Zoeken in kerkelijke documenten en berichten

De situatie waarin het gezin verkeert, heeft positieve en negatieve aspecten: de eerste zijn teken van het heil van Christus die werkzaam is in de wereld, de laatste van de weigering van de mens die zich tegen Gods liefde verzet. Enerzijds zijn er inderdaad een levendiger bewustzijn

• van de menselijke vrijheid en
• een grotere aandacht voor de kwaliteit van de intermenselijke relaties in het huwelijk,
• voor de bevordering van de waardigheid van de vrouw,
• voor een verantwoorde voortplanting,
• voor de opvoeding van de kinderen;
• bovendien is er het bewustzijn van de noodzaak dat zich relaties ontwikkelen tussen de gezinnen, met het oog op wederzijdse geestelijke en stoffelijke hulp,
• en is er een herontdekking van de eigen kerkelijke zending van het gezin en van zijn verantwoordelijkheid voor de opbouw van een meer rechtvaardige maatschappij.

Maar anderzijds zijn er tekenen van een zorgwekkende ontluistering van sommige fundamentele waarden:

• een verkeerde theoretische en praktische opvatting van de onafhankelijkheid van de echtgenoten ten opzichte van elkaar;
• de ernstige onzekerheid omtrent de gezagsverhouding tussen ouders en kinderen;
• de concrete moeilijkheden die het gezin dikwijls ondervindt bij het overdragen van geestelijke waarden;
• het groeiend aantal echtscheidingen;
• de plaag van de abortus;
• de toenemende praktijk van de sterilisatie;
• het groeien van een ware contraceptieve mentaliteit.

Aan de wortels van deze verschijnselen ligt vaak een verwording van de opvatting en van de ervaring van de vrijheid, die niet begrepen wordt als het vermogen de waarheid van Gods plan met het huwelijk en het gezin te realiseren, maar als een autonome kracht tot zelfbevestiging, dikwijls tegen de anderen in, ten behoeve van het eigen egoïstisch welzijn.

Wij moeten ook aandacht hebben voor het feit dat in de landen van de Derde Wereld de gezinnen vaak gebrek hebben aan de elementaire middelen tot overleven, zoals voedsel, werk, huisvesting, geneeskundige verzorging, en de meest fundamentele vrijheden missen. In de rijke landen daarentegen beroven de overdreven welvaart en de consumptiementaliteit, die op paradoxale wijze gepaard gaat met een bepaalde angst en onzekerheid voor de toekomst, de echtgenoten van de edelmoedigheid en de moed nieuw menselijk leven te verwekken: zo wordt het leven dikwijls niet als een zegen maar als een gevaar gezien, dat men moet afwenden.

De historische situatie waarin het gezin leeft, tekent zich dus af als een complex van licht en duisternis. Dit toont aan dat de geschiedenis niet zonder meer een automatische opmars naar het betere is, maar een product van vrijheid, liever gezegd: een strijd tussen tegengestelde vrijheden, of volgens de bekende uitdrukking van Sint Augustinus, een conflict tussen twee liefdes: de Godsliefde die haar toppunt vindt in zelfverachting, en de eigenliefde die haar toppunt vindt in verachting van God Vgl. H. Augustinus, Over de Stad Gods, De Civitate Dei. XIV, 28; CSEL 40, II, 56-57.

Hieruit volgt dat alleen de opvoeding tot liefde die in het geloof geworteld is, kan leiden tot de verwerving van het vermogen de "tekenen des tijds" te verstaan, die de historische uitdrukking zijn van de ene en van de andere liefde.