Patriarch Bartholomeus I - 18 oktober 2008
Deze synode heeft zonder twijfel het thema van het Woord van God in de diepte en al haar aspecten bestudeerd, theologisch, praktisch en pastoraal. In onze nederige tussenkomst zullen wij ons beperken om met u enkele bedenkingen te delen over het thema van onze bijeenkomst, vertrekkend vanuit de manier waarop de orthodoxe traditie ze heeft benaderd in de loop der eeuwen en in het bijzonder vanaf de leringen van de griekse Vaders. Concreter, willen wij ons concentreren op drie aspecten van dit thema, te weten:
Wij denken dat deze drie aspecten van groot belang zijn in het leven en de zending van de Kerk.
Wij zullen hierbij verwijzen naar een rijke patristieke traditie vanaf het begin van de 3e eeuw en die een leer ontwikkeld heeft van de vijf spirituele zintuigen. Het Woord van God beluisteren, het Woord van God bemediteren en geraakt worden door het Woord van God zijn zovele spirituele manieren om het unieke goddelijk mysterie te ervaren. Steunend op het boek Spreuken - «Gij zult de kennis van Gods vinden (aἵsqhsiϚ) » (Spr. 2, 5) - roept Origines van Alexandrië uit : «Deze zintuigen openbaren het zien in de contemplatie van de immateriële vormen: het gehoor voor de onderscheiding van de stem, de smaak voor het brood des levens te smaken, de reuk om de zachte spirituele parfums te waarderen, en de tastzin om het Woord van God te dragen dat begrepen wordt door elk vermogen van de ziel ».
De spirituele zintuigen zijn op verschillende manieren beschreven - als de «vijf zintuigen van de ziel», of als de «goddelijke eigenschappen», en zelfs als «eigenschappen van het hart» of «van de geest». Deze leer heeft de theologie van de Capadociërs (vooral Basilios de Grote en Gregorios van Nyssa) geïnspireerd, evenals de theologie van de woestijnvaders (in het bijzonder Evagrius Ponticus en Macarios de Grote).