "de taken van het christelijk gezin in de wereld van deze tijd" (vgl. aanbeveling nr. 42). In zijn apostolische aansporing H. Paus Johannes Paulus II - Postsynodale Apostolische Exhortatie
Familiaris Consortio
Over de taken van het christelijk gezin in de wereld van deze tijd
(22 november 1981) H. Paus Johannes Paulus II, Postsynodale Apostolische Exhortatie, Over de taken van het christelijk gezin in de wereld van deze tijd, Familiaris Consortio (22 nov 1981), 46 heeft zijne heiligheid Paus Johannes Paulus II gevolg gegeven aan de wens van de synode door de Heilige Stoel op te dragen een Pauselijke Raad voor het Gezin
Handvest van de Rechten van het gezin
(22 oktober 1983) voor te bereiden, bestemd om te worden voorgelegd aan de betrokken instellingen en gezagsdragers.

Het is van belang zich een juist begrip te vormen van de aard en de stijl van het Handvest zoals dat bij deze wordt voorgelegd. Dit document is geen dogmatische of moraal-theologische uiteenzetting over huwelijk en gezin, ofschoon het de gedachte van de Kerk in deze wel weerspiegelt. Evenmin is het een gedragscode, bestemd voor de betrokken personen en instellingen. Het Handvest verschilt ook van een eenvoudige verklaring van de theoretische beginselen met betrekking tot het gezin. Het beoogt veeleer om aan al onze tijdgenoten, christenen of niet, een zo volledig en geordend mogelijke formulering voor te leggen van de fundamentele rechten die eigen zijn aan die natuurlijke en algemene gemeenschap die het gezin is.

De rechten die in het Handvest geformuleerd worden, staan ingegrift in het geweten van de mens en in de gemeenschappelijke waarden van de mensheid. De christelijke visie is erin aanwezig als een licht vanuit de goddelijke openbaring dat de natuurlijke werkelijkheid van het gezin verlicht. In laatste instantie komen deze rechten voort uit de wet die de Schepper heeft ingeschreven in het hart van elk menselijk wezen. De samenleving is geroepen die rechten tegen elke schending te verdedigen, ze te eerbiedigen en in hun onverkorte inhoud te bevorderen.

De rechten die hier worden voorgelegd, dienen te worden beschouwd volgens het eigen kenmerk van een "Pauselijke Raad voor het Gezin
Handvest van de Rechten van het gezin
(22 oktober 1983)". In sommige gevallen roepen zij normen in herinnering die op juridische vlak in strikte zin bindend zijn; in andere gevallen drukken zij fundamentele vereisten en beginselen uit met het oog op de uitwerking van een gezinswetgeving en de ontwikkeling van een gezinspolitiek. In alle gevallen gaat het steeds om een profetisch oproep ten bate van de installing van het gezin, dat moet worden geëerbiedigd en tegen elke aantasting verdedigd.

Bijna al deze rechten werden al eerder geformuleerd in andere documenten van zowel de Heilige Stoel als de internationale gemeenschap. Dit Handvest probeert er een betere uitwerking aan te geven, ze helderder te bepalen en ze bijeen te brengen in een samenhangende, systematisch geordende presentatie. Bij wijze van aanhangsel treft men een lijst van bronnen en verwijzingen aan, waarin de teksten worden aangegeven waaraan sommige formuleringen werden ontleend.

Het Pauselijke Raad voor het Gezin
Handvest van de Rechten van het gezin
(22 oktober 1983) wordt nu voorgelegd door de Heilige Stoel, het centrale en hoogste bestuursorgaan van de Katholieke Kerk. Dit document heeft zijn voordeel gedaan met een uitgebreid geheel aan observaties en analyses, welke bijeengebracht zijn door een brede raadpleging van de bisschoppenconferenties van heel de Kerk, als van deskundigen die op dit terrein gespecialiseerd zijn en die de verschillende culturen vertegenwoordigen.

Het Handvest is

• op de eerste plaats bestemd voor de regeringen. Door opnieuw, voor het welzijn van de samenleving, het gemeenschappelijk bewustzijn van de wezenlijke rechten van het gezin te bevestigen, biedt het Handvest aan allen die in de verantwoordelijkheid voor het algemeen welzijn delen, een model aan en een referentiekader voor de uitwerking van een gezinswetgeving en een gezinspolitiek, en een oriëntatie voor actieprogramma's.
• Tegelijkertijd brengt de Heilige Stoel dit document met vertrouwen onder de aandacht van de internationale organisaties waarin de regeringen vertegenwoordigd zijn. Krachtens hun eigen bevoegdheid en hun actie voor de verdediging en de bevordering van de rechten van de mens, kunnen deze organisaties niet voorbijgaan aan de schendingen van de fundamentele rechten van het gezin, of deze toestaan.
• Vanzelfsprekend richt dit Handvest zich ook tot de gezinnen zelf. Het beoogt in het hart van de gezinnen het bewustzijn te stimuleren van de onvervangbare rol en plaats van het gezin; het zou de gezinnen ertoe willen aanzetten zich te verenigen voor de verdediging en de bevordering van hun rechten; het moedigt de gezinnen aan hun plicht zo te vervullen dat de taak van het gezin duidelijker begrepen en erkend wordt in de huidige wereld.
• Het Handvest richt zich tenslotte tot allen, mannen en vrouwen, opdat zij het tot hun plicht zullen rekenen om alles in het werk te stellen dat de rechten van het gezin beschermd worden en dat het instituut van het gezin versterkt wordt voor het welzijn van heel de mensheid, heden en voor de toekomst.

Bij het voorleggen van dit Handvest, gewenst door de vertegenwoordigers van het wereldepiscopaat, richt de Heilige Stoel een bijzonder appèl aan alle leden en instellingen van de Kerk, opdat zij als christen getuigenis geven van hun vaste overtuiging dat de zending van het gezin onvervangbaar is, en er zich voor inspannen dat de gezinnen en de ouders de noodzakelijke steun en bemoediging ontvangen voor de volbrenging van de taak die God hun toevertrouwt.